Bộ NN&PTNT cho biết, virus cúm lợn H1 lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1918. Đến nay virus cúm lợn H1 gồm 3 dòng chính: dòng virus cúm lợn cổ điển (bao gồm cả pdm2009 H1N1), dòng virus H1N1 Âu-Á có nguồn gốc chim hoang dã và dòng virus có nguồn gốc virus cúm mùa ở người.
Virus cúm lợn H1 lưu hành trong quần thể lợn ở hầu hết các khu vực trên thế giới. Các trường hợp người nhiễm virus cúm lợn H1 cũng đã được báo cáo ở nhiều nơi như châu Á, châu Âu và châu Mỹ.
Theo Tổ chức Thú y Thế giới (OIE), mặc dù virus cúm lợn có khả năng lây lan rất nhanh trong đàn lợn (tỷ lệ nhiễm có thể lên tới 100%), nhưng có thể không gây bệnh lâm sàng hoặc chỉ gây bệnh nhẹ và lợn mắc bệnh có thể hồi phục nhanh. Cúm lợn không phải là bệnh bắt buộc phải báo cáo cho OIE.
Virus cúm lợn H1N1 dòng Âu-Á được phát hiện từ năm 2001 và dần dần trở thành dòng virus cúm lợn chính ở Trung Quốc. Tuy nhiên sau năm 2009, virus cúm đại dịch pdm09 H1N1 đã lây lan sang lợn ở nhiều nơi trên thế giới.
Do 2 dòng virus này đồng lưu hành, các tái tổ hợp giữa chúng đã hình thành và xuất hiện rải rác ở Trung Quốc và một số nước khác.
Bộ NN&PTNT cho biết, để chủ động giám sát, phát hiện bằng chứng lưu hành virus pdm/09 H1N1 trên lợn và trên người, từ năm 2009 đến nay, Cục Thú y phối hợp với các tổ chức quốc tế, các nước tổ chức triển khai các hoạt động giám sát, chủ động lấy mẫu và xét nghiệm trên 35.600 con lợn các loại.
Kết quả cho thấy, với mẫu lưu trên người, có 4 mẫu dịch hầu họng dương tính virus cúm A/H3; 19% mẫu huyết thanh dương tính kháng thể virus cúm pdm/09 H1N1, 11% mẫu huyết thanh dương tính kháng thể virus cúm A/H3.
Đối với mẫu trên lợn, 1,1% mẫu dịch hầu họng dương tính virus cúm A (không có mẫu dương tính H1 và H3); 10 mẫu huyết thanh dương tính kháng thể virus cúm A/H1 và 21 mẫu huyết thanh dương tính virus cúm A/H3.
Trong các năm 2010 – 2018, Cục Thú y phối hợp với Viện Thú y Nhật Bản tổ chức thực hiện giám sát chủ động, lấy 14.600 mẫu dịch hầu họng và huyết thanh lợn tại 270 cơ sở chăn nuôi lợn và 10 cơ sở giết mổ lợn tại các tỉnh phía Bắc và phía Nam. Kết quả, tổng cộng phát hiện 527 mẫu virus Cúm (bao gồm 104 mẫu H1N1, 1 mẫu pdm/09 H1N1; 151 H1N2 và 272 H3N2).
Theo kết quả phân tích di truyền HA, các chuyên gia Nhật Bản cho biết đã phát hiện 1 mẫu virus cúm H1N1 thu thập cuối năm 2018 tại Bắc Ninh thuộc dòng EA, clade 1C.2.3.
Tuy nhiên, để khẳng định chủng virus này có kiểu gen G4 hay không, các chuyên gia Nhật Bản sẽ tiếp tục phân tích và trả lời trong thời gian sớm nhất….
Hiện các phòng thí nghiệm thuộc Cục Thú y đều có đủ khả năng, nguyên liệu xét nghiệm, phát hiện virus nói chung, trong đó có virus cúm lợn, kể cả chủng pdm/09 H1N1 bằng phương pháp Real-time PCR và giải trình tự gien của virus cúm.
Trước thông tin trên, Bộ NN&PTNT cũng đề xuất Thủ tướng xem xét, chỉ đạo, để Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp với Bộ Y tế tổ chức giám sát Cúm lợn ở lợn và ở người, đặc biệt là chủng pdm/09 H1N1 và các chủng có khả năng lây sang người. Tiếp tục phối hợp với các nước, các tổ chức quốc tế thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu về cúm lợn.
Cùng đó, Bộ NN&PTNT cũng đề nghị các địa phương triển khai các biện pháp phòng, chống bệnh cúm theo quy định của Luật thú y, và các hướng dẫn cụ thể phòng, chống bệnh cúm lợn, nhất là tổ chức giám sát, lấy mẫu xét nghiệm phát hiện cúm lợn.
Tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu được tính chất nguy hiểm của dịch bệnh và thực hiện các biện pháp phòng bệnh, nhưng không gây hoang mang cho cộng đồng.
