> Tìm nguyên nhân vụ sụt lún đất dây chuyền ở Lâm Đồng
> Đập thủy lợi lún cả mét, hàng trăm hộ dân hú hồn
Báo cáo thẩm tra cũng cho thấy khoảng 66% đập chưa có phương án bảo vệ được phê duyệt; gần 55% số chủ đập chưa có phương án phòng chống lụt bão. Việc xây dựng phương án phòng chống lụt bão cho vùng hạ du trong tình huống xả lũ khẩn cấp, vỡ đập... gặp nhiều khó khăn, ít được quan tâm.
Loại bỏ 34% tổng số dự án thủy điện vừa và nhỏ
Theo báo cáo của Bộ Công thương do Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng trình bày, sau khi kiểm tra, kiểm soát các thủy điện đã loại khỏi quy hoạch 6 dự án thủy điện bậc thang và 418 dự án thủy điện nhỏ do tác động tiêu cực lớn đối với môi trường xã hội, hiệu quả thấp, ảnh hưởng quy hoạch/dự án ưu tiên khác.
“Sau khi loại bỏ các dự án thủy điện nêu trên, cả nước hiện còn lại 815 dự án thủy điện, trong đó, đã vận hành phát điện 268 dự án; đang thi công xây dựng 205 dự án, dự kiến đưa vào vận hành khai thác từ nay đến năm 2017”, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết.
Với các thủy điện nhỏ, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho rằng chất lượng quy hoạch bộc lộ khá nhiều hạn chế, không ít dự án phải điều chỉnh sơ đồ khai thác và quy mô trong quá trình đầu tư. Mặt khác, do tình hình phát triển cơ sở hạ tầng cần thiết như giao thông, lưới điện... tại các khu vực này còn chậm nên một số dự án thủy điện nhỏ không đảm bảo khả thi.
Ông Vũ Huy Hoàng cũng thừa nhận, việc đầu tư xây dựng các dự án thủy điện đã gây ảnh hưởng khá lớn đến dân cư trong khu vực dự án; chiếm dụng khá nhiều đất sản xuất nông nghiệp, đất rừng; phần nào làm thu hẹp không gian sống của người dân bản địa; tác động tiêu cực nhất định đến môi trường - xã hội…
Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Phan Xuân Dũng cho biết số lượng dự án thủy điện nhỏ là khá lớn nhưng đóng góp không nhiều về công suất phát điện. “Khoảng 34% tổng số dự án thủy điện vừa và nhỏ phải loại bỏ khỏi quy hoạch. Gần 90% số các dự án trong quy hoạch là thủy điện nhỏ nhưng đóng góp về tổng công suất của các dự án này chỉ chiếm khoảng 26% và tỷ trọng này sẽ thấp hơn nữa nếu một số dự án tiếp tục bị loại bỏ khỏi quy hoạch”.
Ủy ban KHCN&MT cho rằng nguyên nhân của những bất cập nêu trên do không ít chủ đầu tư dự án thủy điện nhỏ có năng lực chuyên môn và tài chính hạn chế; quy định về chế tài xử phạt vi phạm về an toàn đập, kiểm định đập; vai trò, trách nhiệm, sự phối hợp của các cơ quan quản lý nhà nước và chủ đầu tư chưa được ban hành kịp thời, rõ ràng và chưa được thực thi đầy đủ…
Báo cáo thẩm tra cho thấy, có giai đoạn việc quản lý chất lượng công trình xây dựng hầu như được giao hoàn toàn cho chủ đầu tư thực hiện và tự chịu trách nhiệm, thiếu sự kiểm soát của cơ quan quản lý nhà nước. Tại một số dự án, công trình thủy điện, chất lượng khâu khảo sát, thiết kế, thi công, giám sát có nhiều hạn chế, gây không ít hệ lụy tiêu cực. Trong khi đó, trách nhiệm, xử lý sai phạm của chủ đầu tư, các chủ thể khác có liên quan khi công trình có chất lượng kém hoặc để xảy ra sự cố chưa được quy định cụ thể.
| Cần làm rõ trách nhiệm về dự án thủy điện Đồng Nai 6, 6A Về dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, sau khi có báo cáo số 142/BC-BTNMT ngày 30/8/2013 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã loại hai dự án thủy điện này khỏi quy hoạch. Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT cho rằng “Hai dự án này đã được loại khỏi quy hoạch mặc dù trước đó đã nhiều lần đưa vào quy hoạch. Vì thế, cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, đồng thời rút ra những bài học kinh nghiệm sâu sắc để hạn chế thất thoát và lãng phí cho người dân, doanh nghiệp và xã hội”. |
| Ý kiến đại biểu Làm rõ trách nhiệm trong quy hoạch Có những dự án thủy điện tôi đeo đuổi từ 3 năm nay, từ đầu nhiệm kỳ đến giờ, trong đó có 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6, 6A- chiếm diện tích rừng rất lớn nhưng chưa thực hiện quy trình thủ tục xin chủ trương đầu tư mà đã lập dự án đầu tư. Tôi đề nghị phải làm rõ trách nhiệm trong quy trình quy hoạch. Trong đó, có cả trách nhiệm chính quyền địa phương và các bộ, ngành liên quan. Tôi cũng đề nghị quan tâm đến diện tích đất rừng bị mất do thủy điện là bao nhiêu, trách nhiệm thuộc về ai. Rừng tự nhiên phải bảo vệ nghiêm ngặt theo quy hoạch. Đụng tới diện tích đất rừng đó thì phải xem xét thận trọng. Lần này Chính phủ đề nghị loại ra trên 400 dự án thủy điện, vậy trong các dự án này diện tích rừng nhường cho các dự án là bao nhiêu? Có mất rừng hay không? Giải pháp thay thế rừng mất đi như thế nào? Tôi đồng tình với báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội là phát triển thủy điện cần đảm bảo an toàn hồ đập, yếu tố môi trường và xã hội. ĐB Trương Văn Vở Quyết định đầu tư sai phải chịu trách nhiệm Xây dựng thủy điện thì vấn đề quan trọng là phải khai thác, xây dựng thế nào cho hợp lý, đảm bảo được mục tiêu cung cấp điện cho quốc gia, điều tiết lũ, cấp nước cho sản xuất và nâng cao đời sống của nhân dân trong vùng dự án. Nếu không đạt được những mục tiêu trên thì thủy điện nào cũng nên loại bỏ. Trong tính toán của mình đưa vào cũng dễ, loại bỏ cũng dễ nên cần phải xem xét lại một cách nghiêm túc. Nếu không có sự lên tiếng của đại biểu QH, của dư luận, báo chí thì liệu có sự loại bỏ các công trình thủy điện không? Tới đây chúng ta phải sửa các luật để làm rõ hơn trách nhiệm trong việc quy hoạch xây dựng thủy điện. Ví như, người quyết định đầu tư sai phải chịu trách nhiệm là đúng rồi, nhưng người quyết định chủ trương sai cũng phải chịu trách nhiệm liên quan. Trong báo cáo của Chính phủ còn một số mâu thuẫn. Ví dụ, báo cáo nói trong thời gian qua do chính sách thay đổi, do nhiều cơ chế còn bất cập, vướng mắc làm cho các công trình thủy điện còn tồn tại, cần phải xử lý. Vậy anh đã nhận định đúng chưa? Khi mà việc ban hành các văn bản, nghị định, thông tư hướng dẫn đều chậm, vậy trách nhiệm ở đâu? ĐB Ngô Văn Minh |
