Tốt nhất với đối tượng trên 13 tuổi
Trao đổi với phóng viên, ông Dương Bảo Ngọc - Ủy viên ban điều hành, giảng viên CLB Yoga Hà Nội, thuộc Trung tâm UNESCO Phát triển Nhân văn, Hà Nội nhấn mạnh yoga phù hợp với nhiều đối tượng nhưng tốt nhất là từ 13 tuổi trở lên. Trẻ nhỏ nên hướng tới những đối tượng thích hoạt động linh hoạt, có tính thi đua, có tính trò chơi để khám phá thế giới, để mở mang kiến thức trước.
Cũng vì yoga có tính trầm nên nhiều người cho rằng “tôi nóng nảy lắm, phàm tục lắm nên không theo tập được”. Ông Ngọc cho rằng đó là quan niệm này là hoàn toàn sai lầm, bởi cái gì chưa có thì mới cần phải rèn luyện để đạt được, nếu có rồi thì không cần tập luyện.
Tốt với người này có thể hại người kia
Nhiều người mê yoga bởi thấy “người kia tập dẻo quá”, “sao họ có thể tạo ra các thế tuyệt vời thế kia” và thế là thề phải tập cho được như vậy. Họ đã không biết rằng có thể tình trạng sức khỏe của họ không được tập các động tác giống như thế. Thực tế, quy trình tập yoga luôn gồm 5 bước: Thiền, khởi động, asana (tập tư thế), xoa bóp, thư giãn. Mỗi bước đều liên quan tới nhau, kết hợp với nhau hình thành một chuỗi tuần hoàn không thể thiếu được.
Do đó những người tập yoga đều phải trải qua tất cả 5 bước trên. Các bước thiền, khởi động, xoa bóp, thư giãn thì không có khác biệt ở mọi người nhưng asana thì rất đa dạng. Bộ môn yoga có đến 1.000 asana khác nhau. Có những người có thể trải qua mọi động tác nhưng có những người mắc bệnh lý thì phải hạn chế một số động tác vì có thể gặp biến chứng nguy hiểm (nhìn bảng dưới):
| Bệnh gì | Cẩn thận với tư thế |
| Bệnh mạch vành | Vặn xoắn |
| Cao huyết áp | Cây nến, đứng trên vai, trồng chuối |
| Thần kinh tọa, đau lưng | Gập/vặn người |
| Có vấn đề khớp cổ | Nghiêng, ngửa cổ quá mạnh |
| Rối loạn tiền đình | Trồng chuối, rắn hổ mang |
| U xơ tử cung | Cần thay đổi động tác khi khối u lớn lên. |
Với những đối tượng có những bện lý thì họ cần được giáo viên theo dõi. Nếu thấy học viên có thể tiếp tục thì giáo viên gia tăng biên độ. Nếu học viên có những biểu hiện như chóng mặt, choáng, đau thì phải dừng lại hoặc khuyên họ không nên tập.
Đồng thời trong cùng một động tác nhưng tùy theo từng đối tượng mà có thể tập dài ngắn hay với mức khó dễ khác nhau. Ví dụ với tư thế hoa sen, những người trẻ có thể tập được ngay nhưng với người lớn tuổi, đã gặp vấn đề xương khớp thì phải trải qua quá trình tập luyện lâu dài, hoặc không bao giờ tạo thế hoa sen hoàn chỉnh được.
Với những tư thế cúi, chân đứng thẳng, lưng thẳng, có người tập tốt thì có thể nắm được bàn chân, tay nắm lấy cổ chân. Nhưng những người già, không đủ sức khỏe hoặc có bệnh về xương khớp, người ta chỉ có thể hơi cúi xuống, chân có thể không thẳng và tay không chạm được xuống đất. Do đó những người trưởng thành đều có thể tìm đến yoga nhưng quan trọng là tập tư thế nào.
Trong kỳ kinh nên nhẹ nhàng
Phụ nữ kinh nguyệt vẫn có thể tập bởi yoga không chỉ có các tư thế mà còn có tập thở, thiền, thư giãn, xoa bóp. Có những tư thế còn giúp cho phụ nữ giảm triệu chứng đau bụng kinh, đau mỏi lưng… Tuy nhiên trong những ngày kinh nguyệt, năng lượng của phụ nữ thường giảm xuống mức thấp nhất. Do đó lúc này họ nên tập các tư thế nhẹ nhàng, tránh thế lộn ngược, thế cần sự gắng sức. Thế tập tốt nhất cho phụ nữ trong kỳ kinh là thế ngồi hoa sen; khi ngồi, 2 cổ chân sẽ đặt lên nhau, ở dưới cổ chân có huyệt Tam âm giao, việc xoa bóp ở đó sẽ giúp giảm tình trạng đau rất nhiều.
Lúc ốm đừng ham
Những người bị ốm ở mức độ nặng, tình trạng sức khỏe kiệt quệ nên có thời gian nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng để hồi phục. Còn nếu bạn bị cảm hoặc bệnh tình qua loa như sốt, cảm nhẹ thì vẫn có thể tập được. Tuy nhiên, không nên tập các asana đòi hỏi sức mạnh, những cử động, vận động mạnh mà nên tập nhẹ nhàng.
Bà bầu nên đổi động tác từng giai đoạn
Yoga được coi là môn tập lý tưởng dành cho bà bầu bởi có nhiều động tác mang tính chất nhẹ nhàng. Đặc biệt yoga tạo thư thái, tăng tập trung nên rất tốt cho sức khỏe thai kỳ. Tuy nhiên theo từng giai đoạn phát triển mà có một số tư thế không thích hợp cho mẹ và bé.
Ví như từ tháng thứ 3, thế tác động đến lưng vì có thể giảm máu về tử cung. Thế thăng bằng trên một chân có thể làm bạn té ngã gây sẩy thai… Bởi vậy mẹ bầu cần được giáo viên hướng dẫn cụ thể về chế độ luyện tập, tránh gây tổn thương cho thai nhi và ảnh hưởng tới sức khỏe.
