Chậm một năm vì mẫu vật quá khủng
Mẫu vật cụ Rùa được chế tác từ ngày 21/4/2016 bằng phương pháp nhựa hóa, phương pháp bảo quản tiên tiến và tốn kém nhất thế giới. Theo dự kiến ban đầu việc chế tác sẽ kéo dài một năm. Tuy nhiên, phải đến đầu tháng 4 này việc chế tác mới hoàn thành, chậm hơn một năm so với dự kiến. Theo TS Phan Kế Long, Phó Giám đốc Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, thời gian chế tác kéo dài là do mẫu vật quá khủng lại không được bảo quản ở trạng thái tốt nhất nên cần nhiều thời gian xử lý và ngấm hóa chất.
Tại buổi họp ở Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam vào ngày chế tác (21/4/2016), hai chuyên gia người Đức, nổi tiếng với nhiều giải thưởng quốc tế chia sẻ, lần đầu được chế tác mẫu vật lớn thế này. Cụ Rùa có chiều dài 2,08 mét, rộng 1,08 mét, nặng 169kg. “Đây là mẫu vật lớn nhất thế giới được bảo quản phương pháp nhựa hóa tính đến thời điểm này”, theo TS Phan Kế Long.
Để thực hiện nhựa hóa cụ Rùa, hai chuyên gia người Đức đã bay sang Việt Nam 5 lần với 100 ngày công. Ngoài ra, việc nhựa hóa còn có sự tham gia của hàng chục cán bộ Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam.
TS Long cho hay, hai khâu khó nhất trong quá trình bảo quản và chế tác cụ Rùa là khi bắt đầu và hoàn thiện. Khi bắt đầu, mẫu vật đã bị phân hủy nghiêm trọng, các chuyên gia phải sử dụng nhiều hóa chất để xử lý. “Chúng tôi phải đeo mặt nạ chống độc để làm việc nhưng cũng không thể trụ lâu, một lúc lại phải ra ngoài”, TS Long kể. Ở giai đoạn hoàn thành việc chế tác cần sự tỉ mỉ, chuyên nghiệp, từng chi tiết như vết bớt trên đầu cũng được xem xét kỹ, làm sao phải lột tả được thần thái. Để làm việc này, hàng nghìn bức ảnh về cụ Rùa chụp bởi PGS.TS Hà Đình Đức đã được 2 chuyên gia người Đức nghiên cứu kỹ. Xung quanh phòng chế tác của Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, ảnh cụ Rùa được giăng khắp giúp chuyên gia Đức nắm được hình thái cụ Rùa. Mắt cụ Rùa được gửi sang Mỹ chế tác. “Mắt là linh hồn của mẫu vật. Riêng mắt phải đặt ở nước ngoài, từng chi tiết như đồng tử… được phê duyệt kỹ”. Việc sơn màu da cũng mất đến 2 tuần. “Da cụ Rùa khi chết đã xám xịt. Việc chế tác phải đúng màu da cụ khi còn sống, trông phải mướt như khi cụ Rùa vừa từ dưới nước nhô lên”. TS Long chia sẻ.
Tư thế đẹp nhất, mắt có hồn
PGS.TS Hà Đình Đức, người nhiều năm gắn bó, quan tâm đến rùa Hoàn Kiếm nhận xét, tiêu bản cụ Rùa đẹp và có hồn. Ông Đức đồng hành cùng chuyên gia Đức suốt 2 năm chế tác: “Mỗi lần chuyên gia Đức sang tôi đều có mặt để nhận xét, đánh giá điểm nào được, điểm nào chưa được. Đến nay mẫu vật đẹp và có hồn”, ông Đức nói.
Theo ông Đức, trong hàng chục tư thế của cụ Rùa mà ông chụp được thì tư thế chuyên gia lựa chọn nhựa hóa là tư thế đẹp nhất. Đôi mắt cụ Rùa sau nhiều lần chỉnh sửa đã được như mong muốn “đẹp và có hồn”, lột tả được thần thái của cụ Rùa.
Theo TS Phan Kế Long, Phó Giám đốc Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, mẫu vật Cụ Rùa sau chế tác được lưu giữ tại Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam chờ bàn giao cho UBND thành phố Hà Nội. Việc lựa chọn địa điểm trưng bày tiêu bản cụ Rùa sẽ do Hà Nội quyết định. Theo một nguồn tin riêng của PV Tiền Phong, mẫu vật cụ Rùa có thể được trưng bày tại Đền Ngọc Sơn trên Hồ Gươm. Hiện nay tủ kính trưng bày đang được gấp rút hoàn thiện.
Theo TS Phan Kế Long, video và hình ảnh cụ Rùa trong suốt quá trình chế tác được lưu lại. Tuy nhiên, đến nay, theo yêu cầu của Hà Nội, chưa một bức ảnh nào được công bố. Người dân sẽ được trực tiếp thấy tiêu bản cụ Rùa sau khi bàn giao và trưng bày.
Cơ quan chức năng vào cuộc bảo vệ rùa Hoàn Kiếm mới phát hiện
Liên quan đến cá thể rùa Hoàn Kiếm vừa phát hiện tại hồ Xuân Khanh, thị xã Sơn Tây, Hà Nội (là một trong hai cá thể rùa Hoàn Kiếm ở Việt Nam, một trong 4 cá thể rùa Hoàn Kiếm của thế giới), UBND thị xã Sơn Tây vừa có công văn đề nghị các địa phương quanh hồ tăng cường công tác bảo vệ rùa.
Công văn yêu cầu Chủ tịch UBND các xã, phường gồm Kim Sơn, Sơn Đông, Cổ Đông, Xuân Sơn, Xuân Khanh tăng cường tuyên truyền đến người dân, thường xuyên đôn đốc các lực lượng chức năng tại địa phương như công an, quân sự tăng cường tuần tra và xử lý kịp thời các vi phạm liên quan đến việc bảo vệ cá thể Rùa Hoàn Kiếm ở Xuân Khanh. Chỉ đạo, giám sát, yêu cầu chủ hồ không được dùng các phương pháp, thiết bị để đánh, bắt, bẫy ảnh hưởng đến hoạt động sinh sống bình thường của rùa Hoàn Kiếm.
