Làm rõ trách nhiệm những người liên quan
Theo Luật sư Đặng Văn Cường, dịch vụ đưa đón học sinh tới trường là hoạt động dịch vụ có sự quản lý của Nhà nước về an toàn giao thông, về vận tải hành khách bằng xe hợp đồng và trách nhiệm của các cơ sở giáo dục đối với việc đảm bảo an toàn cho học sinh, bảo vệ trẻ em.
Theo đó, người được giao nhiệm vụ đưa đón học sinh phải đảm bảo đưa đến nơi, về đến chốn, đảm bảo an toàn cho các em trong quá trình di chuyển cũng như lên xuống xe, bàn giao cho nhà trường và bàn giao cho gia đình.
Nếu đưa trẻ đến trường thì người được phân công nhiệm vụ đưa đón học sinh có trách nhiệm bàn giao cho cán bộ nhà trường, cho giáo viên. Nếu nhận trẻ từ gia đình nhưng không bàn giao cho giáo viên, không phát hiện ra hành vi bỏ quên cháu bé trên xe dẫn đến cháu bé tử vong thì hành vi này có dấu hiệu của tội vô ý làm chết người.
Việc đưa đón học sinh đến trường sẽ do nhiều người cùng tham gia thực hiện và sẽ có người có trách nhiệm quản lý, tổ chức thực hiện nhiệm vụ này. Chính vì vậy khi sự việc xảy ra có thể sẽ có nhiều người cùng chịu trách nhiệm chứ không chỉ là trách nhiệm đối với một cá nhân.
 |
Xe ô tô 29 chỗ được phá cửa để cứu cháu bé 5 tuổi tuy nhiên sự việc được phát hiện quá muộn. |
Cơ quan điều tra sẽ làm rõ chức trách nhiệm vụ vai trò của từng người đối với hoạt động đưa đón học sinh ở cơ sở giáo dục này, đặc biệt là trách nhiệm của người lái xe, của cán bộ được phân công nhiệm vụ đưa đón học sinh và của giáo viên quản lý lớp, của người đứng đầu cơ sở giáo dục này.
Cũng theo ông Cường, nếu người nào được phân công nhiệm vụ nhưng đã không thực hiện hoặc thực hiện không đúng do vô ý thì sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý, trong đó không loại trừ trường hợp sẽ xử lý hình sự đối với nhiều người về tội vô ý làm chết người và tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Trẻ 5 tuổi không có khả năng tự mở cửa xe ô tô khách, rất ít có cơ hội tự mình thoát khỏi xe ô tô khi bị bỏ quên. Nhưng do người được phân công chủ quan không kiểm tra hoặc bất cẩn nên đã không phát hiện ra việc cháu bé bị bỏ quên trên xe dẫn đến cháu bé tử vong thì đây là hành vi có lỗi, là lỗi vô ý dẫn đến cháu bé tử vong nên hành vi có dấu hiệu của tội vô ý làm chết người.
Cụ thể tội danh và hình phạt được bộ luật hình sự quy định như sau: Điều 128. Tội vô ý làm chết người: Người nào vô ý làm chết người, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm. Phạm tội làm chết 2 người trở lên, thì bị phạt tù từ 3 năm đến 10 năm.
Ngoài tội vô ý làm chết người thì bộ luật hình sự còn có quy định về tội vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc hành chính, quy tắc nghề nghiệp. Theo đó nghề vận tải, nghề giáo dục thì đều có quy tắc của nghề. Bởi vậy, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ quy tắc về việc đưa đón học sinh trong lĩnh vực giáo dục được quy định như thế nào, cơ sở giáo dục này đã có quy định hay chưa để xem xét có thể chuyển tội danh sang tội vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc hành chính, quy tắc nghề nghiệp hay không.
Trường hợp kết quả điều tra cho thấy ngoài cán bộ được phân công đưa đón học sinh còn có người khác vô ý dẫn đến hậu quả cháu bé tử vong, người này có trách nhiệm liên quan đến việc đưa đón học sinh như lái xe, giáo viên đứng lớp, người phụ xe hoặc những người khác, hành vi vô ý của họ cũng là nguyên nhân dẫn đến việc cháu bé tử vong thì người có lỗi này cũng sẽ tiếp tục bị xử lý hình sự về tội vô ý làm chết người với vai trò đồng phạm.
