Mới đây, một người đàn ông ở Ai Cập bị bắt giữ và chuẩn bị đem ra xét xử sau khi lừa gạt ba con gái đang trong độ tuổi vị thành niên đi tiêm phòng chống COVID-19 nhưng thực chất là dẫn chúng đến chỗ bác sĩ cắt bỏ âm vật. Được biết, 3 đứa trẻ tội nghiệp bị tiêm một loại thuốc mê khiến chúng bất tỉnh trước khi bác sĩ thực hiện phẫu thuật và chỉ đến khi tỉnh dậy, chúng cảm thấy đau đớn ở bộ phận sinh dục mới biết là mình đã bị lừa.
Ba người con gái bị cha lừa đi tiêm phòng virus, thực chất là để bác sĩ cắt bỏ bộ phận sinh dục. Ảnh: minh họa của CNN. Trên thực tế, vụ việc nêu trên chỉ là một trong số nhiều trường hợp đáng tiếc về hủ tục cắt bỏ âm vật ở Châu Phi (còn gọi là FGM) mà Waris Dirie, cựu siêu mẫu Áo gốc Somalia (người sáng lập Quỹ Hoa Sa Mạc (DFF) để hỗ trợ các nạn nhân bị cắt âm vật) cũng là nạn nhân và đang quyết liệt đấu tranh để loại bỏ hủ tục này.
Waris Dirie sinh năm 1965 trong một gia đình du mục ở Galkayo, Somalia. Năm lên 4 tuổi, bà suýt bị một người bạn của bố cưỡng hiếp. Đến khi vừa tròn 5 tuổi, Waris bị mẹ ruột bắt khâu âm vật - việc mà người ta gọi là "truyền thống không thể bỏ" đối với bé gái của Somali để đảm bảo các thiếu nữ giữ gìn trinh tiết trước hôn nhân. "Nó giống như ai đó xẻ thịt hay chặt bỏ cánh tay bạn vậy. Đau đớn không thể tả vì đó là chỗ nhạy cảm nhất trên cơ thể người phụ nữ”, Waris rùng mình khi nhớ lại.
Nữ siêu mẫu thời trẻ. Tuy nhiên, đó vẫn chưa là tất cả, năm 13 tuổi, nữ siêu mẫu lại trở thành nạn nhân của hủ tục tảo hôn khi bị bố mẹ gả bán cho một người đàn ông 60 tuổi để đổi lấy 5 con lạc đà. Nhưng bà đã bỏ trốn, một mình lang thang trên sa mạc suốt nhiều ngày liền, đối diện với thú dữ và những gã đàn ông luôn rình rập xung quanh.
Năm 14 tuổi, Waris đến thành phố Mogadishu và tìm sự giúp đỡ của một người dì, người này kết hôn với đại sứ Somalia ở Vương quốc Anh nên bà theo chân họ đến London để làm giúp việc. Khi vợ chồng người dì trở về nước sau khi kết thúc niệm kỳ, Waris quyết định ở lại học tiếng Anh và làm ở tiệm bán thức ăn nhanh.
Sau đó, cuộc đời của nữ siêu mẫu sang trang mới khi được được nhiếp ảnh gia nổi tiếng tên Terence Donoven phát hiện. Năm 1987, lần đầu tiên ảnh của Waris Dirie xuất hiện trên trang bìa lịch Pirelli. Sau đó, bà chính thức bước chân vào nghề người mẫu và gặt hái được nhiều thành tựu đáng nể khi thường xuyên xuất hiện trên các poster quảng cáo của các hãng thời trang và mỹ phẩm hàng đầu thế giới như Chanel, Relvon... cũng như có mặt trên các sàn catwalk ở London, Milan, Paris và New York. Hay việc đóng vai chính trong bộ phim về điệp viên James Bond “The Living Daylights” (1987).
Đặc biệt, năm 1995, đài BBC còn công chiếu phim tài liệu “Một người du mục ở New York” để nói về sự nghiệp đầy mạnh mẽ và dũng cảm của bà.
