Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cho biết: Thay vì trước đây khi xảy ra thất thoát, lãng phí, những công chức, quan chức thường đứng ngoài cuộc thì nay Luật Xây dựng sửa đổi tập trung khắc phục những tồn tại đó và đây chính là đổi mới căn bản.
Cần làm gì để tăng giám sát và chống thất thoát, lãng phí, tiêu cực trong xây dựng cơ bản, thưa ông?
Chúng ta cần tập trung quản lý vốn của Nhà nước vì đây là nguồn vốn dễ gây thất thoát, lãng phí nhất. Chính vì thế, Luật phân rõ các nguồn vốn ngoài Nhà nước thì phải xem xét việc quản lý có phù hợp với quy hoạch không, có đảm bảo chất lượng, an toàn và có đảm bảo môi trường không?
Đối với nguồn vốn Nhà nước, ngoài những yêu cầu trên, Luật sửa đổi lần này yêu cầu quản lý chặt chẽ về chi phí, để khắc phục thất thoát, lãng phí đối với nguồn vốn này. Từ đó cần có một loạt những điều khoản quy định để quản lý từ khâu khảo sát, lập dự án đến nghiệm thu, đưa công trình vào khai thác sử dụng...
Trong lĩnh vực xây dựng có quá nhiều chủ đầu tư, thậm chí có cả nhà thơ, bác sỹ, thầy giáo thưa ông?
Trình độ năng lực quản lý là một trong các nguyên nhân gây ra thất thoát và hiện nay đất nước ta có hàng nghìn ban quản lý xây dựng. Vì theo Luật hiện hành, ai sử dụng công trình thì người đó là chủ đầu tư và chủ đầu tư có quyền thành lập ban quản lý dự án xây dựng các công trình cho mình.
Về lĩnh vực này chỉ phù hợp với các nguồn vốn ngoài Nhà nước. Nhưng với nguồn vốn Nhà nước, thực tế có hàng nghìn chủ đầu tư, ban quản lý dự án nhưng lại có quá ít người có đủ năng lực để quản lý đầu tư, kỹ thuật và nghiệp vụ xây dựng. Các ban quản lý này giải thể sau khi hoàn thành công trình nên trách nhiệm của họ không cao.
Luật Xây dựng sửa đổi yêu cầu thành lập các ban quản lý chuyên nghiệp như ban quản lý khu vực, ban quản lý chuyên ngành. Chẳng hạn các tỉnh chỉ cần các ban quản lý chuyên ngành về dân dụng (y tế, giáo dục, công trình công cộng… sử dụng ngân sách của tỉnh), một ban quản lý công trình về giao thông, một ban quản lý công trình về nông nghiệp, nông thôn (thủy lợi, kênh mương…).
Nếu làm như vậy, chắc chắn có ít ban quản lý, nhưng các ban này sẽ tồn tại lâu dài, trách nhiệm cao hơn, trách nhiệm đến cùng cả khi đưa vào khai thác sử dụng.
Tới đây, Bộ Xây dựng sẽ làm gì với việc kiểm soát chất lượng các công trình xây dựng, ngay từ khi có chủ trương đầu tư dự án?
Phải kiểm soát từ các khâu ban đầu vì thất thoát có thể xảy ra ngay từ khi đưa ra chủ trương đầu tư. Ví như đặt công trình vào vị trí không phù hợp, có thể gọi đó là sự thất thoát vô hình, tuy không bị mất cắp, nhưng đã lãng phí rất lớn. Hoặc có những công trình không cần thiết, vẫn cứ xây dựng, sẽ dẫn đến lãng phí gần như 100% vì không sử dụng đến.
Cơ quan Quản lý Nhà nước về xây dựng phải tập trung quản lý ngay từ thiết kế cơ sở, thay vì trước đây không quản chặt vấn đề này nên thất thoát rất lớn.
Một vấn đề nữa, phải quản lý trong quá trình thiết kế kỹ thuật, xem có tiết kiệm, bền vững, an toàn không, quá trình thi công có đúng thiết kế không...
Trong quá trình đó, cơ quan quản lý Nhà nước về xây dựng phải có mặt, có trách nhiệm để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, đặc biệt là vốn đầu tư của Nhà nước.
Cảm ơn ông.
Nguyễn Tuấn ghi
