Tiền xu có tiếp tục lưu hành?

Dừng phát hành mới:

Tiền xu có tiếp tục lưu hành?

Có bao nhiêu tỷ tiền xu?

Cách đây gần 8 năm, ngày 7-12-2003, NHNN chính thức phát hành tiền xu có mệnh giá 5.000 đồng; 1.000 đồng và 200 đồng. Gần 4 tháng sau, NHNN phát hành tiếp tiền xu loại 500 đồng. Chị Lan Minh, cán bộ ngân hàng ANZ, kể: “Tết đầu tiên phát hành tiền xu, bạn bè tôi ai cũng gọi điện nhờ đổi vài cọc. Khi cầm trên tay những cọc tiền 5.000 đồng bó đều chằn chặn, mọi người rất hớn hở. Nhưng tôi nhớ đó cũng là cái Tết duy nhất mọi người nhờ đổi tiền xu”.

Trên thực tế, tiền xu đã bị chối bỏ từ lâu. Tại TP Hồ Chí Minh, việc lưu hành tiền xu vẫn khá phổ biến nhưng ở Hà Nội và nhiều thành phố khác, người dân hạn chế sử dụng tiền xu. Theo một Phó giám đốc Sở Giao dịch Agribank tại Hà Nội, hiện kho của đơn vị này còn một ít tiền xu. “Thường chúng tôi gom được một số cọc, đủ bao sẽ nộp đổi lại cho NHNN. Nhưng dạo này rất ít khách nộp tiền xu nên chúng tôi vẫn còn dư một ít trong kho”- Vị phó giám đốc này nói.

Trao đổi với Tiền Phong, ông Cao Sỹ Kiêm, nguyên Thống đốc NHNN cho rằng, sở dĩ tiền xu không được người dân sử dụng vì đồng tiền của mình mất giá nhanh quá trong khi đơn vị tiền xu lại nhỏ, không phù hợp trong tiêu dùng. Mục đích phát hành tiền xu là để lắp đặt các hệ thống bán hàng tự động như máy bán nước ngọt, điện thoại, bán vé tự động nhưng trên thực tế những máy này hoặc chết yểu, hoặc không có nhiều nên khó thực hiện. Ngoài ra, chất lượng tiền xu kém, nhanh gỉ sét.

Theo ông Kiêm, có bao nhiêu tiền xu đã phát hành và lưu thông trên thị trường thì chỉ NHNN nắm rõ. Tuy nhiên, đến nay chưa có một công bố chính thức nào từ phía NHNN.

Cách đây vài năm, trong một bài viết về tiền polymer và tiền kim loại, bà Lê Thị Thanh Hằng, Ngân hàng Nhà nước TPHCM thống kê việc tiêu thụ tiền kim loại tại địa bàn TPHCM: từ khi phát hành (tháng 12-2003) đến cuối năm 2005, TPHCM đã chi vào lưu thông 311 tỷ đồng tiền kim loại. Nếu tính từ khi phát hành đến nay (thời điểm đăng bài viết 3-2008), khối lượng tiền kim loại được chi vào lưu thông của TPHCM là 440 tỷ đồng với tổng số lượng là 251 triệu miếng.

Máy bán hàng tự động sử dụng tiền xu đã bị loại bỏ tại nhiều điểm công cộng.

Thôi hẳn hay tạm dừng?

Cho đến thời điểm này, thông điệp của NHNN chỉ dừng lại ở việc dừng phát hành thêm tiền xu. Như vậy, lượng tiền đã lưu thông trên thị trường vẫn có giá trị. Theo ông Cao Sỹ Kiêm, không nên phát hành tiền xu nữa. Với những đồng tiền đã phát hành có thể thu về. Đến thời điểm này, NHNN có thể công bố cho các ngân hàng đứng ra thu hút nốt số tiền còn đang lưu thông về. Và nên thôi hẳn.

Còn TS Trần Hoàng Ngân, thành viên Hội đồng tư vấn tiền tệ Quốc gia, cho rằng hiện do chi phí kim loại để in tiền trên thế giới đang tăng nhanh, người dân lại không mặn mà nên việc tạm dừng phát hành là hợp lý. Tuy nhiên, nên bỏ hẳn hay không thì phải xem xét thận trọng. Tiền xu đã được chứng minh rất tiện ích khi phục vụ công nghệ đi kèm (bán vé xe xuýt, tàu điện ngầm, máy bán hàng tự động, trạm điện thoại). Về lâu dài cần tính đến việc tạo ra một chất liệu mới phù hợp đảm bảo tuổi thọ của đồng tiền và tính tiện ích khi xã hội phát triển.

Quan điểm của người đứng đầu NHNN ra sao? Trong một văn bản trả lời kiến nghị của cử tri mới đây, Thống đốc Nguyễn Văn Giàu cho biết, NHNN đang phối hợp với các cơ quan chức năng đánh giá, nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng của tiền kim loại. Trong thời gian tới, NHNN sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan trình Thủ tướng Chính phủ các giải pháp thích hợp đối với việc lưu thông tiền kim loại.