> Chưa xác định được bệnh 'cô gái hóa bà già'
 |
| Chị Nguyễn Thị Phượng trước (ảnh phải) và sau khi già như bà lão 70. Ảnh: IE . |
Người ta vẫn đang tranh cãi nhau về cô gái 26 tuổi sau 5 năm điều trị bệnh dị ứng bỗng già đi như một bà lão 70. Có đúng đây là bệnh tế bào vón hay do tác dụng phụ của thuốc corticoid? Thực tế, có nhiều người lão hóa, biến thành đàn ông... vì dùng thuốc corticoid.
Có người tăng 2 - 3kg/ngày
PGS.TS Nguyễn Văn Đoàn, giám đốc Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội nhấn mạnh, để chẩn đoán chính xác chị Nguyễn Thị Phượng (ở Giồng Trôm, Bến Tre) bị lão hóa mặt do đâu cần phải có các chẩn đoán sinh thiết da, di truyền, gen học, tầm soát trên toàn bộ cơ thể, các bệnh ác tính để tìm nguyên nhân.
Tuy nhiên, tiền sử bệnh nhân có 5 năm điều trị dị ứng và thuốc Nam nên có thể là do dị ứng thuốc corticoid và nhiều thuốc khác. Các thuốc này chứa các chất tiềm ẩn kích thích gây lão hóa, tổn thương ở da, có thể nghĩ đến bệnh tế bào vón dạng tại chỗ.
Thực tế, trường hợp như chị Phượng thì tại Trung tâm chưa gặp, nhưng có rất nhiều trường hợp do dùng corticoid, toàn thân tăng cân nhanh, mỗi ngày tăng 2 - 3kg, có người từng bộ phận, người xuất hiện mọng nước sau đó xẹp đi và lão hóa nhanh. Có trường hợp nữ 37 tuổi sau 8 năm dùng corticoid mọc ria mép và lông phát triển như nam giới...
Không thể hồi phục như trước
Với chị Phượng, có thể nghĩ tới một bệnh lý khác, tiềm ẩn sẵn có mà bản thân chị không biết, cho đến khi corticoid được đưa vào cơ thể và cortioid có thể coi như một chất kích thích cho căn bệnh đó phát triển.
Bởi corticoid trên một số cơ địa dị ứng nó nhạy cảm vô cùng. Có người sau uống vài viên thuốc hoặc sau tiêm 1 ống thuốc, 1 - 2 ngày sau tăng đến 2 - 3kg, làm cho huyết áp, đường huyết tăng cao...
| "Dược chất corticoid đang có mặt ở hàng trăm loại thuốc và người ta lạm dụng nó chữa rất nhiều bệnh, đặc biệt là chống viêm, dị ứng, giảm đau mà không biết nó có rất nhiều tác hại khôn lường". - PGS.TS Nguyễn Văn Đoàn (giám đốc Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, BV Bạch Mai, Hà Nội). |
Trên một số người rất nhạy cảm, thuốc có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, thậm chí phát sinh thành bệnh tế bào vón. Bởi tế bào vón (MAST) dạng tại chỗ chỉ có ở trong da, đóng vai trò quan trọng trong dị ứng, gắn vào các vùng da, niêm mạc.
Bình thường trong tế bào này chứa nhiều chất trung gian hóa học khi gặp dị nguyên mẫn cảm từ trước hoặc về sau thì cơ thể sinh ra kháng thể ige (kháng thể dị ứng) giải phóng các chất trung gian, gây hậu quả rất ngứa, nổi dị ứng khắp người, tác động các tổ chức dưới da, hoặc toàn thân, xương, gan, lá lách... Do đó, corticoid là tác nhân kích thích mầm bệnh.
PGS.TS Nguyễn Văn Đoàn cho biết, trường hợp của chị Phượng là tế bào vón cục bộ do biến chứng của corticoid nên có thể điều trị được nhưng rất lâu dài và không thể hồi phục lại như trước. Tuy vậy, dù khuôn mặt già nua, nhưng các bộ phận khác của chị vẫn "trẻ trung" nên chị vẫn có thể sinh con bình thường.
“Mặt trăng rằm”
Cùng quan điểm này, TS Trần Văn Khoa, chủ nhiệm khoa Sinh học và Di truyền y học (HVQY) cũng cho rằng, trường hợp chị Phượng có thể là do hậu quả dùng thuốc corticoid không đúng chỉ định (những thuốc mà chị Phượng đã dùng - thuốc Tây y hoặc trong thành phần của thuốc Đông y) gây hội chứng Cushing lúc đầu, rồi sau đó lại là suy vỏ thượng thận khi ngừng thuốc đột ngột (nếu dùng đúng liều, giảm từ từ sẽ ít tác dụng phụ gây "già"). Điều mô tả cũng phù hợp vì chị chỉ biểu hiện "già" ở phần mặt và thân người, còn chân, tay thì bình thường.
PGS.TS Nguyễn Hữu Đức, Đại học Y Dược TPHCM cũng nghi ngờ, sự già hóa dị thường ở chị Phượng là do corticoid.
Uống corticoid lâu dài có thể gây hội chứng Cushing, mà một biểu hiện của hội chứng này là "mặt trăng rằm". Tức bệnh nhân có khuôn mặt sưng phù mọng nước trông như trăng rằm cộng với da mặt đã sần sùi do dị ứng làm dãn da mặt đến độ khi không dùng corticoid nữa, mặt hết mọng nước sẽ gây da nhăn nheo trông như bà già.
Khoa học và Đời sống
