Trái thẩm quyền
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ (TTCP), Dự án xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông Cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bên bờ sông Cầu được HĐND tỉnh Thái Nguyên thông qua chủ trương đầu tư xây dựng theo hình thức PPP (đối tác công tư) với tổng mức đầu tư (TMĐT) dự kiến hơn 18.211 tỷ đồng. Trong đó bao gồm: thực hiện dự án theo hình thức BT (xây dựng - chuyển giao) có TMĐT 9.811 tỷ đồng (gồm 6 hạng mục, quy mô sử dụng đất là 150 ha) và thực hiện dự án khác có quy mô 700 ha với tổng mức đầu tư khoảng 8.400 tỷ đồng (giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng hoàn thiện cơ sở hạ tầng khu đô thị 2 bên bờ sông) để thu hồi vốn dự án BT.
Kết quả thanh tra cho thấy, tháng 8/2016, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết 17/NQ-HĐND thông qua chủ trương đề xuất dự án nêu trên. Đến tháng 10/2017, HĐND tỉnh tiếp tục ban hành Nghị quyết 25/NQ-HĐND thông qua chủ trương đề xuất chuyển từ “Dự án” thành “Đề án”, thể hiện: vốn đầu tư của nhà nước tham gia thực hiện 9 dự án là 5.611 tỷ đồng, trong đó: Giải phóng mặt bằng dự án BT là 3.143 tỷ đồng; Giải phóng mặt bằng dự án hoàn vốn (dự án khác) là 2.468 tỷ đồng…
TTCP cho rằng, với quy mô và TMĐT dự kiến nêu trên, dự án thuộc nhóm A, cơ quan lập đề xuất dự án là UBND tỉnh Thái Nguyên, cơ quan thẩm định đề xuất là Bộ KH&ĐT và thẩm quyền quyết định đầu tư là Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, việc UBND tỉnh Thái Nguyên đề xuất, HĐND tỉnh thông qua chủ trương đề xuất dự án là không phù hợp với Nghị định 15/2015/NĐ-CP.
Ngoài việc phê duyệt đề xuất đầu tư dự án (nhóm A) là trái thẩm quyền, UBND tỉnh Thái Nguyên còn ra quyết định phê duyệt Đề án (gồm 9 dự án) khi chưa được HĐND thông qua.
Vẫn theo TTCP, không có quy định của pháp luật về việc chuyển dự án PPP thành đề án PPP, cũng như không có quy định về việc phê duyệt đề án PPP gồm có các dự án PPP thành phần.
“Việc thay đổi khái niệm trong đầu tư để phù hợp với thẩm quyền quyết định là mang tính chủ quan, thiếu căn cứ pháp luật, không phù hợp với quy định tại Nghị định 15/2015/NĐ-CP” - TTCP kết luận.
Buông lỏng quản lý
Đáng chú ý, kết luận của TTCP còn chỉ ra những bất cập, thiếu sót trong báo cáo thẩm định nguồn vốn và phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án (NCKT).
Theo TTCP, báo cáo thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn NSNN tham gia dự án được thẩm định không rõ ràng, thiếu chính xác; nguồn vốn NSNN tham gia dự án hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt bằng đối với dự án BT và dự án khác (dự án đối ứng dự án BT) không phù hợp với quy định của Nghị định 15/2015/NĐ-CP và Luật Đầu tư công.
Ngoài ra, tại báo cáo thẩm định phương án tài chính, báo cáo NCKT của Sở Tài chính chỉ thẩm định vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT, không tổ chức thẩm định vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư khi thực hiện dự án khác là không phù hợp quy định.
Phương án tài chính được UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt gồm 25 khu đất dự kiến đối ứng dự án BT (có diện tích khoảng 700ha), trong đó có 7 khu đất thuộc đất công có diện tích 95.186m2. Gồm trụ sở Công ty TNHH thoát nước; Rạp chiếu bóng tỉnh Thái Nguyên; Khách sạn Trung Tín; Bệnh viện chỉnh hình và phục hồi chức năng Thái Nguyên; Trường Mầm non 19/5; Sở Xây dựng; Sân vận động tỉnh Thái Nguyên.
“Việc thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi chưa đủ cơ sở; thẩm định phương án tài chính (thu hồi vốn dự án BT; xác định quỹ đất dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư) thể hiện việc buông lỏng quản lý” - TTCP chỉ rõ.
Trong việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án, TTCP cho rằng, thời gian đánh giá và thẩm định hồ sơ yêu cầu quá ngắn (trong 1 ngày) so với nội dung cần xem xét đánh giá với quy mô của 9 dự án (Liên danh Tập đoàn Phúc Lộc và Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 8 là đơn vị trúng thầu cả 9 dự án - PV). Điều này, dẫn tới kết quả đánh giá về năng lực; vốn chủ sở hữu thực hiện dự án BT và dự án khác, vốn vay của nhà đầu tư chưa phù hợp với quy định.
Từ kết quả thanh tra, TTCP đề nghị UBND tỉnh Thái Nguyên rà soát lại toàn bộ quá trình thực hiện dự án, có biện pháp xử lý theo đúng quy định pháp luật đối với các vi phạm được phát hiện qua thanh tra.
