Tổng thống Donald Trump cho đến nay vẫn tỏ thái độ nước đôi đối với Ả rập Xê út về vụ nhà báo đối lập Khashoggi, ngay cả khi nhiều nghị sỹ Mỹ nói thẳng giới lãnh đạo ở Riyadh phải chịu trách nhiệm, ngay cả khi nhiều nước phương Tây đã gia tăng sức ép đòi Ả rập Xê út phải giải đáp các nghi vấn xung quanh vụ mất tích này.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm qua gặp Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tại Ankara sau cuộc hội đàm với vua và hoàng thái tử Ả rập Xê út về vụ mất tích của nhà báo Khashoggi, theo Reuters.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu trước đó nói ông Pompeo sẽ mang thông tin về vụ việc tới Ankara, hai tuần sau khi nhà báo Khashoggi mất tích khi ông tới Lãnh sự quán Ả rập Xê út lấy giấy tờ làm đám cưới.
Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ nói họ tin rằng ông Khashoggi - người nhiều lần viết bài chỉ trích Thái tử Ả rập Xê út Mohammed bin Salman - đã bị sát hại và thủ tiêu. Họ còn nói đang có trong tay bản ghi âm cho thấy ông Khashoggi, 60 tuổi, bị giết bên trong tòa lãnh sự quán.
Sau cuộc gặp với Vua Salman và Thái tử Mohammed bin Salman hôm thứ Ba (giờ địa phương), ông Pompeo nói với các phóng viên rằng, Ả rập Xê út đã cam kết tiến hành một cuộc điều tra toàn diện về sự biến mất của nhà báo Khashoggi.
Các nhà quan sát cho rằng, việc ông Mohammed bin Salman có thoát ra khỏi rắc rối liên quan vụ Khashoggi là một phép thử, phản ánh cách mà phương Tây sẽ ứng xử với Ả rập Xê út trong tương lai ra sao.
Khi được phóng viên hỏi vua và thái tử Ả rập Xê út nói ông Khashoggi còn sống hay đã chết, ông Pompeo trả lời: “Họ không nói gì về chuyện này”. Trước đó, ông Trump viết trên Twitter rằng, Thái tử Mohammed nói không biết chuyện gì đã xảy ra trong Lãnh sự quán ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. “Tôi nghĩ trước tiên chúng ta phải xác định được điều gì đã xảy ra”, ông Trump nói với hãng tin AP trong một cuộc phỏng vấn.
Thái tử Mohammed, người có mối quan hệ thân mật với chính quyền của ông Trump, đã cố gắng thể hiện là bộ mặt của một Ả rập Xê út sống động, cách tân, đa dạng hóa nền kinh tế, giảm bớt sự phụ thuộc vào dầu mỏ. Nhưng sự chỉ trích đối với ông Mohammed ngày càng tăng lên, sau khi Riyadh can dự cuộc chiến ở Yemen, việc bắt giữ một số nhà hoạt động nữ và tranh cãi ngoại giao với Canada.
Một số nghị sỹ Mỹ, bao gồm cả thành viên đảng Cộng hòa của ông Trump, là những tiếng nói mạnh mẽ nhất ở Mỹ đòi câu trả lời cũng như hành động về vụ mất tích của nhà báo Khashoggi, người thường xuyên ở Mỹ, viết bài cho tờ Washington Post.
Thượng nghị sỹ Lindsey Graham của đảng Cộng hòa gọi Thái tử Mohammed là “kẻ phá hoại”, cáo buộc ông này đã ra lệnh giết nhà báo Khashoggi.
Châu Âu sẽ phản ứng?
Liên quan vụ việc này, cũng trong ngày hôm qua, một đồng minh chính trị của Thủ tướng Đức cho rằng châu Âu cần điều chỉnh quan hệ với Ả rập Xê út, tùy theo kết quả điều tra về vụ biến mất của nhà báo Khashoggi.
“Chúng tôi đang có bức tranh đầy mâu thuẫn về Ả rập Xê út, đặc biệt với những gì đã xảy ra đối với ông Khashoggi và những gì sẽ nổi lên trong những ngày tới sẽ hoàn thiện bức tranh này. Châu Âu có thể cần điều chỉnh chính sách đối với Ả rập Xê út”, ông Juergen Hardt, người phát ngôn về chính sách ngoại giao của đảng CDU mà chủ tịch là Thủ tướng Angela Merkel, nói.
Ông cũng nói còn quá sớm để đưa ra những lời đề nghị cụ thể về chuyện thay đổi chính sách và chưa có kế hoạch trừng phạt Ả rập Xê út.
Cũng trong hôm qua, CNN trích ba nguồn tin nói rằng, một sỹ quan tình báo Ả rập Xê út cao cấp là người chỉ đạo điệp vụ dẫn đến sự việc “có vẻ là” cái chết của nhà báo Khashoggi. Sỹ quan này được nói là có mối quan hệ thân cận với giới lãnh đạo chóp bu ở Ả rập Xê út.
Norbert Roettgen, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Đức, một đồng minh chính trị của Thủ tướng Angela Merkel, đã lên tiếng chỉ trích những bình luận của Tổng thống Donald Trump. “Yếu tố quyết định, là hành vi của Tổng thống Mỹ, người về cơ bản đã nói với vị thái tử (Mohammed bin Salman), anh sẽ không sao chừng nào anh mua đủ vũ khí và các thứ khác của chúng tôi”, ông nói với hãng tin ARD.
Thái tử Mohammed bin Salman 
