Tuy nhiên, hiện các thông tin giao dịch lan chục tỷ đến trăm tỷ đồng đều mới chỉ được đồn thổi, không xác tín. Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), Cục thuế các địa phương liên quan vẫn đang rà soát, xác minh vụ việc cùng các cơ quan chức năng.
Về trách nhiệm thuế, nếu các vụ giao dịch xác định có giá đúng như dư luận nêu, các mức thuế đánh vào doanh nghiệp hoặc cá nhân sẽ khác nhau.
Đối với doanh nghiệp, thương vụ giao dịch hoa lan 19 tỷ đồng tại Hà Nam, nếu xác định được doanh nghiệp tham gia giao dịch mua bán, doanh nghiệp sẽ phải chịu các mức thuế giá trị gia tăng 10%, thuế thu nhập doanh nghiệp 20% (loại hình doanh nghiệp thông thường). Tổng mức thuế bị truy thu 30% trên giá trị thương vụ. Mức thuế của tổ chức nộp về cho ngân sách khoảng 5,7 tỷ đồng.
Tương tự, đối với vụ giao dịch hoa lan var Ngọc Sơn Cước tại thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, nếu cơ quan chức năng xác định bên bán là doanh nghiệp, mức thuế bị truy thu có thể lên đến cao nhất 75 tỷ đồng.
Còn đối với cá nhân, theo quy định tại Thông tư số 92/2015 của Bộ Tài chính, các mức thuế bị truy thu sẽ dựa trên doanh thu. Trường hợp lan đột biến là hàng hóa, cá nhân người bán sẽ chịu tổng mức thuế 1,5% (trong đó thuế VAT là 1%, thuế thu nhập cá nhân là từ 0,5%).
Nếu trường hợp một cá nhân thì số tiền nộp thuế phải do một cá nhân đóng, trường hợp 2 người đến nhiều người, số tiền nộp thuế sẽ được chia đều cho mỗi thành viên.
Như vậy, với trường hợp người bán hoa lan trị giá 19 tỷ đồng tại Hà Nam, số tiền thuế của một hoặc nhiều cá nhân sẽ phải nộp cho Nhà nước khoảng 285 triệu đồng. Tương tự, trường hợp người bán lan có giá 250 tỷ đồng tại Đông Triều, Quảng Ninh, nghĩa vụ thuế phải nộp là khoảng 3,75 tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, nếu các dấu hiệu trốn thuế được xác định, cơ quan thuế sẽ vào cuộc ngay. Tuy nhiên, thương vụ lan chục tỷ đến trăm tỷ đồng đều bị nghi ngờ giá ảo nên việc rà soát sẽ mất thời gian và thường các đối tượng sử dụng các chiêu thức lách thuế, qua mặt cơ quan chức năng.
Nếu cơ quan thuế chứng minh được các giao dịch lan đột biến là thật, cá nhân, doanh nghiệp sẽ bị truy thu thuế số tiền từ vài trăm triệu đến vài chục tỷ đồng (Ảnh cắt từ clip).
Thực tế, từ các vụ lan đột biến chục tỷ đến trăm tỷ đồng tại Hòa Bình, Phú Thọ, gần đây là Hà Nam, Quảng Ninh và Hòa Bình, các cơ quan chức năng gồm công an kinh tế, thuế, quản lý thị trường đều tập trung rà soát, cảnh báo thị trường và một số Cục Thuế địa phương đã nhận định: Đây là các thương vụ giả mạo, thổi giá lan.
Các đối tượng sử dụng chiêu thức tung giá, đẩy giá cao gấp hàng trăm, thậm chí hàng nghìn lần một sản phẩm bình dân, độc lạ, quý hiếm nhằm nâng giá cho các đường dây buôn bán lan đột biến một cách dễ dàng hơn.
Hiện tượng sốt ảo, giá ảo trong nông nghiệp Việt Nam đã xuất hiện nhiều ở những loại cây, con không có gì độc lạ, nhưng vẫn bị thổi phồng. Đơn cử như hiện tượng thổi giá cây sanh làm cảnh từ vài trăm nghìn lên chục triệu, trăm triệu và cả tỷ đồng. Thậm chí giống nhím, lợn rừng, cây sưa đỏ... cũng được thổi giá cao khiến rất nhiều người bị lừa phỉnh, mắc bẫy.
Theo chuyên gia của Hiệp hội tư vấn thuế Việt Nam: "Các hành vi kê khai khống, giá ảo, pháp luật đều có ràng buộc và xử phạt. Tuy nhiên để xử lý, cơ quan chức năng phải xác định các giao dịch đó là thật, có chuyển tiền người mua, bán, qua ngân hàng hoặc trung gian tài chính khác mới có căn cứ tiến hành truy thu thuế".
Cũng theo vị này, nếu xác định các hóa đơn mua bán giữa cá nhân với nhau, nhưng sản phẩm là nhân giống, nông nghiệp, người mua và bán đều là nông dân, không kinh doanh, thì không thể thu thuế trong các giao dịch này được.
Hiện, hầu hết các giao dịch lan đột biến đều không hóa đơn, chứng từ để làm căn cứ xác định giao dịch có thật. Nhiều đối tượng chơi lan, kinh doanh lan đột biến còn cắt ghép ảnh người nổi tiếng, nghệ sĩ để tăng tương tác, gây chú ý dư luận.
Gần đây trên các mạng xã hội như Facebook, Zalo hàng trăm trang fanpage lan được lập ra để mục đích kinh doanh với những cái tên rất hợp thời như: Hội Lan đột biến cánh trắng Bạch Tuyết, Lan var miền Bắc, Hội lan Ngọc Sơn Cước.... với hàng chục đến hàng trăm nghìn thành viên.
Tại các fanpage này, hoạt động mua bán ki (keiki - mầm lan ươm tạo) hoặc cả giỏ lan đột biến rất sôi động, mức giá từ thượng vàng, hạ cám, giá vài trăm nghìn đồng, vài triệu đến vài trăm triệu đồng đến vài tỷ đồng đều có. Các giao dịch chuyển tiền qua tài khoản, nhưng hầu hết giao dịch có số tiền lớn, chủ vườn lan yêu cầu tiền mặt, giao dịch trực tiếp, không qua trung gian hoặc chuyển khoản như thông thường, nhằm né sự kiểm soát của cơ quan chức năng.
