Khó chồng khó
Khu nhà trọ trên đường Hiệp Bình Chánh (P.Hiệp Bình Chánh, Q.Thủ Đức) có gần 30 phòng trọ với diện tích từ 15-20m2, là nơi trú ngụ của gần 100 người. Chị Nguyễn Thị Thảo (quê Trà Vinh) cho biết, phòng chị có 4 người thuê trọ đã gần 5 năm. Năm nay em út chị sẽ tốt nghiệp ĐH Luật TPHCM, chị tính đăng ký nhập khẩu để em mình dễ dàng xin được việc tại TP.
Tuy nhiên, nếu TP chấp nhận quy định mới là nhà phải đủ diện tích 20m2/người thì chị Thảo không thể xin nhập khẩu. “Phòng trọ này rộng 20m2 (có thêm gác lửng), giá thuê 3 triệu đồng/tháng, 4 chị em ở. Chúng tôi đều là công nhân, tổng thu nhập chừng 20 triệu đồng/tháng. Số tiền này chúng tôi vừa trang trải cuộc sống đắt đỏ ở TP, vừa gửi về quê nên không thể thuê nhà rộng hơn được. Quy định mới này làm khó chúng tôi quá” - chị Thảo nói.
Hai vợ chồng chị Đặng Thị Minh (30 tuổi) đều là công nhân da giày, đang thuê nhà rộng 30m2 ở huyện Hóc Môn với giá 2,5 triệu đồng/tháng. Chị đang tính xin nhập khẩu để các con đi học. Nhưng khi vừa nghe đến quy định nhà ở phải đạt 20m2/người thì chị choáng váng: “Trước đây, nghe chính quyền nói là ở khu vực huyện vùng ven thì điều kiện nhập khẩu sẽ nhẹ nhàng hơn, thế nhưng giờ đây, ngay cả huyện cũng bị áp quy định tăng diện tích tối thiểu bình quân thì quả là khổ càng thêm khổ. Lương công nhân ba cọc ba đồng, làm sao đủ tiền để thuê nhà rộng hơn, đủ điều kiện nhập khẩu để con cái đi học”.
Anh Phan Văn Tịnh (công nhân khu chế xuất Tân Thuận, Q.7) đặt vấn đề: chúng tôi đi làm, ít nhiều cũng đóng góp cho sự phát triển của thành phố, thiết nghĩ, công sức của chúng tôi cần được coi trọng. Nếu không được đăng ký, về lâu dài, con cái của chúng tôi sẽ bị thiệt thòi về chăm sóc y tế, việc làm, học tập.
Theo khảo sát thực tế, hầu hết các dãy trọ, nhất là tại các khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn thành phố, chủ trọ xây diện tích sàn mỗi phòng trọ chỉ khoảng 15 - 20m2. Mỗi phòng trọ thường có từ 3 người độc thân hoặc gia đình từ 3 - 4 người ở. Chính vì vậy, nhiều người cho rằng, diện tích nhà ở bình quân áp dụng đăng ký thường trú với chỗ ở do thuê, mượn, ở nhờ tối thiểu 20m2 sàn/người là yêu cầu quá cao so với điều kiện sống của đa số người dân nhập cư.
Đại diện Ban quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TPHCM cho rằng, quy định diện tích tối thiểu cũng không làm giảm áp lực dân số và hạ tầng của TPHCM. Trong khi đó, tình trạng nhiều người tạm cư không ổn định sẽ gây khó cho quản lý cư trú và an ninh trật tự tại địa phương. “Những người nhập cư đã đóng góp đáng kể vào sự phát triển của TPHCM. Hạn chế lao động di cư sẽ gây khó cho việc đảm bảo nguồn lực để phát triển kinh tế TPHCM” - vị này nói.
Trái quy luật xã hội
Chuyên gia kinh tế Lê Bá Chí Nhân cho rằng đề xuất nói trên là không hợp lý, không có cơ sở.
Theo ông Nhân, đề xuất của Sở Xây dựng dựa trên yếu tố cảm tính. Nếu làm thì phải thực hiện 20 năm về trước. Bây giờ mới định hướng như vậy thì tất cả các nhà trọ hiện nay sẽ phải đập bỏ hết. Do đó, kiến nghị trên chưa phù hợp, phải cẩn trọng lấy ý kiến người dân.
Tuy nhiên, ông Lê Đức Thanh - Phó Giám đốc Sở Tư pháp TPHCM lại cho rằng, quy định diện tích nhà ở tối thiểu bình quân với nhà ở thuê, mượn, ở nhờ khi đăng ký thường trú là nhằm hạn chế tình trạng nhập hộ khẩu vào các TP lớn như TPHCM, đảm bảo người dân có đủ diện tích tối thiểu để sinh hoạt, giảm gánh nặng trong việc cung cấp các dịch vụ khác kèm theo như điện, nước.
Việc lạm dụng các quy định của Luật Cư trú năm 2006 để nhập hộ khẩu vào TPHCM làm tăng dân số cơ học, gây mất cân đối về phân bố dân cư và an sinh xã hội. Điều này tạo sức ép rất lớn về vấn đề xã hội như trật tự, cơ sở hạ tầng...
Việc giao thẩm quyền quyết định diện tích bình quân để đăng ký thường trú cho HĐND TPHCM là phù hợp với điều kiện phát triển thực tế tại địa phương.
