Bác sĩ có thể khái quát cho độc giả của Báo Tiền Phong về ý nghĩa của việc sử dụng các biện pháp tránh thai?
 |
| TS.BS. Phan Chí Thành- Chánh văn phòng Trung tâm đào tạo, BV Phụ sản Trung ương. |
Việc sử dụng các biện pháp tránh thai có 3 ý nghĩa cơ bản. Thứ nhất, đó là giúp cho các cặp đôi chủ động trong việc sinh con. Người phụ nữ chủ động trong việc sinh đẻ của mình như chủ động trong thời gian sinh đẻ, khoảng cách sinh và số lượng con sinh ra; giúp cho việc nuôi các ‘mầm non’ được chu đáo, toàn diện hơn. Thứ hai là tránh tai biến sản khoa do sinh con quá sớm, quá dày hoặc quá muộn. Điều này vô cùng có ý nghĩa với sức khỏe thể chất cũng như tinh thần của người phụ nữ. Bởi vì khi sinh con quá sớm, đặc biệt ở phụ nữ chưa phát triển đầy đủ cả về thể chất lẫn sinh lý sẽ có nhiều rủi ro cho cả mẹ và con. Sinh quá muộn có thể làm tăng tỉ lệ dị tật thai. Đó là chưa kể các trường hợp đẻ nhiều, đẻ dày, người phụ nữ dễ bị tai biến khi sinh đẻ, thai nhi dễ chết lưu và suy dinh dưỡng… Thứ ba là nâng cao chất lượng đời sống ở mỗi gia đình. Phòng tránh thai giúp mỗi gia đình không sinh quá nhiều hoặc không phải tốn chi phí cũng như sức khỏe giải quyết cho việc mang thai ngoài ý muốn.
Quan trọng là mỗi cặp vợ chồng cần lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp.
Thưa bác sĩ, tại sao việc lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp lại quan trọng?
Lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp không chỉ giúp các cặp đôi kiểm soát kế hoạch sinh con mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống. Một biện pháp tránh thai phù hợp sẽ đảm bảo hiệu quả, an toàn và ít gây tác dụng phụ.
Chẳng hạn, nếu một phụ nữ có tiền sử bệnh lý như huyết áp cao, tiểu đường hay các vấn đề liên quan đến tim mạch, một số biện pháp như thuốc tránh thai nội tiết có thể không phù hợp. Ngược lại, với những người mong muốn biện pháp hiệu quả cao nhưng không can thiệp sâu, bao cao su là lựa chọn tốt hơn. Vì vậy, việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định là rất quan trọng.
Hiện nay có những nhóm biện pháp tránh thai nào phổ biến, thưa bác sĩ?
Hiện nay, các biện pháp tránh thai được chia thành 3 nhóm chính:
Biện pháp ngăn chặn: Bao cao su là đại diện tiêu biểu của nhóm này. Đây là biện pháp phổ biến và dễ sử dụng nhất, đồng thời có khả năng ngăn ngừa cả các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Biện pháp nội tiết: Bao gồm thuốc tránh thai hàng ngày, thuốc tránh thai khẩn cấp, miếng dán tránh thai, que cấy tránh thai và vòng tránh thai nội tiết. Các biện pháp này hoạt động bằng cách thay đổi môi trường nội tiết tố trong cơ thể, ngăn ngừa sự rụng trứng hoặc làm cho niêm mạc tử cung không thích hợp để trứng làm tổ.
Biện pháp đặt trong tử cung: Vòng tránh thai là đại diện của nhóm này. Có hai loại chính là vòng tránh thai đồng và vòng tránh thai nội tiết.
Ngoài ra, còn có các biện pháp tự nhiên như tính ngày rụng trứng hoặc xuất tinh ngoài âm đạo, nhưng hiệu quả thường không cao và dễ thất bại nếu không thực hiện chính xác.
