ôm đồng được các bà nội trợ rất ưa chuộng bởi có giá trị dinh dưỡng cao, thịt tôm chắc, dai, ngọt. Tôm được chế biến thành nhiều món ăn rất phong phú: tôm nướng, tôm rang me, lẩu tôm, tôm tẩm bột rán, chạo tôm. Không chỉ là thực phẩm, tôm còn là vị thuốc quý chữa chứng dương khí hư, rất tốt cho cả nam và nữ.
Tôm đồng rất giàu protid, lipid, Ca, P, Fe, vitamin B1, B2, PP, cholesterol, melatonin và acid béo omega-3. Vỏ tôm có các polysaccharide, đều là chất cần thiết cho sức khỏe. Theo y học cổ truyền, tôm đồng vị ngọt, tính ấm, không độc, có tác dụng bổ dương khí, lợi sữa, giải độc, chống nôn. Dùng chữa chứng thận khí hư đau lưng, sinh lý yếu, trẻ em tiểu dầm, hiếm muộn và các chứng liên quan dương khí hư.
Chữa thận dương suy đau thắt lưng. Dùng bài Canh khoai sọ nấu tôm khô: tôm khô, khoai sọ, rau nhút, hành ngò, ngò gai, gia vị vừa nấu canh ăn.
Công dụng: ôn bổ thận dương, ích cơ xương.
Chữa nam nữ sinh lý yếu, hiếm muộn. Dùng bài Canh tôm hoa lý: gồm hoa thiên lý, tôm tươi, hành ngò, mắm muối gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Công dụng: bổ thận khí, ích tinh huyết.
Chữa phụ nữ sau sinh thiếu sữa. Dùng bài Canh tôm rau ngót: tôm tươi, rau ngót, hành ngò gia vị vừa đủ nấu ăn. Công dụng: bổ khí huyết, ích tỳ thận, lợi sữa.
Chữa trẻ em đái dầm do thận khí hư. Dùng bài Canh rau hẹ nấu tôm: tôm đồng tươi, rau hẹ, hành ngò, mắm muối gia vị vừa đủ nấu ăn. Công dụng: ôn bổ thận khí, cố nhiếp.
Chữa tâm hồi hộp “tâm quý” tâm dương hư. Dùng bài Gỏi tôm ngó sen: ngó sen, tôm đồng, cà rốt, hành tây, củ kiệu, đậu phộng rang, chanh, tỏi, ớt, gia vị vừa đủ làm gỏi ăn. Công dụng: bổ khí, dưỡng tâm thận.
Chữa báng bụng, mập phì, thận khí suy. Dùng bài Gỏi tôm hành tây: tôm đồng, hành tây, cà rốt, rau mùi, mùi tàu gia vị vừa đủ làm gỏi ăn. Công dụng: ôn bổ thận khí, lợi thấp, hóa thủy.
Chữa đau đầu, chóng mặt, ù tai do huyết ứ. Dùng bài Gỏi tôm, sứa thịt: tôm đồng tươi, sứa biển, cà rốt, hành tây, dưa chuột, hành ngò, ớt gia vị vừa đủ làm gỏi ăn. Công dụng: bổ khí thông huyết, hóa ứ.
Chữa nhiều mồ hôi, do dương khí hư. Dùng bài Canh tôm nấu bông bí: tôm đồng tươi băm nhỏ tẩm gia vị, nhồi vào bông bí, hành ngò gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Công dụng: ích khí kiện tỳ, cố biểu chỉ hãn.
Chữa trẻ chậm biết đi, còi. Dùng món Súp bắp tôm: tôm tươi, nước xương hầm, bột bắp, trứng gà, nấm hương, trứng cút, hành tây, hành ngò, tiêu gia vị vừa đủ nấu ăn. Công dụng: bổ khí huyết, kiện tỳ thận.
Chữa huyết áp thấp, thận dương hư. Dùng món Tôm xào thập cẩm: tôm đồng tươi, nấm rơm, nấm đông cô, củ cải, cà rốt, hành tây, hành ngò gia vị vừa đủ xào ăn. Công dụng: ôn bổ thận dương.
Chữa thiếu máu. Dùng món Miến xào tôm: tôm tươi, miến dong, hành lá, hành khô, đậu Hà Lan, gừng, xì dầu, tương ớt, tiêu gia vị vừa đủ xào ăn. Công dụng: bổ khí sinh huyết trợ thận, dưỡng tỳ.
Lưu ý: Tôm tính ấm, bổ dương khí, giàu đạm, vì vậy những người vị nhiệt miệng hay viêm lở chảy máu nên kiêng. Người đau đầu bốc hỏa, phế nhiệt ho khan đờm vàng, đi tiểu vàng, buốt, dắt, người bị chứng thống phong (gút) khớp đang đau nên kiêng hoặc hạn chế.
Lương y Minh Phúc
