Thuyền chiến diễu hành . Ảnh: Lê Quang Minh |
Năm 1636, khi chúa Nguyễn Phúc Lan dời đô từ Phước Yên, ở hạ lưu sông Hương và sông Bồ, lên mạn Kim Long. Kim Long giữ vai trò trung tâm của xứ Đàng Trong liên tục 51 năm (1636-1687). Quãng sông Hương trước phủ chúa là nơi từng diễn ra những cuộc thao diễn thủy binh.
Tháng hai năm 1645, chúa đích thân chỉ huy hơn hai nghìn quan quân thao diễn trên bộ dưới sông ba ngày liền để cho hải quân Tây Ban Nha và bốn nữ tu sĩ Thiên chúa giáo, cùng binh lính tháp tùng hiểu vì sao hạm đội Hà Lan hùng mạnh đã bị thủy binh của chúa đánh tan tác ở cửa biển Thuận An năm trước, năm 1644.
Người Tây Ban Nha đi trên một chiếc tàu từ Macao đến Philippines, bị bão đánh dạt vào Đà Nẵng. Trên tàu có hai linh mục và bốn nữ tu. Bốn nữ tu đã đến Huế theo lệnh của chúa Nguyễn.
Trong cuốn Hành trình và truyền giáo, Alexandre De Rhodes dành một chương ghi lại ba cuộc thao diễn thủy binh. Theo nhận xét của Alexandre De Rhodes thì “chúa muốn cho người ngoại quốc quí chuộng nước chúa biết rằng xứ Đàng Trong không phải là một xứ man di”.
Từ những ghi chép của Alexandre De Rhodes, Ban tổ chức Festival Huế 2010 đã đầu tư xây dựng một chương trình lễ hội tái hiện cuộc thao diễn thủy binh dưới thời chúa Thượng. Lễ hội hoành tráng và đầy ấn tượng với ba phần.
Sau phần nghi lễ xuất quân là phần hội diễn trên bờ, phô diễn những kỹ năng cận chiến của lính thủy đánh bộ. Phần chính là tập trận dưới nước, phô diễn kỹ năng bơi lội, vượt sóng, võ thuật tay không, giáp chiến trên thuyền với nhiều loại binh khí, trong đó có cả dầm chèo...; các loại thuyền chiến diễu hành, các đội hình thủy chiến trên sông.
Các đội đua ghe đua của các làng xã trên địa bàn Thừa Thiên - Huế và lực lượng vũ trang, các câu lạc bộ võ thuật với khoảng 1.200 người tham gia lễ hội tái hiện cuộc thao diễn thủy binh.
Đây là một hoạt động kỷ niệm sự kiện 375 năm chúa Nguyễn Phúc Lan xây dựng kinh đô xứ Đàng Trong ở bên bờ sông Hương; tái hiện quá khứ hào hùng một của thời mở cõi, tỏ rõ ý chí quyết chiến quyết thắng kẻ thù, bảo vệ chủ quyền Tổ quốc của thủy binh chúa Nguyễn.