Với từng biện pháp, bác sĩ có thể chia sẻ thêm về ưu và nhược điểm được không?
Bao cao su là biện pháp dễ sử dụng, không gây tác dụng phụ. Tuy nhiên, nó đòi hỏi phải sử dụng đúng cách để đảm bảo hiệu quả và có thể làm giảm cảm giác trong quan hệ thầm kín đối với một số người.
Thuốc tránh thai nội tiết, đặc biệt là loại uống hàng ngày, có ưu điểm là hiệu quả cao, điều hòa kinh nguyệt và có thể cải thiện một số vấn đề như mụn trứng cá. Tuy nhiên, người dùng cần uống đúng giờ hàng ngày và có thể gặp tác dụng phụ như buồn nôn, thay đổi tâm trạng.
Vòng tránh thai đồng và nội tiết có hiệu quả kéo dài (từ 5-10 năm), phù hợp cho những người muốn tránh thai lâu dài. Tuy nhiên, chúng có thể gây khó chịu trong thời gian đầu như rối loạn kinh nguyệt, nhức đầu, buồn nôn, đau tức ngực, nổi mụn trứng cá...
Que cấy tránh thai là lựa chọn tốt cho những người không muốn sử dụng biện pháp hằng ngày, với hiệu quả kéo dài lên đến 3 năm. Tuy nhiên, giá thành cao và một số tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt có thể xảy ra. Que cấy có chứa nội tiết nên phụ nữ mắc các bệnh liên quan đến nội tiết hoặc các bệnh mãn tính như huyết áp cao, tim mạch không được sử dụng. Trong trường hợp bị ung thư vú, có tiền sử chảy máu âm đạo bất thường hay rối loạn chức năng gan thì nên gặp để được bác sĩ tư vấn.
 |
| Que cấy tránh thai là lựa chọn tốt cho những người không muốn sử dụng biện pháp hằng ngày, với hiệu quả kéo dài lên đến 3 năm. |
Với biện pháp tránh thai khẩn cấp, bác sĩ có lời khuyên gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp, chẳng hạn như quan hệ tình dục không an toàn hoặc bao cao su bị rách. Đây không phải là biện pháp thay thế cho các phương pháp tránh thai thường xuyên.
Loại thuốc này có thể gây tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt, buồn nôn, đau đầu và nếu lạm dụng, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe sinh sản. Vì vậy, người dùng nên sử dụng đúng hướng dẫn và không nên lạm dụng.
Có điều gì các cặp đôi cần lưu ý thêm khi chọn biện pháp tránh thai không, thưa bác sĩ?
Điều quan trọng nhất là hiểu rõ nhu cầu và tình trạng sức khỏe của bản thân. Nếu bạn trẻ tuổi và chưa muốn sinh con trong nhiều năm, các biện pháp lâu dài như vòng tránh thai hoặc que cấy có thể là lựa chọn hợp lý. Nếu bạn vừa sinh con và cho con bú, cần tránh các biện pháp chứa nội tiết tố estrogen vì chúng có thể ảnh hưởng đến việc tiết sữa.
Ngoài ra, cần thăm khám định kỳ để kiểm tra hiệu quả và tác dụng phụ của biện pháp đang sử dụng. Một số người có thể cần thay đổi biện pháp nếu cơ thể không thích nghi.
Tôi cũng khuyến khích các cặp đôi sử dụng bao cao su, không chỉ để tránh thai mà còn ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Đây là biện pháp ‘hai trong một’ rất hiệu quả, đặc biệt trong các mối quan hệ không ổn định.
Đặc biệt, mọi người cần hiểu, tránh thai không chỉ là trách nhiệm của phụ nữ mà còn là trách nhiệm chung của cả hai giới. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn biện pháp phù hợp và đảm bảo sức khỏe lâu dài. Không nên tự ý sử dụng các biện pháp tránh thai mà không có hướng dẫn chuyên môn.
