Dù dần dần áp dụng một loạt biện pháp rất nghiêm ngặt để ngăn đà lây lan của coronavirus mới, bao gồm phong tỏa toàn quốc, đóng cửa tấn cả các ngành không thiết yếu, Italy vẫn không thể “làm phẳng đường cong” – giảm tốc độ lan truyền của đại dịch Covid-19 để ngăn sự đổ sụp của hệ thống y tế đã quá tải, Al Jazeera đưa tin ngày 24/3.
Tính đến sáng 24/3, Italy ghi nhận tổng cộng 63.928 bệnh nhân Covid-19 với 6.078 ca tử vong. Hiện nay, tỷ lệ tử vong do Covid-19 ở Italy là hơn 9%, mức cao nhất thế giới.
Trong khi đó, ở Trung Quốc, nơi khởi phát dịch bệnh, tỷ lệ tử vong là 3,8%, ở Đức là 0,3%. Đức đến nay ghi nhận hơn 24.000 ca mắc, 94 trường hợp tử vong.
Quy mô xét nghiệm
“Các con số mà chúng tôi có không đại diện cho toàn bộ số người bị nhiễm trên thực tế”, ông Massimo Galli, trưởng Khoa Bệnh truyền nhiễm của Bệnh viện Sacco ở Milan – thành phố chính ở khu vực Lombardy (nơi chiếm 68% tổng số ca tử vong ở Italy), nói.
Ông Galli giải thích rằng, do tình trạng khẩn cấp nhanh chóng xấu đi trong tháng vừa qua, Italy tập trung xét nghiệm những người có triệu chứng nặng ở những vùng có dịch bùng phát nghiêm trọng. “Điều này khiến tỷ lệ tử vong tăng vì con số thống kê dựa trên những ca nghiêm trọng nhất, không phải dựa vào tổng số người mắc”, ông nói.
Coronavirus mới có thể nằm yên tới 14 ngày rồi mới gây triệu chứng như sốt, ho khan và trong giai đoạn ủ bệnh, những bệnh nhân không có triệu chứng có thể vẫn lan truyền virus.
Các chuyên gia tin rằng, việc “lây nhiễm âm thầm” như vậy đã khiến đại dịch lây lan nhanh, người ta không biết mình bị nhiễm cho đến khi họ có triệu chứng và được xét nghiệm.
Tính đến ngày 15/3, Italy thực hiện khoảng 125.000 xét nghiệm coronavirus mới. Trong khi đó, Hàn Quốc áp dụng chiến lược xét nghiệm trên diện rộng, đã tiến hành khoảng 340.000 xét nghiệm, cho cả những người có triệu chứng nhẹ, thậm chí không có triệu chứng.
Đến nay, Hàn Quốc ghi nhận xấp xỉ 9.000 ca nhiễm với tỷ lệ tử vong 0,6%.
Một bệnh viện dã chiến ở Brescia, Italy. Ảnh: AP. Dân số già, ma trận tiếp xúc xã hội
Trong khi coronavirus mới có thể tấn công con người ở mọi độ tuổi, những người già (có hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi tác), dường như dễ mắc bệnh nặng hơn sau khi nhiễm virus.
Ở Italy, 85,6% số người tử vong do Covid-19 có độ tuổi trên 70%, theo báo cáo mới nhất của Viện Y tế quốc gia của Italy.
Với 23% người Italy trên 65 tuổi, nước này có dân số già thứ hai thế giới (sau Nhật Bản) và các nhà quan sát cho rằng, tỷ lệ lớn người già trong dân số cũng có thể là một nhân tố khiến tỷ lệ tử vong do Covid-19 gia tăng.
Một nhân tố khác có thể bắt nguồn từ chính bản thân hệ thống y tế của Italy. Hệ thống nào bao phủ toàn bộ người dân và phần lớn là miễn phí.
“Chúng tôi có nhiều người già với vô số loại bệnh tật nhưng vẫn sống thọ nhờ hệ thống chăm sóc y tế rộng khắp. Nhưng họ dễ bị tổn thương (dễ mắc Covid-19 và bệnh nặng) hơn những người khác”, ông Galli nói.
Tại Bệnh viện Sacco (một trong những trung tâm y tế lớn nhất của Italy), nhiều bệnh nhân tử vong vì Covid-19 mắc các bệnh nghiêm trọng khác, ông cho biết.
Theo báo cáo mới nhất của Viện Y tế quốc gia về theo dõi hồ sơ các nạn nhân Covid-19, có tới 48% số ca tử vong có 3 bệnh nền.
Nhân viên y tế mặc đồ bảo hộ điều trị bệnh nhân Covid-19 tại Bệnh viện Oglio Po ở Cremona, Italy. Ảnh: Flavio Lo Scalzo. GS Walter Ricciardi, cố vấn khoa học của Bộ trưởng Y tế Italy, nói rằng, tỷ lệ tử vong cao còn có thể bắt nguồn từ việc các bác sĩ Italy báo cáo tất cả bệnh nhân Covid-19 chết ở bệnh viện là do coronavirus, chứ không phải do bệnh nền.