Còn đối với người có trách nhiệm trong công tác quản lý đối với cơ sở giáo dục này thì cơ quan chức năng cũng sẽ xem xét về hoạt động có được phép hay không; nội quy quy chế hoạt động có tuân thủ quy định pháp luật hay không; có xây dựng nội quy, quy chế trong việc đưa đón học sinh; có kiểm soát việc đưa đón học sinh cũng như đưa ra các giải pháp để đảm bảo an toàn cho học sinh hay không.
Chưa có quy trình chuẩn
Ông Cường cho rằng, đây không phải lần đầu có vụ việc học sinh tử vong do bị bỏ quên trên xe ô tô. Bởi vậy cần phải có những giải pháp tích cực để đảm bảo an toàn cho học sinh khi đến trường bằng xe buýt, bằng dịch vụ xe đưa đón học sinh.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những vụ tai nạn thương tâm như thế này, trong đó phải kể đến quy trình quy định trong việc đưa đón học sinh vẫn mang tính tự phát, chưa có một quy trình chuẩn, áp dụng thống nhất trong cả nước đối với các cấp học, bậc học trong việc đưa đón học sinh.
Chưa có quy định tiêu chuẩn kĩ thuật đối với các phương tiện đưa đón học sinh. Chưa có quy định về tiêu chí tiêu chuẩn lựa chọn cán bộ có trách nhiệm trong việc vận chuyển, đưa đón học sinh. Phần lớn các cán bộ không được tập huấn các quy tắc đảm bảo an toàn, không có sự kiểm soát của cơ quan chức năng về chuyên môn nghiệp vụ, về kĩ năng cũng như trách nhiệm trong quá trình thực hiện việc đưa đón học sinh.
Chưa có cơ chế kiểm soát các phương tiện đưa đón học sinh cũng như kiểm soát chất lượng nguồn nhân lực thực hiện nhiệm vụ đưa đón học sinh.
Việc kiểm tra phát hiện xử lý vi phạm trong hoạt động đưa đón còn có hạn chế như: Chưa kịp thời phát hiện xử lý đối với các phương tiện không đủ điều kiện tiêu chuẩn an toàn; chế tài xử lý đối với những hành vi vi phạm cũng còn tản mát, chưa có quy định cụ thể…
Ngoài ra, việc tuyển dụng lựa chọn cán bộ thực hiện nhiệm vụ đưa đón học sinh của các cơ sở giáo dục hiện nay còn qua loa đại khái, chưa đưa ra những tiêu chí tiêu chuẩn cụ thể, không có sự giám sát chặt chẽ và duy trì kỉ luật dẫn đến nhiều khi cán bộ lơ là, thiếu trách nhiệm và có thể gây ra nguy hiểm cho các em.
Bởi vậy, để giảm thiểu những vụ việc tai nạn thương tâm đau lòng như thế này thì cần phải thực hiện đồng bộ rất nhiều giải pháp trong đó có giải pháp hoàn thiện chính sách pháp luật về bảo vệ trẻ em, trong đó có chính sách về việc đưa đón học sinh đến trường. Cần có quy định cụ thể về tiêu chuẩn chất lượng phương tiện đưa đón, về điều kiện cán bộ tham gia đưa đón học sinh và cần có quy trình chuẩn, khoa học, hợp lý về đưa đón học sinh đối với từng độ tuổi khác nhau.
Cần tăng cường công tác thanh tra kiểm tra để kịp thời phát hiện các cơ sở giáo dục không tuân thủ các quy tắc đảm bảo an toàn khi đưa đón học sinh, xử lý đối với các phương tiện không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn, với các cán bộ không đạt chuẩn, không có kỹ năng nghiệp vụ, đạo đức ý thức trách nhiệm phù hợp; cần phải đầu tư nguồn lực về tài chính, về phương tiện vật chất kĩ thuật, về con người đối với việc đưa đón học sinh để đảm bảo an toàn cho các em khi tới trường và từ trường về nhà.
“Những hành vi vi phạm quy tắc đảm bảo an toàn khi đưa đón học sinh dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như thế này cần phải xử lý nghiêm minh bằng chế tài hình sự và mạnh tay đối với các cơ sở giáo dục coi nhẹ tính mạng của học sinh”, ông Cường nhấn mạnh.
