> Ba kịch bản cho cuộc bầu cử Tổng thống Nga 2012
Ông Putin sẽ giành chiến thắng ngay trong vòng 1 cuộc bầu cử tổng thống ngày 4-3 tới, với 52% phiếu bầu, theo kết quả thăm dò dư luận Trung tâm Nghiên cứu Công luận Toàn Nga (thuộc sở hữu nhà nước) công bố ngày 5-2.
Tỷ lệ ủng hộ ông trong đợt thăm dò cuối tháng trước là 49%. Giữa tháng 1, kết quả thăm dò dư luận của một đơn vị độc lập, Trung tâm Levada, cho thấy, tỷ lệ này là 37%.
Lá bài dân chủ
Trong khi ông Putin (59 tuổi) được dự đoán thắng cử, bốn đối thủ chính trị của ông thể hiện quyết tâm đoàn kết hướng tới bầu cử dân chủ. Sau bầu cử Hạ viện Nga cuối năm ngoái, nhiều vụ biểu tình quy mô lớn nổ ra, với lý do có gian lận bầu cử.
Ông Putin buộc tội các cường quốc nước ngoài tài trợ những cuộc biểu tình. Ông nói rằng ở Nga, dân chủ không thể được áp dụng từ bên ngoài hoặc với tốc độ cưỡng ép. Ông gợi lại tình trạng hỗn loạn và chính thể đầu sỏ thập niên 1990, sau khi Liên bang Xô Viết sụp đổ.
Thủ tướng Nga tuyên bố sẽ áp dụng những giải pháp nâng cao vai trò của người dân trong chính phủ, bao gồm việc yêu cầu nghị viện tranh luận bất kỳ luật lệ mới nào được ít nhất 100.000 người ủng hộ qua Internet.
Theo lịch trình, từ ngày 7-2 đến trước bầu cử, ông Putin (hoặc người đại diện) sẽ xuất hiện trên truyền hình để tranh luận với 4 đối thủ trong cuộc đua tới điện Kremlin. Ông Putin đã chọn ra ba người đại diện, và “điều này không ảnh hưởng gì đến tiến trình dân chủ”, người phát ngôn của ông nói hôm 6-2.
Ngày 4-2, bất chấp cái lạnh âm 200C, hàng chục nghìn người đổ xuống đường phố Mátxcơva để phản đối ông Putin nắm quyền quá lâu (12 năm liên tục với tư cách tổng thống rồi thủ tướng).
Cùng ngày, theo cảnh sát Nga, khoảng 138.000 người diễu hành ở thủ đô để bày tỏ ủng hộ ông. Phe đối lập cáo buộc chính quyền ép nhân viên nhà nước ở Mátxcơva và vùng phụ cận tham gia diễu hành.
Hy vọng ở vòng 2
Ngày 3-2, Mikhail Prokhorov, người giàu thứ ba ở Nga (theo bình chọn của tạp chí Forbes), tuyên bố sẽ làm từ thiện 17 tỷ USD trong tổng tài sản 18 tỷ USD của mình, nếu ông đánh bại Thủ tướng Putin và 3 ứng viên tổng thống khác. “Tôi sẽ bán mọi thứ, tất cả tài sản khi tôi trở thành tổng thống và hiến gần như toàn bộ số tiền cho hội từ thiện”, ông Prokhorov nói.
Theo kết quả thăm dò dư luận mà Quỹ Công luận FOM (có trụ sở ở Mátxcơva) tiến hành cuối tháng trước, ông Putin sẽ được nhiều phiếu bầu nhất với 46%, theo sau là Vladimir Zhirinovsky (lãnh đạo đảng Tự do Dân chủ Nga - LDPR) và Gennady Zyuganov (thủ lĩnh đảng Cộng sản Liên bang Nga - CPRF) với 9%, ông Prokhorov với 5% và Sergei Mironov (cựu đồng minh của ông Putin) với 3%.
