Kênh CBS đưa tin giới xuất bản trải qua cơn chấn động nhỏ khi phát hiện ra Greg Mortenson trích không ít tiền từ ngân sách xây trường học ở Afghanistan để chi cho quảng cáo cuốn hồi ký Ba tách trà của mình. Mỗi cuộc họp để tiếp thị chi khoảng 30.000 USD, tổng cộng có hàng chục cuộc hội họp như thế đưa con số lên tới 1 triệu USD.
Mortenson 53 tuổi là nhà leo núi cừ khôi, bỗng trở thành người bác ái, sáng lập và điều hành tổ chức nhân đạo Central Asia Institute (CAI). Greg kể lại chuyến thám hiểm ở Afghanistan thập niên 90 trong cuốn hồi ký Ba tách trà. Ông kể dân làng Korphe (tây bắc Pakistan) cứu giúp mình thế nào khi ông bị lả đi vì khát nước do không thể leo đến đỉnh K2-ngọn núi cao nhất thế giới. Rồi ông hứa quay trở lại đây xây một ngôi trường.
Đây chính là điểm khởi đầu cam kết của Mortenson, khi quyết định thành lập tổ chức từ thiện CAI hứa hẹn tạo điều kiện cho các bé gái ở vùng hẻo lánh Pakistan và Afghanistan đến trường. Trên trang web của tổ chức thông báo có hơn 140 ngôi trường được xây dựng.
Vì mục đích này, tổ chức nhận được khoảng 60 triệu USD quyên góp. Điều tra thực tế cho thấy nhiều ngôi trường không tồn tại, có nơi xây rồi để trống hoặc làm kho chứa. Các phóng viên đã vào cuộc điều tra sau khi nhiều nhà hảo tâm và nhân viên, thành viên của tổ chức CAI than phiền, đề nghị làm rõ sự điều hành của tổ chức này.
Dư luận còn nghi ngờ Mortenson bịa đặt trong Ba tách trà. Cuốn sách được coi là mang sứ mệnh hòa bình của người Mỹ ở Pakistan và Afghanistan, bán được hơn bốn triệu bản, dịch hàng chục thứ tiếng. Quân đội Mỹ còn khuyên binh lính đọc sách khi hành quân đến Afghanistan.
Trong Ba tách trà, Mortenson kể từng bị nhóm người Taliban bắt cóc 8 ngày vào năm 1996. Công bố của các nhà điều tra mang đến sự thật khác: Ba người đàn ông xuất hiện trong bức ảnh Mortenson đưa ra, nói với kênh CBS rằng họ không phải người Taliban.
“Đó là câu chuyện dùng để bán sách. Ông ấy không hề bị bắt cóc”, Mansur Khan Mahuud một trong ba người đàn ông nói.
“Đây là câu chuyện hay và một kẻ nói dối”- nhà văn Jon Krakauer khẳng định khi biết được thông tin do nói chuyện với dân làng này.Về phía Greg Mortenson trong lá thư ngày 18-4 gửi CBS đã phủ nhận mọi cáo buộc và từ chối trả lời phỏng vấn.
| Ba tách trà xuất bản tại Việt Nam tháng 1-2011 kể về công việc giáo dục cộng đồng, xây trường ở Pakistan và Afghanistan của Greg Mortenson. Ngoài danh hiệu best-seller của New York Times, Ba tách trà còn nhận giải thưởng Kiriyama. |
Thủy Trúc
Theo N.Y.Times, TV5
