Một vốn bốn lời
Vài năm trở lại đây, nhiều người thích sử dụng bánh trung thu “handmade” (làm bằng tay). Một phần, do các loại bánh này có mẫu mã đẹp, nhiều màu sắc, nhiều chủng loại. Phần nữa, người dân lo ngại chất lượng an toàn thực phẩm (ATTP) của các loại bánh trên thị trường, nhất là khi cơ quan chức năng liên tục phát hiện nhiều vụ vi phạm tại các cơ sở sản xuất bánh trung thu.
Nắm bắt được nhu cầu này, nhiều người đã tự làm bánh trung thu để bán cho bạn bè, người thân với giá từ 40.000 đồng/chiếc đến 100.000 đồng/chiếc, tùy loại.
Anh Trần Văn Lâm, chủ một hãng sản xuất bánh trung thu tại Hà Nội, cho biết, chi phí để sản xuất một chiếc bánh trung thu không cao. Anh Lâm phân tích: Với bánh dẻo, nếu dùng 1kg bột, 1kg nước đường sẽ cho 2kg vỏ bánh nguyên liệu. Mỗi chiếc bánh 200g sẽ dùng đến 100g vỏ bánh. Theo giá bán hiện tại, thì chi phí mua bột và đường hết khoảng 60.000 đồng. Như thế, 1kg bột sẽ làm được 20 chiếc bánh.
Để sản xuất 20 chiếc bánh loại 200g thì cần 1kg nhân. Chi phí nhân bánh gồm mứt bí, mứt dừa, bột nếp, thịt, xá xíu, hạt sen, hạt dưa và các gia vị khác chi phí hết khoảng 80.000 đồng. Ngoài ra, bao bì, nhân công hết 10.000 đồng.
Như vậy, chi phí để sản xuất ra mỗi chiếc bánh trung thu chỉ khoảng 8.000 đồng đến 10.000 đồng. Trong khi đó, một chiếc bánh này được bán ở thị trường trung bình là 40.000 đồng/chiếc thì người sản xuất đã lãi tới 30.000 đồng/chiếc.
Còn theo bật mý của chị Lê Thị Hoa (khu đô thị Linh Đàm, quận Hoàng Mai) đã 3 năm nay, hễ gần đến Tết Trung thu chị lại làm bánh để bán. Để chào hàng, chị quảng cáo trên mạng xã hội hoặc thông qua giới thiệu của người thân, bạn bè. Tùy theo trọng lượng chiếc bánh, như 100g, 200g, 250g, mà giá bán khác nhau. Trung bình từ 40.000 đồng đến 60.000 đồng/chiếc. Chị cũng tiết lộ, mỗi vụ Trung thu kéo dài khoảng 1,5 tháng, sau khi trừ các chi phí, chị cũng lời được khoảng 70 triệu đồng.
Liệu có an toàn?
Khi chúng tôi hỏi về nguồn gốc nguyên liệu sản xuất bánh trung thu, chị Hoa cho biết, tất cả đều được mua ngoài chợ. Ví như nguyên liệu làm bánh như hạt dưa, mứt bí, sen trần, hạnh nhân, vừng trắng, nước đường thì mua trên phố Hàng Buồm, chợ Đồng Xuân. Còn khuôn mua ở phố Tô Tịch, Hàng Thiếc, vỏ hộp bán ở phố Hàng Mã,…
Chúng tôi vào một cửa hàng bán đồ làm bánh trung thu tại phố Hàng Buồm (quận Hoàn Kiếm). Chủ cửa hàng cho biết, ở đây cái gì cũng có, từ bột mỳ, bột nếp, các loại nhân, chất tạo màu, tạo mùi, đường,... Khi chúng tôi quan sát bao bột thì chỉ có vài chữ “bột bánh dẻo đặc biệt” hoặc “bột bánh nướng đặc biệt”. Khi hỏi thông tin về nhà sản xuất, hạn sử dụng thì chủ của hàng bảo là hàng trong nước.
Trong làm bánh trung thu, nước đường là thành phần quan trọng bởi quyết định đến chất lượng bánh. Thông thường, nước đường chỉ phải nấu trước vài ngày và bảo quản rất cẩn thận để đảm bảo chất lượng bánh. Tuy nhiên, tại chợ Đồng Xuân nước đường đựng trong can. Khi chúng tôi hỏi mua, chủ cửa hàng chắt ra từ một can nhựa to không nhãn mác với giá 50.000 đồng/kg. Chủ cửa hàng quảng cáo “Nước đường này đảm bảo chất lượng, không có thêm bất kì chất phụ gia nào cả”.
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và thực phẩm (ĐH Bách khoa Hà Nội), với nguyên liệu làm bánh mua ở các chợ nếu không rõ nguồn gốc sẽ rất nguy hiểm, bởi bánh trung thu nhất là bánh dẻo được ăn trực tiếp mà không qua nhiệt. Hơn nữa, đa phần người tiêu dùng Việt Nam có thói quen mua đồ theo kiểu “rỉ tai” hoặc tin tưởng. Trong khi đó, những người sản xuất bánh handmade không phải ai cũng nắm rõ được những quy chuẩn về vệ sinh ATTP và thực hiện theo quy định. Do vậy, để đảm bảo sức khỏe bản thân và gia đình, người tiêu dùng không nên mua bánh trung thu handmade một cách tuỳ tiện.
