Sự kiện diễn ra đúng một tuần sau khi những kẻ bạo loạn xông vào trụ sở quốc hội, buộc các nhà lập pháp phải bỏ trốn khỏi chính hội trường nơi họ bỏ phiếu thông qua việc luận tội tổng thống lần thứ tư trong lịch sử Mỹ - và đây là lần đầu tiên một tổng thống Mỹ bị luận tội hai lần, theo hãng tin AP.
10 thành viên Đảng Cộng hòa đã cùng các đảng viên Dân chủ bỏ phiếu thông qua việc luận tội ông Trump vì hành vi “kích động nổi dậy”.
Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell cho biết, ông Trump sẽ không phải đối mặt với phiên xử cho đến khi tổng thống đắc cử Joe Biden tuyên thệ vào tuần tới. Mặc dù việc luận tội sẽ không buộc tổng thống phải rời nhiệm sở, cuộc bỏ phiếu là phản ứng tức giận rõ ràng từ các nhà lập pháp ở cả hai đảng với ông Trump sau khi một đám đông ủng hộ ông vượt qua hàng rào cảnh sát, lục soát Điện Capitol và đặt tính mạng của Phó Tổng thống Mike Pence và các nhà lập pháp vào tình thế nguy hiểm. “Chúng tôi biết rằng, Tổng thống Mỹ đã kích động cuộc bạo loạn này, cuộc bạo loạn có vũ trang chống lại đất nước của chúng ta”, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi nói trước cuộc bỏ phiếu. “Ông ta phải đi. Ông ta là một mối nguy hiểm rõ ràng, hiển hiện đối với quốc gia mà tất cả chúng ta yêu mến”, CNN dẫn lời bà Pelosi.
Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy, thành viên đảng Cộng hòa hôm 13/1 nói ông Trump “phải chịu trách nhiệm về cuộc tấn công vào Quốc hội bởi những kẻ bạo loạn”, thúc giục tổng thống nhận trách nhiệm của mình và “dập tắt tình trạng bất ổn đang âm thầm tồn tại”. Nhưng ông McCarthy lập luận rằng, Hạ viện nên thành lập một ủy ban lưỡng đảng thay vì luận tội. “Tôi tin việc luận tội tổng thống trong một khoảng thời gian ngắn như vậy sẽ là sai lầm”, ông McCarthy nói. “Sẽ không có cuộc điều tra nào được hoàn tất. Không có phiên điều trần nào được tổ chức”.
Sự chia rẽ trong đảng Cộng hòa lần này hoàn toàn trái ngược với lần luận tội ông Trump năm 2019, khi các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện thống nhất chống lại ý định của đảng Dân chủ.
Lần này, đảng Cộng hòa ngoài nghị sỹ Liz Cheney của Wyoming bỏ phiếu luận tội ông Trump còn có nghị sĩ John Katko thuộc bang New York, Adam Kinzinger ở Illinois, Fred Upton của Michigan, Jaime Herrera Beutler và Dan Newhouse của Washington, Peter Meijer của Michigan, Tom Rice của Nam Carolina , Anthony Gonzalez ở Ohio và David Valadao ở California.
Ông Rice, đến từ khu vực bảo thủ không được cho là sẽ bỏ phiếu luận tội, tuyên bố sau cuộc bỏ phiếu rằng, chính phản ứng của tổng thống đối với cuộc bạo động đã khiến ông quay sang ủng hộ đảng Dân chủ. “Tổng thống đã không phát biểu trước quốc dân để yêu cầu bình tĩnh. Ông ấy đã không đến thăm những người bị thương và đau buồn. Ông ấy đã không gửi lời chia buồn. Hôm qua trong một cuộc họp báo tại biên giới, ông ta nói bình luận của mình là “hoàn toàn phù hợp”, nghị sỹ Rice nói . “Tôi đã luôn ủng hộ ông tổng thống này trong bốn năm qua. Tôi đã vận động cho ông ấy và bỏ phiếu cho ông ấy hai lần. Nhưng, thất bại hoàn toàn này là không thể lý giải”, hạ nghị sỹ đại diện bang Nam Carolina nói thêm.
Phiên xử diễn ra sau khi ông Trump mãn nhiệm?
Tại Thượng viện, ông McConnell không có kế hoạch đưa Thượng viện nhóm họp trở lại để xét xử trước ngày 19/1, có nghĩa là phiên điều trần sẽ không bắt đầu cho đến khi ông Trump mãn nhiệm và ông Biden đã tuyên thệ nhậm chức.
Ông McConnell nói, ông tin rằng việc luận tội ông Trump sẽ giúp dễ dàng loại bỏ tổng thống Trump và chủ nghĩa Trump khỏi đảng Cộng hòa, các nguồn tin nói với CNN.
Cuộc bỏ phiếu hôm 13/1 diễn ra trong khi hàng nghìn binh sĩ Vệ binh Quốc gia có mặt ở mọi ngóc ngách của Điện Capitol trước lễ nhậm chức vào tuần tới, và họ ngủ trên các tầng của tòa nhà Quốc hội vào đêm trước cuộc bỏ phiếu luận tội.
Theo Bloomberg, phiên tòa luận tội thứ hai đối với ông Trump sẽ là phiên xử đầu tiên diễn ra sau khi nhiệm kỳ của một tổng thống kết thúc, tạo ra một câu hỏi pháp lý mới mà cuối cùng có thể buộc tòa án tối cao phải đưa ra phán quyết. Câu trả lời vẫn chưa rõ ràng nhưng lịch sử có tin xấu đối với ông Trump: một số cuộc luận tội cấp thấp hơn trong quá khứ cho thấy, Thượng viện vẫn giữ quyền đưa một nhân vật ra xét xử ngay cả khi nhiệm kỳ của ông ta kết thúc. Nếu kết tội đối tượng, Thượng viện Mỹ có thể tiến hành cuộc bỏ phiếu thứ hai để ngăn ông ta tranh cử tiếp.
Sau cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện, ông Trump đã phát hành một tuyên bố qua video kêu gọi bình tĩnh, trong khi có các lo ngại về nguy cơ bạo loạn mới. Nhưng ông không đề cập cuộc luận tội. Một nguồn tin thân cận với tổng thống Mỹ nói ông không cân nhắc việc từ chức.