Tỷ phú Prokhorov tuyên bố: “Mục tiêu của tôi là chiến thắng trong đợt bầu cử vòng 2”. Trong đợt bầu cử bổ sung đó, ông, chứ không phải “những ông già trong Hạ viện Nga” sẽ đối đầu Thủ tướng Putin, vị tỷ phú độc thân nói.
Các đối thủ của ông Putin cho rằng, chỉ có gian lận mới giành được hơn 50% phiếu bầu để tránh bầu cử vòng 2. Vòng 2 (dành cho các ứng viên có nhiều phiếu bầu nhất) sẽ được tổ chức sau vòng 1 ba tuần.
Ông Putin cho biết sẽ chuẩn bị cho vòng 2. Trò chuyện với sinh viên và các nhà quan sát hồi tuần trước, ông Putin nói: “Tôi biết các bạn hiểu rằng, vòng 2 chắc chắn sẽ tiếp tục gây ra đua tranh, mà ở mức độ nào đó, làm mất ổn định chính trị.
Chẳng có gì ghê gớm cả và tôi sẵn sàng cho việc đó”. Thủ tướng Nga nói rằng, nếu thắng cử tổng thống, ông có thể mời các đối thủ vào nội các.
Ứng viên 4 “nhất”
Tỷ phú 46 tuổi Prokhorov hiện được coi là người đàn ông Nga độc thân nổi tiếng nhất. Tuy nhiên, ông hứa sẽ lập gia đình nếu thắng cử tổng thống. Ông Prokhorov là ứng viên giàu nhất, trẻ nhất, cao nhất (hơn 2m). Ông cũng là ứng viên độc lập duy nhất.
| Sau các vụ phản đối liên quan bầu cử Hạ viện hồi tháng 12-2011, Tổng thống Dmitry Medvedev tuyên bố sẽ thay đổi hệ thống chính trị theo hướng tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc đăng ký thành lập đảng mới, tranh cử tổng thống và khôi phục tính đa nguyên trong nghị viện. Các thay đổi này có hiệu lực sau bầu cử nghị viện năm 2016 và bầu cử tổng thống năm 2018. |
Theo các nhà phân tích, sức hút cá nhân của tỷ phú Prokhorov giúp ông có nhiều người ủng hộ, trong đó không ít người nổi tiếng, nhưng fan chính của ông là các nhà chuyên môn trẻ tuổi và tầng lớp trung lưu mới nổi.
Tuy nhiên, ông không dễ về đích Kremlin trước các đối thủ vì khó tập hợp sự ủng hộ của giới bình dân - những người không thích thuyết đầu sỏ chính trị.
Từ khi bước vào vũ đài chính trị, ông Prokhorov phải chiến đấu với cáo buộc rằng mình là một “dự án Kremlin” được xây dựng để thu hút lá phiếu của tầng lớp trung lưu bất mãn.
Vị tỷ phú coi những thông tin nói rằng ông quyết định tranh cử tổng thống sau khi nhận điện thoại của ông Putin là “những lời càn quấy, vô nghĩa”. Ông Prokhorov nói sẽ tránh trực tiếp đối đầu Thủ tướng Putin, không xây dựng chiến dịch tranh cử trên nền tảng chỉ trích đối thủ.
Cương lĩnh tranh cử của vị tỷ phú là cải cách chính trị, bao gồm giảm nhiệm kỳ tổng thống và khôi phục việc bầu trực tiếp các thống đốc vùng. Ông cũng hứa sẽ bãi bỏ chế độ cưỡng bách tòng quân vào năm 2015. Về đối ngoại, ông thích tăng cường quan hệ kinh tế với Liên minh châu Âu.
Ông cam kết mở cửa kho lưu trữ thời kỳ cộng sản và làm rõ những sai lầm của các chính quyền thời kỳ đó.
Tỷ phú Prokhorov từng nhắc tới một số cái tên có thể lên làm thủ tướng nếu ông thắng cử tổng thống. Trong số đó có cựu Bộ trưởng Nông nghiệp Alexei Kudrin và trùm dầu mỏ bị tù Mikhail Khodorkovsky.
