 |
| Những chiếc tiêm kích F-16 của Không quân Thổ Nhĩ Kỳ ở Balikesir ngày 22/5/2022. (Ảnh: Getty) |
Bộ Ngoại giao Mỹ đã gửi thông báo chính thức đến Quốc hội về thương vụ trị giá 23 tỷ USD, sau khi các tài liệu phê chuẩn của Thổ Nhĩ Kỳ chính thức được lưu giữ tại bộ này.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng gửi tới Quốc hội thông báo chính thức về ý định bán lô F-35 trị giá 8,6 tỷ USD cho Hy Lạp. Quốc hội Mỹ dự kiến sẽ phê duyệt cả hai thương vụ.
Trong nhiều tháng qua, Ngoại trưởng Antony Blinken trao đổi liên tục với các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ và các nghị sĩ Mỹ để tiến tới thỏa thuận, nhằm chấm dứt việc Ankara cản trở nỗ lực của Thụy Điển nhằm gia nhập NATO. Đổi lại, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ nhận được các máy bay chiến đấu của Mỹ.
Một quan chức Mỹ cho biết, khi Thụy Điển cùng Phần Lan lần đầu nộp đơn xin gia nhập NATO vào tháng 5/2022, Thổ Nhĩ Kỳ tìm cách lôi kéo Mỹ tham gia trực tiếp quá trình đàm phán, nhưng Washington gạt đi. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ nhận ra rằng họ có một đòn bẩy quan trọng là F-16, có thể sử dụng trong trường hợp cần thiết.
Sau khi Thổ Nhĩ Kỳ chấp thuận để Phần Lan gia nhập NATO vào tháng 3/2023, ông Blinken vận động tích cực ở hậu trường để Thuỵ Điển được chấp thuận tại hội nghị thượng đỉnh của liên minh vào mùa hè năm ngoái ở Vilnius, Lithuania.
Trong chuyến đi đến Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 2/2023, Ngoại trưởng Blinken gặp Tổng thống Erdogan. Trong cuộc đó, ông Erdogan nhấn mạnh rằng Mỹ phải đồng ý bán F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ trước khi Ankara chấp thuận cho Thụy Điển gia nhập liên minh. Nhưng ông Blinken nói với nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ rằng Quốc hội Mỹ sẽ không chấp thuận việc bán F-16 cho đến khi Thổ Nhĩ Kỳ cho phép Thụy Điển gia nhập NATO.
Một quan chức Mỹ cho biết, đến thời điểm đó, chính quyền Mỹ quyết định sử dụng F-16 trực tiếp hơn. Quá trình này diễn ra nhanh chóng hơn với việc bổ nhiệm ông Hakan Fidan làm Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Fidan có quan hệ thân thiết với Tổng thống Erdogan hơn người tiền nhiệm.
Ông Blinken cũng trao đổi với Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis để bảo đảm nước này cảm thấy thoải mái với việc nước láng giềng Thổ Nhĩ Kỳ mua tiêm kích của Mỹ, trong bối cảnh quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp rất căng thẳng.
Sau đó, ông Erdogan công khai cam kết ủng hộ Thụy Điển gia nhập NATO.
