Chị Mai cho biết, 9 năm trước, vào tháng 3/2010, sau khi kết thúc 5 năm học và làm việc ở Amsterdam, Hà Lan, chị và chồng cũ (khi đó là bạn trai), quyết định cùng nhau về Việt Nam sống và làm việc.
Trong 9 năm vừa rồi, do bận bịu với cuộc sống và phát triển sự nghiệp nên chị Mai chỉ quay lại Châu Âu một lần duy nhất vào tháng 11/2011, nhân chuyến đi công tác 1 tuần sang Barcelona, Tây Ban Nha.
Tháng 12/2018 vừa rồi, nhân dịp Giáng sinh, Daniel, bạn trai hiện tại, rủ Mai về thăm nhà ở Malta, châu Âu. Chị Mai nhanh chóng được Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam cấp visa.
Sáng ngày 18/12/2018, tầm 7h30 sáng, sau gần 13 tiếng bay từ Hà Nội, chị Mai và anh Daniel đáp xuống sân bay Charles de Gaulle, Paris. Do Air France không có chuyến bay tiếp đến Malta, nên khi đến Paris, hai anh chị có 3 tiếng để nối chuyến, check in lại hành lý chặng Paris- Malta.
Lúc đi qua cửa kiểm soát hộ chiếu, chị Mai bị cảnh sát giữ lại và bị thông báo là dính đến một án truy nã từ Bỉ về tội danh Buôn bán và tàng trữ ma túy. Vụ án xảy ra trong giai đoạn cuối năm 2010 và đầu năm 2011. Vụ án xử vắng mặt ở Bỉ từ năm 2013. Lệnh truy nã phát đi trên toàn châu Âu từ năm 2014. Chị phải ra tòa ở Paris vào ngày 19/12.
Tại tòa án, chị Mai khẳng định chị có đầy đủ bằng chứng với lịch sử các dấu đóng (enter & exit) ra vào châu Âu trên hộ chiếu của chị. Chị đã xuất cảnh khỏi Hà Lan và vào Việt Nam từ tháng 3/2010. Vụ án ở Bỉ xảy ra giai đoạn tháng 10/2010 đến tháng 5/2011 ở bên Bỉ. Chị không thể phạm pháp trong giai đoạn này ở Bỉ được vì không có visa để từ Việt Nam sang châu Âu. Hộ chiếu của chị không có lịch sử các dấu đóng (enter & exit) ra vào châu Âu trước- trong- hay sau giai đoạn này nên không thể ra vào Châu Âu và đến Bỉ để phạm pháp.
Cho đến T11/2011, chị mới đi công tác sang Tây Ban Nha, visa của chị được cấp bởi sứ quán Tây Ban Nha ở Hà Nội và cũng có dấu ra vào châu Âu trong vòng 1 tuần theo đúng lịch trình công tác. Chị Mai cũng có hồ sơ làm việc cho nhãn hàng Mango & công ty Maison từ T5/2010 đến hết T5/2012. Ngoài ra, chị còn tổ chức đám cưới vào T4/2011 ở Hà Nội.
Xét thấy bản án đối với chị Mai có những điểm hợp lý, luật sự đề nghị tòa cho chị Mai được tại ngoại, nhưng không xuất cảnh khỏi Pháp chờ phiên tòa tiếp theo.
Hiện tại chị vẫn đang phải ở lại Paris từ ngày 19/12, đến nay đã hơn 1 tháng. Chi phí ăn ở cứ mỗi ngày đội lên, công việc ở Việt Nam của cả chị Mai và bạn trai đều bị ảnh hưởng.
Hiện tại, chị đã phải liên hệ làm việc và bỏ chi phí để thuê 1 văn phòng luật sư ở Bỉ để giải quyết bản án của mình với tòa bên Bỉ để giải quyết triệt để án này, với hi vọng sau vụ này vẫn còn được tự do quay lại châu Âu.
