UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành Kế hoạch Bảo tồn các cá thể giải Sin-hoe (rùa Hoàn Kiếm) tại các hồ Đồng Mô và hồ Xuân Khanh giai đoạn 2018-2020, định hướng đến 2030 với mục tiêu lâu dài là ngăn chặn sự suy giảm, từng bước phục hồi, cải thiện và tăng số lượng rùa Hoàn Kiếm trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Trước mắt tập trung bảo vệ an toàn rùa Hoàn Kiếm tại 2 hồ, nghiên cứu xây dựng cơ sở bảo tồn rùa Hoàn Kiếm đồng thời tiến hành điều tra, xác minh số lượng cá thể, giới tính rùa Hoàn Kiếm tại hồ Đồng Mô và Xuân Khanh. Dự kiến giai đoạn 2021- 2025 sẽ nghiên cứu đặc điểm sinh học, điều kiện tự nhiên, môi trường phù hợp làm căn cứ đề xuất kế hoạch ghép đôi sinh sản, nếu được.
Từ đó đến 2026 sẽ thực hiện các dự án bảo tồn, ghép đôi sinh sản, ương nuôi giống loài rùa Hoàn Kiếm, tiến tới phục hồi quần thể loài rùa quý hiếm nhất thế giới và là biểu tượng tâm linh của người Hà Nội.
Thực hiện mục tiêu trên, Hà Nội sẽ triển khai đồng loạt các biện pháp từ tuyên truyền, bảo vệ đến nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế. Cụ thể, sẽ lập, trình duyệt dự án đầu tư xây dựng hàng rào phòng chống di cư loài rùa Hoàn Kiếm tại các đập tràn và các điểm có nguy cơ rùa tự thoát khỏi hồ. Thường xuyên tuần tra, canh gác, bảo vệ tuyệt đối an toàn cá thể rùa Hoàn Kiếm tại các hồ, xử lý nghiêm minh các hành vi xâm hại, hủy hoại môi trường sinh sống, phát triển của loài rùa Hoàn Kiếm.
Về nghiên cứu khoa học, Hà Nội sẽ điều tra, xác minh số lượng rùa Hoàn Kiếm tại các hồ Xuân Khanh, Đồng Mô. Xây dựng hệ thống quan trắc môi trường tự động tại các hồ, xác định giới tính, tập tính sinh học rùa Hoàn Kiếm, thực hiện gắn thiết bị giám sát với các cá thể rùa Hoàn Kiếm đã được ghi nhận đồng thời triển khai một số đề tài nghiên cứu khoa học chuyên sâu về đặc điểm sinh học, tập tính sinh sản, điều kiện tự nhiên của loài rùa để phục vụ công tác bảo vệ, chăm sóc. Thành phố Hà Nội cũng khuyến khích các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đầu tư, hỗ trợ kỹ thuật, tài chính, công nghệ nhằm bảo tồn, phát triển loài rùa Hoàn Kiếm.
Trước đó, đầu tháng 4/2018, các nhà bảo tồn của Chương trình phát triển rùa châu Á đã phát hiện thêm một cá thể rùa Hoàn Kiếm ở Việt Nam bằng phương pháp phân tích gene môi trường. Đây là cá thể rùa Hoàn Kiếm còn sống thứ 2 ở Việt Nam và là cá thể rùa Hoàn Kiếm thứ 4 còn sống trên thế giới.
Phát hiện chấn động này mở ra cơ hội nhân nuôi, khôi phục quần thể loài rùa quý hiếm nhất thế giới sau nhiều năm bế tắc. Hai cá thể rùa còn lại sinh sống ở vườn thú Tô Châu, Trung Quốc. Tuy nhiên, cố gắng nhân nuôi nhiều năm nay không thành công do một trong 2 cá thể được xác định quá già.
Nơi rùa Hoàn Kiếm sinh sống đang bị nước thải đe dọa
Như Tiền Phong đã đưa tin, tuần trước Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường bắt quả tang URENCO 6 (đơn vị thành viên của Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hà Nội - URENCO) xả thải trái phép nước rỉ rác hồ Xuân Khanh với lưu lượng 700 m3/ngày đêm. Các nhà khoa học cho biết, nước rỉ rác có nồng độ ô nhiễm rất cao, thành phần chất ô nhiễm phức tạp. Việc xả nước rỉ rác chưa qua xử lý ra hồ Xuân Khanh có thể gây ô nhiễm môi trường nước hồ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh cảnh của cá thể rùa Hoàn Kiếm được phát hiện tại đây. Vụ việc vẫn đang được Đoàn thanh tra của Tổng cục Môi trường hoàn thiện hồ sơ và đưa ra kết luận.
Trước đó, Chương trình Bảo tồn rùa châu Á (ATP) cũng nhiều lần có công văn đề nghị cơ quan chức năng vào cuộc bảo vệ 2 cá thể rùa Hoàn Kiếm ở Việt Nam. Theo ATP, hai cá thể này đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ đến từ hoạt động đánh bắt thủy sản và các dự án phát triển kinh tế xã hội tại khu vực.
Cá thể rùa Hoàn Kiếm ở hồ Đồng Mô, một trong 2 cá thể rùa Hoàn Kiếm còn sống ở Việt Nam. Ảnh: ATP