“Viện Y tế quốc gia đánh giá, chỉ có 12% giấy chứng tử cho thấy quan hệ nhân quả trực tiếp của coronavirus, trong khi 88% bệnh nhân tử vong có ít nhất 1 bệnh nền, nhiều người có 2 hoặc 3 bệnh nền”, Telegraph ngày 24/3 dẫn lời GS Ricciardi.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa rằng, Covid-19 không góp phần khiến bệnh nhân tử vong. Điều này chỉ cho thấy là tỷ lệ tử vong ở Italy tăng mạnh khi nhiều bệnh nhân có bệnh nền.
Nhiều chuyên gia cho rằng, ma trận tiếp xúc xã hội của Italy cũng có thể là một nguyên nhân khiến coronavirus lây lan mạnh trong số người cao tuổi.
“Dù phần lớn sống độc lập, người cao tuổi Italy không bị cô lập. So với nhiều nước khác, họ có nhiều tương tác với con cháu và những lớp người trẻ hơn”, bà Linda Laura Sabbadini, giám đốc Viện Thống kê quốc gia Italy, cho biết.
Vì thế, khi đại dịch Covid-19 xảy ra, cần lập tức ưu tiên việc giảm tương tác, tiếp xúc giữa người với người, đặc biệt là với người già để giảm nguy cơ lây nhiễm, bà Sabbadini nói.
Khử trùng tại cầu Ponte della Paglia ở quảng trường St. Mark để ngăn coronavirus lây lan ở Venice, Italy. Ảnh: Manuel Silverstri. Các nước khác cần cảnh giác
Giới chuyên gia cảnh báo, các nước khác có thể rơi vào tình trạng Covid-19 giống Italy dù Italy có một số nét riêng như xét nghiệm ít, dân số già, người cao tuổi tiếp xúc nhiều với con cháu.
“Các nước khác cần theo dõi sát sao. Điều chúng ta đang chứng kiến ở Italy chúng ta đã nhìn thấy ở Trung Quốc. Italy giống như Hồ Bắc và Lombardy giống như Vũ Hán”, GS Pierluigi Lopalco, nhà dịch tễ học công tác tại Đại học Pisa (Italy), nói.
Sau khi dịch Covid-19 bùng phát ở thành phố Vũ Hán – thủ phủ tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc cuối năm ngoái, Hồ Bắc bị phong tỏa.
“Tôi sợ rằng, chúng ta sẽ phải xem lại cảnh phim Vũ Hán, Hồ Bắc ở các nước khác trong những tuần tới”, ông Lopalco nói. Ông là thành viên lực lượng phản ứng Covid-19 ở khu vực Puglia thuộc miền nam Italy.
Ông Lopalco cho rằng, các nước khác ở giai đoạn sớm hơn của đại dịch, chưa bùng phát mạnh như ở Trung Quốc rồi ở Italy. “Sau Trung Quốc, Italy là nước đầu tiên đại dịch bùng phát mạnh”, ông nói.
Nhiều nước đang áp dụng các biện pháp phòng chống dịch nghiêm ngặt hơn, bao gồm phong tỏa cả thành phố, cả bang, thậm chí toàn quốc như Italy; cấm tập trung đông người (Đức cấm tụ tập 3 người trở lên, trong khi nhiều nước khác cấm tụ tập đông hơn 50); đóng cửa biên giới, trường học, nhà hàng, quán bar, vũ trường, quán karaoke…
Các bác sĩ Italy ở tâm dịch nước này cho rằng, nếu không hành động nhanh và kiên quyết, tỷ lệ tử vong do Covid-19 sẽ tăng cao ở nhiều quốc gia, không chỉ ở mỗi Italy, nhất là khi hệ thống y tế bị quá tải.
Ở khu vực Lombardy của Italy, một số bác sĩ trên tuyến đầu chống coronavirus đang phải làm việc mà thiếu đồ bảo hộ, nên rủi ro mắc virus tăng. Theo Viện Y tế quốc gia, 3.700 y bác sĩ đã mắc Covid-19 khi làm việc và 14 bác sĩ đã tử vong.
Trong khi đó, giới chức Lombardy phải chạy đua với thời gian để cách ly và tìm giường bệnh cho bệnh nhân. Ở thành phố Milan, khách sạn 4 sao Michelangelo đang được biến thành khu cách ly với khoảng 300 người, một trung tâm triển lãm đang được biến thành phòng chăm sóc tích cực. Hai đơn vị này sẽ được đưa vào hoạt động vào cuối tuần này.
Theo ông Galli, trong vài tuần tới, số ca mắc Covid-19 vẫn xuất hiện ở miền bắc Italy vì khu vực này vẫn đang vật lộn với các ca nhiễm trước khi lệnh cách ly, phong tỏa diện rộng được áp dụng. Sau đó, số ca mắc sẽ giảm dần.
Hôm Chủ nhật, số ca mắc mới ở Italy là 3.957, so với con số hôm thứ Bảy là 4.821. Cùng ngày, số người chết là 651, so với con số kỷ lục 793 hôm thứ Bảy.
Hôm thứ Hai, số ca mắc tăng nhẹ lên 4.160 nhưng số ca tử vong giảm xuống 602.
“Chúng ta giống như người đang bị ngập trong nước biển, chóp mũi nhô lên khỏi mặt nước. Vẫn còn thở được. Hy vọng rằng, con sóng mới sẽ không xô tới”, ông Galli nói.