Ông Prokhorov là chủ quỹ đầu tư Onexim Group (chủ yếu quan tâm khai thác vàng và nickel), sở hữu đội bóng rổ New Jersey Nets của Mỹ cùng tạp chí tiếng Nga Snob, có cổ phần trong một số công ty tài chính, truyền thông, công nghệ…
4 lần tranh cử tổng thống
Người được giới quan sát đánh giá là đối thủ nặng ký của ông Putin là chính khách kỳ cựu 67 tuổi Gennady Zyuganov - người trước đó đã tranh cử tổng thống 3 lần, trong đó có một lần về nhì. Theo các thăm dò dư luận mới đây, ông đứng vị trí thứ hai sau ông Putin với khoảng 11% phiếu bầu.
Ông Zyuganov dẫn dắt CPRF, tiền thân của đảng Cộng sản thời kỳ Liên Xô, từ năm 1993 và giành được sự ủng hộ của các cử tri lớn tuổi, những người tiếc nhớ Liên bang Xô Viết lừng lẫy một thời.
Chiến dịch tranh cử hiện nay của ông Zyuganov dựa trên việc kịch liệt chỉ trích Thủ tướng Putin. “Người dân có thể bầu cho Putin, nhưng điều này sẽ dẫn tới việc sụp đổ đất nước”, ông nói.
Cương lĩnh của ông Zyuganov gồm có cam kết khôi phục những ngành công nghiệp bị khủng hoảng nặng nề, như đóng tàu, quốc phòng, nông nghiệp… Mục tiêu kinh tế chính của ông là quốc hữu hóa tài nguyên thiên nhiên, trong khi chính sách đối ngoại của ông bao gồm “tăng vai trò của Liên Hợp Quốc và hạn chế ảnh hưởng của NATO”.
| Hai đối thủ còn lại -Ông Vladimir Zhirinovsky, 65 tuổi, là người sáng lập và thủ lĩnh đảng LDPR. Ông nổi tiếng với việc pha trộn chủ nghĩa dân túy và chủ nghĩa dân tộc, công kích phương Tây… Kể cả đợt tranh cử lần này, ông ra tranh cử tổng thống 5 lần. Năm 2008, ông về thứ ba với 9% phiếu bầu. Khẩu hiệu tranh cử năm 2012 của ông là: “Hãy bầu cho Zhirinovsky, nếu không mọi việc sẽ tồi tệ hơn”. Trong cương lĩnh tranh cử, ông hứa giải quyết mọi vấn đề bức xúc nhất, như tham nhũng, buôn lậu ma túy… trong vòng 2 năm. Ông nói, nếu thắng cử, ông sẽ bảo đảm rằng không có thất nghiệp và nhập cư trái phép. Ông tin rằng “nước Nga nên là một quốc gia tập quyền, không có các ông vua khu vực”. Ông coi Anh là “kẻ thù tồi tệ nhất của Nga trong vài thế kỷ qua” nhưng “Mỹ đã chiếm vị trí của Anh trong thế kỷ XX”. -Ông Sergei Mironov, 58 tuổi, từng là Chủ tịch Thượng viện gần 10 năm, từng là đồng minh của Thủ tướng Putin trong thời gian dài. Sau đó ông công khai chỉ trích ông Putin, nói rằng Thủ tướng không quan tâm cải cách và phải ra đi. Trong cương lĩnh tranh cử, ông Mironov hứa quốc hữu hóa tài nguyên thiên nhiên, bảo đảm xã hội cho người về hưu, người làm việc trong khu vực nhà nước, và đánh thuế lũy tiến. Chuyên môn của ông là địa vật lý nên từng đến các vùng xa, trong đó có Mông Cổ trong 5 năm. Ông đang sống với người vợ thứ ba và con cái với hai bà vợ trước. |
Thái An theo Bloomberg, RIA-Novosti, BBC, Time, DW
