Năm gốc gạo cổ thụ có tuổi đời gần 200 năm gắn liền với ngôi đền Vạn Chài (hay còn được gọi là đền Chài, thuộc phường Vạn Hương, Đồ Sơn, TP Hải Phòng), một điểm đến tâm linh thu hút du khách, người dân thập phương hàng năm tới tham quan, chiêm bái.
Theo chia sẻ của bác Nguyễn Văn Tung (SN 1952, trú tại phường Vạn Hương, Đồ Sơn, TP Hải Phòng), người thủ hương của ngôi đền: “Tôi là người bản thổ ở đây và đã trông coi ngôi đền cùng những cây gạo cổ này được 15 năm rồi. Đối với người dân Đồ Sơn, đền Vạn Chài là nơi thần thánh bảo hộ, che chở cho những ngư dân quanh năm lênh đênh trên biển. Theo lời các cụ kể lại, ngôi đền này được xây dựng vào thế kỷ 19, sau đó liên tiếp 3 năm những ngư dân nơi đây đều được mùa đánh bắt hải sản”.
“Ngôi đền có tuổi đời bao năm thì những gốc gạo ở đây cũng tồn tại bấy nhiêu năm. Tương tự như ý nghĩa thiêng liêng của đền Vạn Chài, 5 gốc gạo cổ thụ cũng mang ý nghĩa tâm linh đặc biệt với người dân chúng tôi. Được trồng theo hàng chữ sinh, những gốc gạo này biểu tượng cho sự sinh sôi nảy nở, bền bỉ của ngôi đền. Không chỉ vậy, hoa gạo thường nở rộ vào tháng 3 âm lịch cũng là lúc vào mùa tôm cá nên người dân Đồ Sơn. Theo đó, người dân thường gửi gắm ở những gốc gạo mong muốn một năm được mùa. Năm nào cây trổ hoa rực rỡ là năm ấy ngư dân được mùa tôm cá, nhà nào nhà nấy được ấm no” ông Nguyễn Văn Tung cho biết.
Trải qua trăm năm, những gốc gạo cổ cao tầm hơn 15m, thân cây xù xì với những tán cây tỏa rộng “ôm” trọn lấy ngôi đền.
Đường kính thân cây khoẳng từ 2 – 2,5m nên phải 4 người mới ôm trọn được thân cây.
Khác với những gốc gạo khác, 5 gốc gạo cổ thụ ở đền Vạn Chài có hình thái độc đáo với thân cây có múi, ngạnh, phần gốc cây còn có hình dạng như lòng chảo. Sinh trưởng trên vùng đất ven biển mặn mòi nhưng 5 gốc gạo cổ vẫn xanh tốt và sai hoa.
Không riêng vẻ đẹp mộc mạc nhưng không kém phần độc đáo, cây gạo còn có tác dụng trong y học. Lá, hoa, thân hay rễ của cây gạo có thể chữa trị rất tốt cho người bị viêm phế quản, viêm loét dạ dày và sốt ở trẻ em. Người dân còn dùng bông gạo để nhồi gối nằm có tác dụng an thần, giảm đau đầu.
“Trên thân cây gạo cổ ở đền Vạn Chài đặc biệt còn tồn tại một lại tầm gửi rất quý, chúng mọc bám dọc theo thân cây. Nhiều đoàn du khách ghé thăm đền sẽ lễ xin tầm gửi về để làm thuốc chữa bệnh liên quan tới gan, thận. Thân cây lâu năm nên rất cao, nhiều người phải dùng thang bắc lên hái những khúm tầm gửi tốt nhất” bà Hoàng Thị Thâm cho biết.