Trước diễn biến phức tạp của dịch bạch hầu tại 4 tỉnh khu vực Tây Nguyên, chiều 7/7, quyền Bộ trưởng Bộ Y tế, GS.TS Nguyễn Thanh Long, chủ trì cuộc họp với các chuyên gia về phòng, chống bệnh bạch hầu nhằm tìm ra các biện pháp ngăn chặn và dập dịch hiệu quả.
Số mắc tăng gấp 3 lần năm ngoái
Ông Long nhận định, tình hình bệnh bạch hầu đang có dấu hiệu gia tăng, đến thời điểm này, số mắc đã gấp 3 lần năm ngoái. Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế bày tỏ quan ngại bệnh có khả năng lan rộng do tỷ lệ miễn dịch cộng đồng ở những vùng có dịch rất thấp.
Ông Đặng Quang Tấn, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, cho hay, từ đầu năm tới chiều 7/7, Tây Nguyên ghi nhận 63 ca dương tính với bạch hầu (tăng 10 ca so với ngày 6/7). Đắk Lắk là tỉnh mới nhất ghi nhận ca mắc đầu tiên. Tỉnh Đắk Nông có thêm 4 ca bệnh, nâng tổng số ca mắc ở đây lên 25 người; tỉnh Gia Lai có thêm 5 ca, tổng số ở đây có 15 ca; riêng tỉnh Kon Tum vẫn giữ nguyên số ca mắc là 22.
“Đa số các trường hợp mắc bệnh không được tiêm vắc-xin phòng bệnh bạch hầu đủ mũi, đúng lịch. Tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ có xác minh chỉ khoảng 6%”, ông Tấn nói. Phân tích về 3 trường hợp tử vong do bạch hầu, ông Tân cho hay, các bệnh nhân đều ở vùng sâu, vùng xa, là ca bệnh mới xuất hiện lần đầu tại các địa bàn đó do phát hiện muộn (có tới 16 năm tại đó không có ca bệnh).
Bộ Y tế đã chỉ đạo Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên, Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các địa phương này tăng cường giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh, phát hiện sớm các ca mắc mới, lấy mẫu xét nghiệm các trường hợp tiếp xúc và đối tượng nguy cơ để phát hiện sớm các trường hợp mắc mới và người lành mang trùng; triển khai kịp thời các biện pháp xử lý triệt để ổ dịch.
Tại cuộc họp, các chuyên gia về điều trị và dự phòng đều chung nhận định nên tổ chức cấp cứu tại chỗ để đảm bảo an toàn cho người bệnh, tránh việc chuyển viện gây nguy hiểm cho người bệnh. Đặc biệt, do biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh là viêm cơ tim, suy tim, gây ngừng tim…, trong điều trị cần chú trọng công tác hồi sức tim mạch.
Cấp bách tiêm vắc-xin
GS.TS Nguyễn Thanh Long yêu cầu tập trung hết sức phòng chống bệnh bạch hầu như từng cố gắng để phòng chống dịch COVID-19. Bạch hầu là bệnh lây qua đường hô hấp, qua giọt bắn, qua tiếp xúc trực tiếp người bệnh. Bệnh này được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, tỷ lệ tử vong 5-7%, có vùng tới 20%, chủ yếu do biến chứng của bệnh. Rất may, bệnh này có vắc-xin và thuốc kháng sinh điều trị đặc hiệu. Hiện bạch hầu nhạy cảm với kháng sinh điều trị thông thường. Do đó, ông Long yêu cầu các cơ quan tập trung nỗ lực khống chế, kiểm soát bệnh một cách căn cơ.
Lãnh đạo Bộ Y tế giao Cục Y tế dự phòng phối hợp Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia triển khai ngay chiến dịch tiêm dự phòng bạch hầu trên diện rộng, cho tất cả đối tượng từ 2 tháng tuổi trở lên. “Đây là việc cấp bách”, quyền Bộ trưởng nhấn mạnh. Với trẻ em, tiêm vắc-xin 3 trong 1, người lớn tiêm vắc-xin Td (chứa thành phần uốn ván, bạch hầu). Ông Long yêu cầu rà soát, lập danh sách người dân trên địa bàn đã tiêm, chưa tiêm; tập huấn cán bộ. Việc này phải triển khai ngay và nhanh để đạt hiệu quả cao.
Các chuyên gia thống nhất cần phải triển khai ngay điều trị dự phòng với người có tiếp xúc mầm bệnh và những người trong khu vực có mầm bệnh. Ví dụ, trong xã có người mắc thì lập tức mọi người trong xã phải uống thuốc dự phòng. Ngoài ra, cần khoanh vùng, dập dịch, thực hiện cách ly với tất cả những xã có người mắc (hạn chế ra vào, ra vào vùng dịch phải đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc gần)… Đặc biệt, lãnh đạo Bộ Y tế yêu cầu Cục Y tế dự phòng giám sát việc này chặt chẽ. Trong trường hợp cần thiết, báo cáo Thủ tướng về việc xuất cấp khẩu trang cho người dân các địa phương này.
Việc cấp thiết hiện nay được các chuyên gia nhấn mạnh chính là tập trung cao độ cho điều trị. Bệnh viện Bạch Mai được giao đào tạo, tập huấn cho cán bộ 4 địa phương có dịch, phối hợp Bệnh viện Nhi T.Ư, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư để thực hiện. Ông Long yêu cầu Cục Quản lý Khám chữa bệnh thành lập ngay 4 tổ công tác vào “nằm vùng” ở 4 địa phương có dịch. Các tổ này tập hợp các chuyên gia về truyền nhiễm, hồi sức và các lĩnh vực điều trị khác, vừa “cầm tay chỉ việc”, vừa hướng dẫn, tập huấn, giúp cán bộ y tế ở địa phương điều trị bệnh nhân. Song song với đó, sử dụng hệ thống khám chữa bệnh từ xa để hỗ trợ chuyên môn cho các địa phương. Đồng thời rà soát lại tất cả các phác đồ điều trị, chuẩn bị đầy đủ cơ số thuốc men chữa bệnh cho dân.
Vụ Kế hoạch Tài chính tổng hợp, báo cáo, đề xuất Thủ tướng Chính phủ xin bổ sung kinh phí cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia; đề xuất cấp kinh phí chống dịch cho 4 tỉnh có dịch từ nguồn dự trữ của Bộ Y tế. Đặc biệt, khởi động lại chương trình truy vết, xem lại toàn bộ yếu tố dịch tễ của khu vực này, cài ứng dụng Bluezone cho khu vực này.
Dự kiến thứ Năm tuần này (ngày 10/7), Bộ Y tế sẽ tổ chức phát động Chiến dịch tiêm chủng trên diện rộng phòng chống bệnh, trong đó có bạch hầu.
