> Đổi mới giáo dục: Bất cập từ SGK đến giáo viên
 |
| GS Phan Huy Lê cho rằng, SGK Lịch sử - Địa lý thiếu thông tin cập nhật. Ảnh: Hồng Vĩnh. |
Thiếu và thừa
Trên các diễn đàn chính thức, GS Phan Huy Lê nhiều lần đề xuất mong mỏi của giới sử học là Bộ GD&ĐT cần nhanh chóng chỉnh sửa SGK lịch sử, nhằm cải thiện chất lượng dạy học môn sử càng sớm càng tốt.
GS Lê cho rằng, SGK hiện nay trình bày dàn trải, la liệt sự kiện, rất nặng nề, nhàm chán, chưa được cập nhật.
Ông nói: “Trong SGK, một quan niệm toàn bộ về lịch sử Việt Nam vẫn chưa rõ. Chẳng hạn, lịch sử miền nam Trung Bộ và Nam Bộ chủ yếu mới bắt đầu từ khi người Việt vào đây, tức từ thế kỷ XVI, XVII. Hoặc nhà Mạc là một vương triều tồn tại trong thế kỷ XVI cũng không có chỗ trong SGK”.
Với môn Văn, GS Nguyễn Đình Chú cho rằng, cần mạnh tay bỏ nội dung phần Tiếng Việt ở chương trình THPT mà chỉ nên dạy ở cấp tiểu học, THCS như trước đây.
“Người ta nghĩ đưa Tiếng Việt vào dạy ở THPT là để khắc phục tình trạng hành văn của xã hội kém nhưng thực tế đã không giải quyết được. Ngược lại, nó chỉ làm cho kiến thức hàn lâm thừa thãi một cách không cần thiết, chưa kể là ít nhiều có sự lặp lại kiến thức giữa chương trình các cấp học dưới với cấp học THPT”, GS Chú nói.
Với môn Sinh học, GS Nguyễn Lân Dũng nhận xét: Môn Sinh quá ít tiết, SGK các lớp thì quá mỏng, trong khi quá nhiều nội dung, quá nhiều chi tiết không cần thiết.
“Liệu một cháu 12 tuổi có nhớ nổi sơ đồ cắt ngang của một thân cây trưởng thành với các thuật ngữ khó hiểu như vỏ, tầng sinh vỏ, thịt vỏ, mạch rây, tầng sinh trụ, mạch gỗ? Cháu 13 tuổi có thể nhớ các bộ phận thuỳ khứu giác, thuỳ thị giác, não trước, tiểu não, hành tuỷ, tuỷ sống của con thằn lằn?”, GS Dũng nói.
Môn Toán là môn được các chuyên gia đánh giá là môn có nội dung SGK khá ổn nhưng vẫn nặng nề và nhiều kiến thức thừa.
Theo GS Văn Như Cương, những bài về tích phân, số phức hoặc các bài toán phức tạp về phương trình lượng giác, hình học không gian không cần thiết phải dạy hoặc bắt học sinh phải làm ở cấp THPT.
“Hầu hết chúng ta có lẽ không ai cần đến những kiến thức như vậy, trừ những thầy dạy toán. Chương trình của chúng ta hiện nay thực sự quá tải. Gần đây Bộ GD&ĐT đã triển khai giảm tải nhưng có thể nói việc giảm tải này hoàn toàn thất bại”, GS Cương nói.
GS Cương cho rằng, cần giảm mạnh khối lượng kiến thức văn hoá trong tất cả các môn học khác như Lí, Hoá, Sinh, Sử, Địa…, chỉ giữ lại những kiến thức cơ bản, cần thiết và phổ thông.
Biên soạn lại SGK: Nên dựa vào hội khoa học chuyên ngành
GS Phạm Minh Hạc, nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, cần mau chóng có SGK mới cho bậc học phổ thông.
“Bộ GD&ĐT nói sau năm 2015 sẽ bắt tay biên soạn lại SGK, như vậy nếu sớm thì phải 2017 may ra mới có sách. Bắt con em chúng ta đợi 5 năm nữa thì lâu quá”, GS Hạc nói.
GS Trần Văn Nhung, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT, liên tưởng tới bộ sách được biên soạn những năm 1950 của ta để nhấn mạnh việc tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế khi xây dựng chương trình, biên soạn SGK.
“SGK hồi đó tuy mỏng dính, kiến thức rất chắt lọc nhưng về cơ bản vẫn “đủ chất” cho học sinh, kể cả “chất để làm người”. Nói riêng môn Toán, các cuốn SGK cấp II, cấp III ngày ấy do các thầy Lê Hải Châu và Hoàng Tuỵ biên soạn vừa ngắn gọn, vừa súc tích, vừa cơ bản. Được vậy là nhờ chúng ta tham khảo các SGK chuẩn mực và rất cơ bản của Nga, Pháp, Mỹ và các nước khác”, GS Nhung nói.
Nhà giáo Nhân dân Lê Hải Châu, một trong hai tác giả bộ sách Toán được nhắc ở trên, xác nhận, để biên soạn sách Toán hồi đấy, các tác giả chủ yếu dựa vào tài liệu của Liên Xô và Pháp, đồng thời tham khảo sách của Trung Quốc, Anh và vùng tạm chiếm hồi kháng chiến chống Pháp.
Chia sẻ kinh nghiệm biên soạn SGK, ông Châu cho biết, hồi đó, Bộ Giáo dục lập một Ban Tu thư gồm những chuyên gia hàng đầu trong các lĩnh vực chuyên môn, làm việc tập trung trong một thời gian không dài.
Theo ông Châu, muốn bộ sách có chất lượng, các tác giả phải cùng một lúc biên soạn chương trình tất cả các môn từ lớp thấp nhất đến lớp cao nhất, không nên làm kiểu cuốn chiếu, chia giai đoạn như hiện nay.
GS Nguyễn Lân Dũng kiến nghị, Bộ GD&ĐT nên dựa vào các hội khoa học chuyên ngành, các hội này sẽ lựa ra những chuyên viên giỏi, kết hợp với các giáo viên giàu kinh nghiệm để biên soạn chương trình, SGK mới.
Để giúp các hội có nguồn tài liệu tham khảo, Bộ GD&ĐT đứng ra đặt vấn đề với đại sứ quán các nước để xin bộ SGK.
Chương trình sẽ do một hội đồng quốc gia thẩm định, sau đó cho các nhà xuất bản và nhóm tác giả cạnh tranh qua chất lượng các bộ SGK khác nhau (Nhà nước không cần tốn kinh phí trong việc này).
Bộ nào hay sẽ được tái bản nhiều lần và ngược lại. “Tôi mong có thể làm ngay mà không cần đợi đến tận năm 2015”, GS Dũng nói.
