Những ngày tết đang đến gần và rượu bia được xem là những đồ uống không thể thiếu trong những bữa tiệc tất niên, chào đón năm mới, từ lâu đã trở thành nét văn hóa “Uống rượu khai xuân” của người Việt. Tác dụng tích cực của rượu bia giúp mọi người thân mật, dễ dàng giao tiếp và kết bạn, giúp tạo dựng các mối quan hệ xã hội. Tuy nhiên, phong tục tốt đẹp này đang dần bị lạm dụng và dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng.
Một số câu hỏi mà bác sĩ thường gặp như “Làm sao để biết đâu là điểm dừng an toàn trên bàn nhậu” hay “Uống như thế nào để tránh nguy cơ ngộ độc rượu và gây hại cơ thể trong dịp tết sắp đến”.
Mặc dù có một số nghiên cứu nói đến tác dụng của rượu bia đối với sức khỏe, ví dụ như rượu vang giúp làm giảm cholesteron trong máu, bảo vệ tim mạch, giảm đột quỵ,… Tuy nhiên, theo ThS-BS Võ Ngọc Quốc Minh, khoa Nội tiêu hóa BV ĐH Y Dược TP.HCM, những nghiên cứu này cần xem xét kỹ càng.
Bên cạnh đó, tình trạng ngộ độc rượu lại rất dễ xảy ra. Nguyên nhân là do trong rượu bia bình thường có chứa ethanol, có thể gây độc hại nếu sử dụng nhiều. Ngộ độc ethanol có thể cấp tính hoặc mạn tính, phụ thuộc vào số lượng rượu người đó thường xuyên uống.
Trường hợp nhẹ người bệnh có thể bị kích động, la hét, nói ngọng. Ngộ độc nặng hơn thì dẫn đến lơ mơ, hôn mê, khó thở, suy hô hấp,… Ngoài ra, trường hợp nạn nhân uống phải những loại rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, chứa cồn công nghiệp gây độc cho cơ thể dẫn đến ngộ độc rượu.
Hậu quả có thể dẫn đến những rối loạn về thị giác như nhìn thấy mờ, nhìn một vật thành hai, hoặc không nhìn thấy, nặng hơn nạn nhân bị hôn mê, khó thở, suy hô hấp, tụt huyết áp dẫn đến tử vong.
Nhậu là "món ăn" không thể thiếu của người Việt dịp lễ tết
Rượu bia ngoài việc gây ra nghiện hay ngộ độc cấp tính, còn có những tác hại khác như viêm gan mạn tính dẫn đến xơ gan ở những người uống rượu bia nhiều hoặc lâu năm; gây viêm tụy cấp; tăng nguy cơ ung thư miệng và thực quản; ung thư gan; ung thư đại tràng; giảm sức đề kháng cơ thể nên những người nghiện bia rượu dễ bị nhiễm trùng, lao phổi hơn người bình thường.
Ngoài ra, rượu bia còn gây rối loạn về tâm thần kinh như rối loạn lo âu, trầm cảm, hoang tưởng, tâm trạng dễ bị kích động, bạo lực, thậm chí có những trường hợp ảnh hưởng đến tính mạng con người. Rượu bia còn là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các tai nạn giao thông nghiêm trọng, tác hại rất lớn đối với xã hội.
Một số người thường hay tự ngâm rượu để uống với lý do an toàn hơn và tốt cho sức khỏe hơn. Theo ThS Quốc Minh, rượu ngâm không hẳn là an toàn hay tốt cho sức khỏe hơn so với những loại rượu có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
Nếu sử dụng các loại rễ cây, thảo dược, các loại động vật ngâm vào rượu mà không rõ thành phần hay công dụng, vẫn có nguy cơ gây ngộ độc cho cơ thể. Nếu uống các loại rượu ngâm quá nhiều thì vẫn có thể bị nghiện rượu, ngộ độc rượu và các tác hại tương tự rượu bia thông thường.
ThS-BS Quốc Minh cho biết để uống rượu bia không ảnh hưởng đến sức khỏe thì đối với nam giới chỉ uống dưới hai đơn vị tương đương hai chai bia hoặc hai ly rượu vang mỗi ngày, đối với nữ giới chỉ nên uống dưới một đơn vị mỗi ngày.
Tùy theo cơ địa từng người, người có nhiều men chuyển hóa ở gan sẽ chuyển hóa bia rượu tốt hơn, ít bị say hơn so với người có ít men chuyển hóa. Chính vì vậy, uống rượu bia cần điều độ, chừng mực trong khả năng của cơ thể, khi cảm thấy vừa sức thì nên dừng lại.
Cách đơn giản giúp hạn chế bị say và giảm tác hại của rượu là nên ăn no trước khi uống vì khi bụng đói thì rượu bia dễ hấp thu vào cơ thể dẫn đến say nên uống nhiều nước vì cơ thể dễ bị mất nước khi uống rượu bia, đặc biệt cần lưu ý là không nên lạm dụng thuốc giải độc gan, thuốc giải rượu.
Trong trường hợp ngộ độc rượu thì cần xử trí cho nạn nhân nằm nghiêng để tránh tình trạng hít sặc gây ra suy hô hấp và viêm phổi về sau, giữ ấm cho nạn nhân vì khi ngộ độc rượu làm hạ thân nhiệt, sau đó đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất, ThS-BS Quốc Minh khuyến cáo.