Luật sư bên Pháp đang đề nghị với tòa ở Pháp trả hộ chiếu cho chị Mai về Việt Nam, và cam kết sẽ lại bay sang Pháp theo yêu cầu của họ cho lần hầu tòa tiếp theo. Đây là điều chị đang mong mỏi để được chấp thuận nhất từ phía tòa án Pháp, nhưng hiện vẫn chưa có câu trả lời.
Chị Mai nói rằng một số luật sư và những anh chị có kinh nghiệm đều tư vấn là qui trình tố tụng ở cả Pháp và Bỉ sẽ bị kéo dài và lâu đến vài tháng, thậm chí xác định đến cả nửa năm.
Bộ Ngoại giao hỗ trợ
Liên quan đến thông tin công dân Việt Nam bị bắt giữ khi nhập cảnh vào Pháp, theo Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp, ngày 18/12/2018, Đại sứ quán nhận được thông báo của Cảnh sát biên giới Pháp tại sân bay Charles de Gaulle về việc bắt giữ công dân Phạm Thị Tuyết Mai. Ngay sau khi nhận được thông tin, Đại sứ quán đã liên hệ với các cơ quan chức năng liên quan của Pháp, đồng thời tham khảo ý kiến văn phòng luật sư tại Pháp để tìm hiểu thêm thông tin, quy trình xử lý của pháp luật sở tại và được biết:
Bà Phạm Thị Tuyết Mai bị cảnh sát biên giới Pháp bắt khi nhập cảnh vào Pháp theo Lệnh bắt giữ châu Âu (European arrest warrant – EAW) nhằm thi hành bản án 4 năm tù về tội “buôn bán bất hợp pháp ma túy và chất gây nghiện” trong thời gian từ 01/10/2010 – 10/05/2011, do Tòa Tư pháp Antwerpen, Bỉ tuyên ngày 08/05/2013.
Hiện nay, các cơ quan tư pháp của Pháp đang tiến hành các thủ tục cần thiết theo quy định của Liên minh châu Âu (EU) theo thủ tục Lệnh bắt giữ châu Âu - EAW. Ngày 19/12/2018, Tòa Phúc thẩm Paris đã cho phép bà Mai tại ngoại và áp dụng một số biện pháp kiểm soát tư pháp như: phải tạm trú tại nơi được chỉ định, không được rời lãnh thổ Pháp chính quốc, giao cho Tòa toàn bộ giấy tờ tùy thân, có nghĩa vụ có mặt khi được triệu tập cho các phiên tòa tiếp theo…
Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp đã có buổi gặp trực tiếp bà Mai để nghe trình bày về vụ việc và làm rõ các thông tin liên quan. Tại buổi gặp, Đại sứ quán cũng đã hướng dẫn bà Mai về thủ tục hỗ trợ theo quy định bảo hộ công dân. Theo yêu cầu của bà Mai, Đại sứ quán đã đề nghị Cục Lãnh sự, Cục Quản lý xuất nhập cảnh - Bộ Công an xác minh thời gian cư trú của bà Mai tại Việt Nam để phục vụ bào chữa tại toà và đã cấp giấy xác nhận cho bà Mai.
Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp cũng đã làm việc với Văn phòng Luật sư Vatier tại Paris để tìm hiểu thêm về vụ việc và yêu cầu Văn phòng Vatier hỗ trợ bà Mai. Hiện Văn phòng Luật sư Vatier đã nhận hỗ trợ bà Mai theo đề nghị của Đại sứ quán và bản thân bà Mai.
Tại phiên toà lần thứ hai ngày 9/1/2019, Đại sứ quán đã cử đại diện tham dự phiên toà. Tại đây, đại diện Đại sứ quán đã trao đổivới luật sư bào chữa do toà chỉ định và đề nghị luật sư hỗ trợ bà Mai bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Bộ Ngoại giao cho biết chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp tiếp tục theo dõi sát vụ việc, trao đổi với các cơ quan chức năng liên quan cập nhật thông tin và kịp thời có các biện pháp hỗ trợ, bảo hộ công dân.
