Bù lỗ giá điện "khủng"
Theo tìm hiểu của Tiền Phong, tháng 5/2014 Chính phủ phê duyệt cơ chế chính sách áp dụng đối với dự án Nhà máy điện phân nhôm Đắk Nông cho Cty TNHH luyện kim Trần Hồng Quân (Cty Trần Hồng Quân) tại Khu công nghiệp Nhân Cơ, xã Nhân Cơ, huyện Đắk R” Lấp. Ngày 25/9/2015, Ban Quản lý các khu công nghiệp Đắk Nông cấp chứng nhận đầu tư thay đổi lần 1 cho chủ đầu tư dự án là Cty Trần Hồng Quân.
Là doanh nghiệp tư nhân nhưng Cty Trần Hồng Quân được đặc biệt ưu đãi đầu tư với thuế thu nhập doanh nghiệp được miễn 4 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế; Giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo; Áp dụng mức thuế suất 10% trong 30 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế; Được miễn tiền thuê đất, sử dụng đất có hạ tầng trong suốt thời gian được giao và cho thuê đất; Được miễn tiền thuê mặt nước sử dụng mặt nước để phục vụ giai đoạn thi công xây dựng và giai đoạn vận hành dự án; Được đầu tư xây dựng các hạng mục trong và ngoài hàng rào khu công nghiệp; Nhà nước hỗ trợ từ ngân sách Trung ương đầu tư hạ tầng ngoài hàng rào, đường giao thông từ quốc lộ vào nhà máy…
Đặc biệt, về đầu tư điện và giá điện thì EVN chịu trách nhiệm đầu tư đồng bộ lưới điện mạch vòng 220 KV đến điểm đấu nối trạm biến áp của nhà máy. Dự án được áp dụng giá điện là 1.052 đồng/kw (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng, tương đương 5,0 cen /kwh) trong 10 năm đầu kể từ thời điểm nhà máy điện phân nhôm đưa vào hoạt động. Giá bán điện được điều chỉnh theo biến động của tỷ giá đồng/USD. Sau giai đoạn trên , giá điện sẽ áp dụng theo nguyên tắc giá thị trường có tính đến đặc thù của công nghiệp điện phân nhôm.
Tại một buổi tọa đàm về dự án bauxite ngày 28/3/2015, tiến sỹ Nguyễn Thành Sơn, nguyên Giám đốc Ban QLDA Than đồng bằng sông Hồng, được báo chí dẫn lời phân tích rằng, dự án Điện phân nhôm Trần Hồng Quân nhôm công suất 450.000 tấn nhôm/năm sẽ phải mua 5,8 tỉ kWh/năm. Và để có thêm 5,8 tỉ kWh/năm, EVN phải đầu tư thêm một dự án thủy điện công suất 1.933 MW với chi phí phải bỏ ra khoảng 3,8 tỉ USD (lớn hơn thủy điện Hòa Bình), hoặc một dự án nhiệt điện chạy than với chi phí đầu tư khoảng 830 triệu USD (lớn hơn nhiệt điện Phả Lại 2).
Đặc biệt, theo ông Sơn, với giá bán điện bình quân (thời điểm 2015) của EVN là 1.622 đồng/kWh, tương đương khoảng 7,5 cent/kWh mà doanh nghiệp chế biến nhôm được hưởng giá 5 cent/kWh, tất cả người dùng điện sẽ phải bù lỗ cho dự án nhôm kim loại đủ 5,8 tỉ kWh/năm, tính ra là khoảng 145 triệu USD/năm (khoảng 3.000 tỉ đồng). “Có lẽ chưa có dự án nào đầu tư trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng hay với mục đích xóa đói giảm nghèo của Nhà nước được bù lỗ “khủng” như vậy”- ông Sơn nêu quan điểm.
Chậm tiến độ, vi phạm
Dự án Luyện kim Trần Hồng Quân chưa biết khi nào mới cán đích: Ảnh Tuấn Trình. Nhà máy điện phân nhôm Trần Hồng Quân được khởi công xây dựng từ tháng 9/2014. Tiến độ xây dựng nhà máy được thực hiện 3 phân kỳ trong 4 năm. Phân kỳ 1 thời gian thực hiện trong 2 năm 2015 và 2016 với công suất 150.000 tấn sản phẩm/năm; phân kỳ 2 thực hiện trong năm 2017 với công suất tổng cộng 300.000 tấn sản phẩm/năm; phân kỳ 3 thực hiện trong năm 2018 hoàn thiện tổng công suất thiết kế 450.000 tấn sản phẩm/năm.
Tuy nhiên, theo quan sát của PV trong tháng 10/2017, dự án vẫn đang là một công trường ngổn ngang, nhiều nhà xưởng mới chỉ có khung sắt. Ông Lê Văn Thị- Chủ tịch UBND huyện Đắk R’ Lấp cho biết dự án đang bị chậm tiến độ mới chỉ đạt khoảng hơn 60% khối lượng, dự kiến đến cuối năm 2018 sẽ đưa lò điện phân đầu tiên vào hoạt động. cố gắng cuối năm 2019 sẽ hoạt động chính thức.
Ông Lê Hoàng- Phó Ban Quản lý các khu công nghiệp (QLCKCN) tỉnh Đắk Nông cho biết thêm, dự án cuối năm 2018 đưa vào vận hành là khó khả thi bởi việc đầu tư đường vào dự án đang thiếu vốn và do thời tiết thất thường làm chậm tiến độ.
Trước đó, ngày 22/5/2017, sau khi kiểm tra hoạt động chấp hành pháp luật của chủ đầu tư khi xây dựng nhà máy, Ban QLCKCN Đắk Nông có kết luận kiểm tra, xác định tại thời điểm kiểm tra chủ đầu tư chưa thực hiện báo cáo định kỳ về đầu tư theo quy định của Bộ KH&ĐT. Ban QLCKCN Đắk Nông cũng xác định Cty Trần Hồng Quân chưa thực hiện đăng ký nội quy lao động; chưa thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể; chưa xây dựng hệ thống thang lương, bảng lương theo quy định của pháp luật về lao động...
Tổng vốn đầu tư dự án 15.480 tỉ đồng, trong đó vốn tự có là 3.096 tỉ đồng chiếm 20% tổng mức đầu tư dự án, vốn vay là 12.384 tỉ đồng chiếm 80% tổng mức đầu tư dự án.. tổng công suất thiết kế 450.000 tấn sản phẩm/năm.
