Báo chí Mỹ đưa tin ông Biden sẽ đề cử bà Katherine Tai, một người Mỹ gốc Trung Quốc làm luật sư về thương mại cho ủy ban thuế thuộc Hạ viện Mỹ, thay thế ông Robert Lighthizer làm người đứng đầu Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ (USTR).
Nếu được chấp thuận, bà Tai sẽ là người phụ nữ không phải da trắng đầu tiên nắm giữ vị trí này và là người Mỹ gốc Á đầu tiên được bổ nhiệm vào nội các Mỹ.
Với vai trò trung tâm của USTR trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc dưới thời chính quyền Donald Trump, lựa chọn này của ông Biden đang được theo dõi sát sao để tìm manh mối về chính sách thương mại của Mỹ với Trung Quốc trong thời gian tới.
Sinh ra ở Connecticut và có bố mẹ người Đài Loan, bà Tai nói tiếng Quan thoại trôi chảy, đã tốt nghiệp ĐH Yale và Trường Luật Havard. Bà dạy tiếng Anh ở ĐH Trung Sơn, tỉnh Quảng Châu, từ năm 1996 đến 1998, trong vai trò một nhà nghiên cứu về Trung Quốc của ĐH Yale.
Bà Tai làm việc trong Văn phòng cố vấn chung của USTR từ năm 2007 đến 2014 và trong 4 năm qua phụ trách tư vấn về vấn đề kiện tụng trong những tranh chấp của Mỹ với Trung Quốc tại Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).
Ông Wu Xinbo, giám đốc Trung tâm nghiên cứu Hoa Kỳ tại ĐH Phúc Đán, nói rằng kinh nghiệm trước đây của bà Tai trong xây dựng chiến lược của Mỹ với tranh chấp thương mại với Trung Quốc tại WTO cho thấy bà có kỹ năng trong việc gây sức ép với Trung Quốc tại một tổ chức đa phương.
“Ngược với cách làm của ông Trump và ông Lighthizer là ủng hộ chiến tranh thương mại song phương, ông Biden không coi tăng thuế là cách ông sẽ làm. Dưới thời Biden, bà Tai có thể là người triển khai chiến lược tập hợp đồng minh chống Trung Quốc tại WTO”, ông Wu nói.
Các lãnh đạo của đảng Dân chủ coi bà Tai là một người đàm phán giàu kỹ năng. Nhiều thành viên của cả hai đảng trong Thượng viện Mỹ gợi ý bà Tai là đại diện thương mại tiềm năng, cho rằng bà có chuyên môn xử lý những vấn đề liên quan đến Trung Quốc.
Bà tạo được uy tín trong vai trò cố vấn thương mại hàng đầu của đảng Dân chủ khi đàm phán các điều khoản nghiêm ngặt hơn với nhóm của ông Lighthizer khi xây dựng thỏa thuận tự do thương mại Mỹ - Mexico – Canada.
Shi Yinhong, một giáo sư về quan hệ quốc tế tại ĐH Nhân dân ở Bắc Kinh và là một cố vấn của chính phủ Trung Quốc, nói rằng việc đề cử bà Tai có thể là một “tín hiệu tiêu cực nữa” cho quan hệ Trung – Mỹ, và có thể sẽ tiếp tục chính sách cứng rắn của Washington đối với Trung Quốc.
“Đây có thể không phải tin tốt cho Trung Quốc, vì bà ấy là người xử lý những mâu thuẫn thương mại với Trung Quốc. Đây không phải vấn đề về ngôn ngữ tiếng Trung hay chủng tộc. Chúng ta cần quan sát xem liệu bà ấy có chịu ảnh hưởng chính trị từ ông Biden”, GS Shi nói.
Học giả này nói rằng Trung Quốc có thể “không hào hứng chút nào” về lựa chọn bà Tai làm đại diện thương mại và ông Pete Buttigieg làm đại sứ Mỹ tại Trung Quốc, vì Trung Quốc không biết nhiều về họ.
Ông Gary Locke, một người Mỹ gốc Trung Quốc, là đại sứ Mỹ tại Trung Quốc dưới thời chính quyền Obama. Việc bổ nhiệm ông Locke được Trung Quốc khen ngợi là sẽ giúp tăng cường quan hệ giữa hai nước.
Chen Long, một đối tác của hãng nghiên cứu độc lập Plenum, cho rằng sẽ không có khác biệt ngay lập tức trong quan hệ thương mại Mỹ - Trung.
Ông Biden trước đó nói rằng ông sẽ không bỏ chính sách tăng thuế lên hàng Trung Quốc ngay mà không đánh giá dầy đủ thỏa thuận thương mại tạm thời được Bắc Kinh và Washington ký đầu năm nay.
