Không thể phủ nhận những đóng góp tích cực mà các tập đoàn, tổng công ty của Nhà nước tạo ra cho nền kinh tế trong hàng chục năm vừa qua.
Tuy nhiên, bên cạnh những giây phút mừng vui với thành tích là hàng loạt những lo âu về nguy cơ mất vốn, như dự án mỏ muối kali tại Lào; các dự án về khai thác dầu khí... Theo Báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tính đến 31/12/2016 các “cú đấm thép” đã đầu tư ra nước ngoài trên 7 tỷ USD, nhưng có 25,5% dự án báo lỗ, 29% dự án lỗ lũy kế. Lợi nhuận được chia cho bên Việt Nam năm 2016 là 145 triệu USD, tương đương 2% tổng vốn đầu tư ra nước ngoài thực hiện...
Cho rằng đây là vấn đề hết sức quan trọng, nhưng báo cáo giám sát còn tương đối đơn giản, chưa lột tả được bức tranh tổng thể đầu tư ra nước ngoài của các doanh nghiệp nhà nước, ĐB Nguyễn Minh Sơn (Tiền Giang) đề nghị báo cáo cần làm rõ dự án thuộc ngành, lĩnh vực nào lỗ, hòa vốn, lãi, các quốc gia, doanh nghiệp đã đầu tư, hạn chế vướng mắc và nguyên nhân của việc lỗ. Ông Sơn cũng kiến nghị Chính phủ rà soát, tổng kết vấn đề này để đánh giá thực chất hơn, đưa ra các giải pháp xử lý, cơ cấu lại đối với những dự án đầu tư kém hiệu quả theo hướng bán, chuyển nhượng, trong đó cần chú ý đưa ra các giải pháp xử lý kịp thời, vướng mắc cho doanh nghiệp, bảo đảm không làm ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả đầu tư đối với một số dự án quan trọng mang tính chiến lược.
Còn về hoạt động sản xuất kinh doanh ở trong nước, ngoài những mặt tích cực, các tập đoàn, tổng công ty cũng để lại nhiều “dư chấn”, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước... Điển hình như những vụ thua lỗ, thất thoát của Vinashin, Vinalines..., không chỉ khiến những con tàu “vươn ra biển lớn” chìm đắm trong nợ nần mà còn khiến lưng mỗi người dân “còng thêm”... Đó còn là 12 đại dự án, với số vốn đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng, được những con chim đầu đàn của ngành Công Thương triển khai như Gang Thép Thái Nguyên, Đạm Ninh Bình, Xơ sợi Đình Vũ... nhưng rồi cũng sớm thua lỗ, mất vốn... Đó còn là PVN với đôi cánh khổng lồ, nhưng cũng liên tiếp “dính” vào nhiều sai phạm, với nhiều đại dự án thua lỗ, hoạt động lao đao, khiến nhiều lãnh đạo tập đoàn lâm vào vòng lao lý...
