Trong báo cáo công bố ngày 12/10, Sáng kiến nghiên cứu tình hình chiến lược biển Đông (SCSPI) thuộc chính phủ Trung Quốc nói rằng trong số 60 bay nói trên, 41 chiếc bay hoạt động trên biển Đông, 6 chiếc hoạt động ở biển Hoa Đông và 13 chiếc trên biển Hoàng Hải.
Báo cáo nói rằng các hoạt động tiếp liệu trên không tăng mạnh trong tháng trước, có thể gợi ý rằng Mỹ đang chuẩn bị cho các cuộc tấn công tầm xa nhắm vào những mục tiêu trên biển Đông.
Báo cáo cũng nói rằng nhiều máy bay tiếp nhiên liệu được Mỹ điều đến từ đảo Guam.
“Điều không bình thường là Mỹ điều máy bay tiếp nhiên liệu từ Guam (thay vì từ căn cứ không quân Kadena ở Nhật Bản) vì hoạt động đó không kinh tế và không hiệu quả. Những hoạt động đó có thể để chuẩn bị cho nhiệm vụ tiếp nhiên liệu tầm xa trong điều kiện khó khăn, vì thế rất đáng chú ý”, báo cáo viết.
“Điều này cho thấy vùng biển Hoa Nam (biển Đông) vẫn là trọng tâm hàng đầu của Mỹ, nhưng điều đáng chú ý không kém là các hoạt động trên biển Hoàng Hải cũng tăng đáng kể so với 2 tháng trước”, báo cáo viết.
Theo nghiên cứu, tổng số chuyến bay mà Mỹ thực hiện cũng tương tự trong tháng 7 và 8, nhưng thực tế có thể nhiều hơn vì một số máy bay nguỵ trang là máy bay dân sự hoặc không bật bộ phát đáp.
Ben Ho, nhà nghiên cứu công tác tại Trường Quốc tế học S. Rajaratnam Singapore, cho rằng sử dụng căn cứ Guam mang lại cho Mỹ các lựa chọn quân sự dự phòng.
“Việc Mỹ điều các máy bay tiếp liệu từ Guam thay vì từ Okinawa gợi ý một sự chuẩn bị cho tình huống khẩn cấp khi các căn cứ trên đảo Nhật Bản bị tên lửa Trung Quốc hạ gục ngay trong giai đoạn mở màn của xung đột Mỹ - Trung”, ông Ho nhận định.
“Nó cũng cho thấy Washington đang tính đến khả năng Nhật Bản từ cho chối lực lượng Mỹ đồn trú trên đất của họ để chống Trung Quốc. Trong hai tình huống đó, Mỹ không còn lựa chọn nào ngoài việc điều lực lượng từ Guam”, ông Ho nói thêm.
Tuy nhiên, nhà nghiên cứu này cho rằng dù có nhiều bạn luận về nguy cơ lực lượng Mỹ - Trung va chạm không an toàn trên biển hoặc trên không nhưng nguy cơ leo thang trong tình huống như vậy là thấp.
Ông Malcolm Davis, một nhà phân tích cấp cao về an ninh Trung Quốc tại Viện chính sách chiến lược Úc ở Canberra, nói rằng Mỹ cần tăng cường hiện diện để ngăn Trung Quốc hành động hung hăng ở khu vực, bao gồm biển Đông.
“Lo ngại lớn nhất của tôi là Trung Quốc sẽ tranh thủ vấn đề nội bộ nào đó hoặc khả năng mất chú ý ở Mỹ do bầu cử để có hành động hung hăng với Đài Loan hoặc trên biển Đông”, ông Davis nói.
Vì thế, chuyên gia này cho rằng Mỹ cần phải ngăn chặn, và tất cả các nhiệm vụ huấn luyện đều vì mục đích đó.
