Hiện nay, lên mạng Google tìm kiếm với các từ khóa “tăng cường cơ bắp”, “thuốc tăng cơ, bổ thận”... là bạn sẽ dễ dàng gặp một rừng sản phẩm với những lời quảng cáo hoa mỹ. Trên hàng loạt các website không có lời tự giới thiệu, ta có thể bắt gặp: “Thuốc tăng cường cơ bắp XYZ được sản xuất tại Mỹ, có nguồn gốc thiên nhiên, giúp cơ bắp nhanh chóng săn chắc...”, “Thực phẩm chức năng ABC bổ thận, tăng cường cơ bắp, không gây tác dụng phụ...”; kèm theo lời quảng cáo là hình chụp những cơ thể săn chắc, bụng sáu múi, bắp tay cuồn cuộn. Mới đọc và xem đã thấy mê li.
Thế nhưng, bên cạnh các lời quảng cáo đầy ma lực, nhiều chuyên gia cũng đã lên tiếng cảnh báo tác hại khôn lường của việc dùng chế phẩm tăng cường cơ bắp không đúng cách. Một số bệnh viện đã ghi nhận nhiều trường hợp bệnh nhân nhập viện do hậu quả của thuốc tăng cơ. Thậm chí, có trường hợp tử vong bị nghi là do dùng thuốc tăng cơ khiến gan và thận bị tổn thương nghiêm trọng.
Để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về tác dụng và tác hại của các chế phẩm “tăng cường cơ bắp”, TNTS đã tìm hỏi ý kiến chuyên gia.
Hậu quả khôn lường
PGS-TS-BS Bùi Hữu Hoàng - Phó chủ tịch Hội Gan TP.HCM; Trưởng khoa Tiêu hóa, BV Đại học Y Dược TP.HCM - cho biết: Thông thường, “thuốc tăng cơ bắp” là những loại thực phẩm chức năng có chứa các chất đạm đồng hóa (anabolic amino acids) giúp cho quá trình tổng hợp và tái tạo tế bào cơ như arginine, creatine, glutamine, taurine, lysine, leucine... kèm thêm vài yếu tố giúp kích thích tăng trưởng và chuyển hóa như carnitine, vitamin nhóm B, một số khoáng chất. Bản thân các thành phần này không có hại cho sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách, đúng liều lượng. Tuy nhiên, một số thanh niên thường có khuynh hướng lạm dụng, không năng tập luyện cơ bắp nhưng lại muốn đạt hiệu quả nhanh nên tự ý tăng liều lượng. Đặc biệt, nếu có bệnh gan và thận từ trước mà sử dụng các thuốc này quá liều dễ làm cho bệnh gan và thận nặng thêm.
Cũng theo bác sĩ Hữu Hoàng, hiện trên thị trường còn có những chế phẩm chứa thêm một số hormone giúp tăng đồng hóa như androgen, growth factor... kích thích nhanh quá trình tổng hợp và chuyển hóa. Các thành phần này khi sử dụng sẽ đạt hiệu quả tức thời nhưng dùng lâu dài sẽ gây nhiều tác hại cho sức khỏe, như làm rối loạn chuyển hóa, biến dạng cơ thể, ảnh hưởng chức năng gan, thận, đặc biệt là dễ phát sinh ung thư.
Một vấn đề hết sức nguy hiểm là hiện nay các loại thuốc kích thích tăng trưởng và thực phẩm chức năng tăng cơ bắp được buôn bán tràn lan, không rõ nguồn gốc, không rõ thành phần, không có cơ quan nào kiểm soát về an toàn và chất lượng. Thực trạng thiếu quản lý, kiểm soát đã dẫn tới nạn hàng giả, hàng nhái tràn lan, rất nguy hiểm.
Mặt khác, người dân thiếu kiến thức khi sử dụng các loại thuốc trên, chẳng quan tâm đến thành phần, nguồn gốc, chẳng cần tư vấn của bác sĩ chuyên khoa về các chống chỉ định trên những đối tượng đặc biệt mà tự ý sử dụng theo lời quảng cáo trên mạng, qua kênh thông tin đại chúng hoặc do bạn bè mách bảo nên có thể gây ra những hậu quả khôn lường cho sức khỏe, ảnh hưởng đến chức năng gan, thận.
Cần có kiến thức và được tư vấn
Bác sĩ Hữu Hoàng cho biết, các loại thuốc tăng cơ dạng thực phẩm chức năng chứa thành phần a xít amin và vitamin có hiệu quả nhất định, giúp bổ sung các nguyên liệu để tổng hợp và tái tạo tế bào cơ khi cần tập luyện cơ bắp cho săn chắc vì mục đích thẩm mỹ và thường an toàn hơn khi sử dụng. Tuy nhiên, cần phải đọc kỹ về thành phần, liều lượng và hướng dẫn cách sử dụng. Không nên xem các loại chế phẩm trên là bổ dưỡng và vô hại mà lạm dụng hoặc sử dụng quá liều vì vẫn có những người đặc biệt nhạy cảm hay dị ứng với các thành phần của thuốc, có thể gây ra những phản ứng phụ. Ngoài ra, còn phải quan tâm về nguồn gốc, xuất xứ và có được các cơ quan chức năng cho phép lưu hành hay không vì có những thuốc giả, chất lượng không đảm bảo có thể gây nguy hại đến sức khỏe.
Riêng các loại thuốc có chứa các thành phần hormone như androgen, corticoid thì phải được tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa vì việc sử dụng không đúng chỉ định, hoặc sử dụng dài hạn có thể gây những tác hại đến cơ thể và làm rối loạn các chuyển hóa, chức năng gan, thận...
Bác sĩ Hữu Hoàng khuyến cáo những người đang sử dụng thực phẩm chức năng hoặc thuốc mà muốn ngưng cũng cần phải thận trọng. Theo đó, đối với các loại thực phẩm chức năng giúp tăng cơ, có thể ngưng ngay khi thấy không cần thiết hoặc không hiệu quả. Còn đối với các loại thuốc có chứa hormone, cần đi khám và làm một số xét nghiệm đánh giá chức năng gan, thận và nồng độ các hormone trong cơ thể để điều chỉnh giảm liều từ từ vì có thể có hiện tượng lệ thuộc thuốc sẽ gây ra các triệu chứng bất thường khi ngưng đột ngột.
Để có một cơ thể săn chắc và khỏe mạnh, nhiều chàng trai tìm đến phòng gym hoặc tham gia các môn thể thao ngoài trời như đạp xe, đá bóng. Tuy nhiên, không phải ai cũng kiên trì với một lịch tập thể thao dài hơi. Nhiều người đã chọn con đường mà họ cho rằng dễ dàng nhất, đó là sử dụng các loại thực phẩm chức năng, thuốc tăng cường cơ bắp. Tuy nhiên, như ông cha ta thường nói, “dục tốc bất đạt”, cái gì mà nóng vội thì cũng không thể đạt được giá trị bền vững. Con đường nhẹ dễ dàng nhất không hẳn là con đường tốt nhất để đi tới thành công. Cách tốt nhất để có cơ thể khỏe đẹp vẫn là một chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt hợp lý kèm với việc tập thể dục, thể thao đúng cách.
