Đầu tư tiền tỷ chỉ đốt thử nghiệm?
Bãi rác Phượng Thành rộng khoảng 3ha, nằm giáp ranh giữa thôn Thạch Thành (xã Tùng Ảnh) và thôn Đông Xá (xã Đức Hòa, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh). Đây là nơi tập kết rác thải, chôn lấp rác tự phát từ những năm 1990.
Do không có hệ thống xử lý, bãi rác sát nhà dân nên ảnh hưởng lớn đến môi trường xung quanh. Trước nhu cầu bức thiết, tháng 7/2016, UBND huyện Đức Thọ đã xây dựng lò đốt rác có tổng vốn đầu tư 6 tỷ đồng, trong đó kinh phí đầu tư xây lắp là 2,5 tỷ đồng.
Lò đốt rác ngừng hoạt động, hàng nghìn tấn rác thải chất đống chờ đưa đi xử lý. Sau khi hoàn thành, lò đốt rác được giao cho Công ty TNHH – Dịch vụ Xây dựng Sông La điều hành với mục tiêu xử lý 24 tấn rác thải sinh hoạt/ngày.
Từ tháng 3/2018, lò đốt rác được đưa vào vận hành thử nghiệm. Tuy nhiên sau một thời gian, lò ngừng hoạt động do công suất, thiết kế không phù hợp với lượng rác thải. Ngoài ra xét theo quy chuẩn 01/2008 của Bộ Xây dựng, vị trí lò đốt này không đảm bảo khoảng cách đối với khu dân cư (tối thiểu phải cách 500m) nên nhiều hộ dân đã lên tiếng phản đối.
Những núi rác bên lò đốt đầu tư tiền tỷ. Ông Đăng Ninh Sành (61 tuổi, trú thôn Đông Xá, xã Đức Hòa) cho rằng, vị trí bãi rác chỉ cách nhà ông khoảng chừng hơn 300m. Năm 2018, hàng chục hộ dân trong thôn đã ra đường chặn xe không cho chở rác vào bãi tập kết vì ô nhiễm quá nghiêm trọng, ruồi muỗi tấn công vào nhà khiến cuộc sống người dân bị đảo lộn.
Đến nay ruồi giảm do được phun thuốc, nhưng rác thải ngày càng nhiều, chất thành núi, mùi hôi thối nồng nặc.
Lò đốt rác vừa đưa vào vận hành thì bỏ không đến nay đã hơn 2 năm. “Chỉ đốt được mấy ngày rồi ngừng hoạt động cho đến nay đã hơn 2 năm. Lò đốt quá nhỏ, chỉ xử lý được lượng rác ít. Thế nên rác tồn đọng nhiều. Đốt ở khu vực này cũng không đảm bảo môi trường vì ngay sát nhà dân sinh sống. Hiện tại, tình trạng ruồi đã giảm nhưng mùi hôi thối vẫn chưa được khắc phục, rác chất nhiều như núi, mỗi lần chỉ chở được vài xe đi xử lý”, ông Sành chia sẻ.
Chi tiền tỷ thuê vận chuyển rác đi xử lý
Tại bãi rác Phượng Thành khối lượng rác khổng lồ chất đống như núi, ngổn ngang, bừa bãi. Riêng dàn máy móc bỏ không đã bong tróc… Việc quy hoạch, xây dựng lò đốt rác tiền tỷ nhưng không mang tính bền vững, lâu dài, chỉ chạy thử nghiệm gây lãng phí.
Đặc biệt, trong những năm qua, lượng rác thải tồn đọng nhiều, chính quyền địa phương phải chi hàng tỷ đồng để thuê vận chuyển rác đi xử lý.
Qua tính toán, trung bình mỗi ngày, toàn huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) thải ra hàng chục tấn rác sinh hoạt. Từ ngày lò đốt ngừng hoạt động, tất cả lượng rác thải trên địa bàn đều được thu gom, vận chuyển tập trung đến tại bãi rác Phượng Thành để chờ xử lý. Giá hợp đồng xử lý và vận chuyển rác thải như hiện nay là gần 1,5 triệu đồng/tấn.
 |
Phần máy móc bỏ không hai năm chưa sử dụng.
Lò đốt rác ngừng do công suất, thiết kế của lò đốt không phù hợp với lượng rác thải.....Bà Nguyễn Thị Hải Bình, Phó trưởng phòng TN&MT huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) chia sẻ, để giải “bài toán” rác thải trong thời gian qua, UBND huyện đã tuyên truyền, vận động người dân thực hiện phân loại rác thải. Sau thời gian tuyên truyền, ý thức người dân đã phần nào thay đổi, như những năm trước mỗi ngày toàn huyện thải ra khoảng 40 tấn rác, nhưng đến nay giảm xuống 14-16 tấn rác/ngày.
Theo bà Bình, trong khi lò đốt không thể hoạt động, huyện phải đề xuất xin kinh phí hỗ trợ từ tỉnh để vận chuyển rác thải trên địa bàn đi các nhà máy khác để xử lý. Riêng trong năm 2019, tỉnh hỗ trợ 1,8 tỷ đồng, ngân sách huyện hơn 1,2 tỷ đồng để vận chuyển rác đi xử lý tại nhà máy rác ở huyện Kỳ Anh, Cẩm Xuyên và tỉnh Quảng Bình…
Rác thải tồn động trong thời gian dài. Phó trưởng phòng TN&MT cho hay, hiện tại ở bãi rác Phượng Thành còn tồn đọng khoảng 2.000 tấn rác thải từ năm 2018 đến nay. Đối với lượng rác tồn đọng từ nhiều năm vẫn chưa thể xử lý, bà Bình cho rằng nguyên nhân là do mấy năm qua lò rác không hoạt động mà thuê vận chuyển đi xử lý rất xa.
“Dù đã có hợp đồng nhưng thuê được đơn vị vận chuyển cũng rất khó. Nhiều lúc có kinh phí nhưng phải nài nỉ họ mới đến chở đi xử lý. Riêng trong tháng 6-7, chúng tôi đã thuê xe chở đi xử lý 250 tấn”, bà Bình nói.
Bà Bình lý giải việc lò đốt chỉ mới đưa vào vận hành thử nghiệm đã bỏ không là do công suất, thiết kế của lò đốt không phù hợp với lượng rác thải của huyện, vị trí lò rác không đảm bảo khoảng cách tối tiểu 500m đến nhà dân.