Tuy nhiên, sống trong ánh hào quang nhưng nữ người mẫu gốc Phi này luôn ám ảnh về quá khứ về hủ tục FGM, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống vợ chồng của bà.
Do đó, năm 1997, Waris giã từ sự nghiệp người mẫu, trở thành đặc sứ Liên Hiệp Quốc bài trừ FGM. Năm 1998, bà xuất bản tự truyện “Desert Flower” (Hoa sa mạc) tiết lộ những ký ức kinh hoàng về tuổi thơ gây chấn động dư luận quốc tế. Tác phẩm này nhanh chóng chiếm vị trí cao trong bảng danh sách “Best Seller” (được chuyển thể thành một bộ phim cùng tên do siêu mẫu Liya Kebede, người Ethiopia, đóng vai Waris Dirie vào năm 2009).
Năm 2002, Waris thành lập Quỹ Hoa Sa Mạc (DFF) tại Vienna (Áo), kêu gọi thế giới quan tâm đến sự hiểm nguy của tệ FGM, một hủ tục ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần và thể chất của ba triệu trẻ em hàng năm trên thế giới, đặc biệt ở các nước Đông Phi như Uganda, Kenya, Somalia. Tháng 9/ 2013, nữ siêu mẫu mở trung tâm y tế đầu tiên tại Berlin (Đức), chuyên phẫu thuật tái tạo âm vật.
Nhờ những cống hiến trên, ngày 16/10/2013, Waris Dirie được nhận Giải thưởng Phụ nữ vận động của năm bởi những đóng góp của cô trong chiến dịch chống lại hủ tục FGM. “Đã quá muộn để thay đổi cuộc đời tôi. Sự hủy hoại đã xảy ra rồi. Nhưng biết đâu tôi có thể cứu vớt được cuộc đời những cô gái khác. Hủ tục man rợ đó vẫn đang diễn ra. Không phải hàng trăm hàng ngàn, mà hàng triệu cô gái đang chung sống với nó”, cựu siêu mẫu phát biểu khi lên bục nhận giải.
Waris đang sống cùng chồng và 4 người con tại Ba Lan, bà thú nhận chưa bao giờ tận hưởng khoái lạc trong đời sống riêng tư. Đồng thời, chia sẻ trên tạp chí Harpersbazaar (Anh), Waris nói: "Tôi biết cuộc sống có thể mang đến cho tôi những lựa chọn và cơ hội tốt hơn, nhưng tôi phải mất nhiều năm để vượt qua chấn thương và tìm cách đối phó theo hướng tích cực với khả năng tình dục của mình. FGM là tội ác tàn bạo nhất đối với một cô gái. Mà lý do duy nhất hủ tục ấy vẫn tồn tại là để kiểm soát và đàn áp các cô gái và phụ nữ".
Theo tổ chức Y tế Thế giới WHO, ở Somalia – quê nhà của Waris Dirie, ước tính có đến 98% phụ nữ đã phải trải qua hủ tục FGM và phần lớn được thực hiện ở các bé gái có độ tuổi từ sơ sinh cho đến 15 tuổi. Đôi khi, nó cũng được thực hiện ở những người phụ nữ đã trưởng thành.
Tuy nhiên, Somalia không phải là quốc gia duy nhất có hủ tục này. FGM còn là một nghi lễ, một hủ tục ở tây, đông, đông bắc châu Phi, Trung Đông, một vài quốc gia châu Á. Tại châu Phi, hàng năm, ước tính có đến hơn 3 triệu em gái có rủi ro phải trải qua FGM và có từ 100 đến 140 triệu phụ nữ và trẻ em trên thế giới là nạn nhân của hủ tục “cắt âm vật”.
Hiện nay, các nhà lãnh đạo thế giới đã cam kết "xóa sổ" FGM vào năm 2030, bởi hủ tục này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe thể chất và tinh thần kéo dài bao gồm nhiễm trùng mãn tính, các vấn đề về kinh nguyệt, vô sinh, mang thai và các biến chứng khi sinh.
