'Báu vật' của giai nhân xinh như hoa rừng trên dãy Trường Sơn
TPO - Tấm thổ cẩm – người Tà Ôi gọi là “Zèng” đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần, phong tục tập quán của người Tà Ôi. Zèng còn là vật đính ước của các cô gái với ý trung nhân hoặc để thể hiện lòng hiếu thuận với ông bà, cha mẹ, với những người có công với bản làng.
VIDEO: Nghi thức "cúng dâng Zèng" của đồng bào dân tộc Tà Ôi.
Dệt Zèng là nghề truyền thống có từ lâu đời của dân tộc Tà Ôi (huyện A Lưới, Thừa Thiên Huế). Trong đời sống tinh thần của người Tà Ôi, Zèng không thể thiếu trong các hoạt động tín ngưỡng, thờ cúng, là vật đính ước của các cô gái với ý trung nhân hoặc để thể hiện lòng hiếu thuận với ông bà, cha mẹ, với những người có công với bản làng. Trong ảnh: Nghi thức "cúng dâng tấm Zèng" được đồng bào dân tộc Tà Ôi (tỉnh Thừa Thiên Huế) tái hiện lại trong những ngày đầu năm mới tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Hà Nội).
Theo nghi thức, thầy cúng thỉnh mời Yàng, thần linh, tổ tiên chứng giám cho nghi thức dâng Zèng. Sau đó thầy cúng trao tấm Zèng cho người con gái (phụ nữ). Người phụ nữ gấp tấm Zèng thành 2 trao tặng cho người nam giới trong lễ.
Một mâm lễ gồm 1 con gà luộc, 1 vò rượu cần, bánh A Quát, 1 tấm Zèng gập vuông vắn, gọn gàng.
Nghề dệt thổ cẩm của người Tà Ôi có từ xa xưa. Cách làm sợi hoặc chọn sợi, chọn cườm và dệt thổ cẩm của đồng bào dân tộc Tà Ôi có nhiều nét đặc trưng.
Mỗi sản phẩm dệt Zèng của cộng đồng người Tà Ôi vừa là trang phục sinh hoạt vừa là tác phẩm nghệ thuật, thể hiện nét đặc trưng độc đáo.
Khung dệt của người Tà Ôi được làm bằng khung tre hoặc gỗ rời, khá đơn giản và gọn nhẹ. Nhờ vậy phụ nữ Tà Ôi có thể mang bộ khung dệt tới bất cứ đâu và dệt bất cứ khi nào thấy thuận tiện.
Nghi thức dâng Zèng là một nghi thức được thực hiện trong một số lễ hội của bà con dân tộc Tà Ôi, phổ biến nhất là trong lễ mừng lúa mới và lễ cưới truyền thống.
Người con gái Tà Ôi trước khi về nhà chồng phải biết làm nghề này và tự mình dệt những tấm vải Zèng để tặng người chồng yêu quý trong ngày trọng đại của cuộc đời.
Con gái Tà Ôi thì không chỉ biết làm rẫy giỏi, biết dệt Zèng mà còn xinh như hoa rừng trên dãy núi Trường Sơn.
Nét đặc trưng lớn nhất của thổ cẩm Tà Ôi so với các tộc người khác ở tỉnh Thừa Thiên - Huế là những tấm Zèng dệt có kích thước lớn, và hệ thống hoa văn trang trí đa dạng, phong phú.
Những hoa văn trên Zèng thường mang hình tượng mặt trời, ngọn núi, con sông, con dốc, loại cây, các loài muông thú hoặc linh vật.
Nghề dệt Zèng của người Tà Ôi làm say mê nhiều nhà nghiên cứu bởi sự "cổ xưa" kỳ lạ và sự độc đáo.
Người phụ nữ dân tộc Tà Ôi trong trang phục truyền thống.
