Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên thừa nhận, giám sát của Quốc hội hiện nay chỉ mang tính khuyến nghị. Đó là nguyên nhân chính dẫn đến việc đại biểu Quốc hội chất vấn nhiều, các bộ trưởng hứa không ít, chương trình giám sát sau kỳ họp nào cũng dày đặc... nhưng thực hiện và hiệu quả mang lại không nhiều.
Khó mà đòi hỏi các địa phương, bộ ngành, tập đoàn, tổng công ty... làm theo những khuyến nghị chung chung, nhất là khi đại biểu Quốc hội chỉ đến xem, nghe, đề nghị rồi về. Sau đó khuyến nghị của đoàn giám sát của Quốc hội có được thực thi hay không, làm ra sao hoặc kết quả như thế nào thì ít ai quan tâm. Không chỉ vướng những cơ chế, rào cản, luật và cả lệ; việc giám sát còn chưa như mong đợi bởi đại biểu thiếu công cụ, thông tin, bộ máy hỗ trợ...
Người viết từng tham dự nhiều cuộc giám sát của đại biểu được tổ chức như một cuộc họp. Đại biểu nghe báo cáo xong đưa ra vài câu hỏi, kiến nghị mà không có điều kiện xem báo cáo ấy có đúng hoặc kiến nghị được thực thi đến đâu.
Tình trạng này đang khiến việc giám sát của Quốc hội đôi khi như những cú đấm vào không khí, mạnh tay đấy nhưng khó mà phá tan các trì trệ, yếu kém, sai phạm...
Một khi bộ máy công quyền và doanh nghiệp Nhà nước vẫn cần hậu kiểm của Quốc hội để hoạt động trơn tru, lành mạnh thì đại biểu không những phải chỉ rõ các khuyết điểm mà còn theo đến cùng, xem khuyết điểm ấy được sữa chữa thế nào.
Đó là nhiệm vụ của đại biểu và là kỳ vọng của cử tri cả nước. Nếu giám sát không đảm bảo những yếu tố rõ ràng, đúng địa chỉ, chỉ rõ trách nhiệm và không theo dõi thực hiện kiến nghị thì không tránh khỏi sau giám sát chuyện đâu vẫn hoàn đấy.
Đại biểu Dương Trung Quốc lo ngại “cử tri họ không quan tâm nhiều đến hoạt động Quốc hội”. Để cải thiện được tình hình trên, làm nóng nghị trường bằng những chất vấn sát sườn chưa đủ. Điều mà cử tri trông chờ là sau những chất vấn, vấn đề đại biểu Quốc hội đặt ra, cơ quan hành pháp sẽ làm thế nào để quốc kế dân sinh tốt hơn.
Giám sát chặt, đốc thúc phải thực thi cũng như kèm theo các biện pháp chế tài thì hiệu quả sau giám sát mới có cơ may cải thiện. Còn nếu vẫn cưỡi ngựa xem hoa đi hậu kiểm thì câu chuyện giám sát tốn kém mà không hiệu quả sẽ tiếp tục là chuyện thường kỳ tại Quốc hội.
