Theo các chuyên gia chấn thương chỉnh hình, vẹo cột sống là một trong những di tật cột sống thường gặp ở trẻ nhỏ. Bệnh có thể khởi phát ngay từ lúc bệnh nhi còn rất ít tuổi (0-5 tuổi, chiếm khoảng 10% trẻ bị vẹo cột sống) và thường phối hợp với nhiều dị tật bất thường khác của cơ thể, nên đôi khi bệnh cũng có thể được phát hiện từ rất sớm.
Tuy nhiên không may là 90% số trẻ bị vẹo cột sống lại khởi phát muộn (12-20 tuổi), do bệnh thường diễn tiến rất âm thầm, kín đáo, đến khi cha mẹ của trẻ phát hiện con bị vẹo cột sống thì đã quá muộn để điều trị và trẻ thường phải chịu những cuộc phẫu thuật nặng nề.
Theo TS.BS Đinh Ngọc Sơn- Trưởng Khoa Phẫu thuật cột sống, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, không quá khó để phụ huynh nhận biết trẻ có các dấu hiệu cong vẹo cột sống cho trẻ: Những trường hợp bố mẹ nhìn thấy khi trẻ tắm cởi áo thấy cột sống cong hơn bình thường, khi các cháu ngồi học thấy cong.
Ngoài ra, có các dấu hiệu gợi ý thứ nhất bên vai cao, bên vai thấp. Do đó, phụ huynh nghi ngờ bị vẹo cột sống chỉ cần bảo các cháu bỏ quần áo, đứng thẳng dọc thân sẽ nhìn thấy một vai thấp hơn. Lúc ấy, eo sẽ tạo ra khoảng trống bên rộng bên hẹp, trục cột sống cong. Một bên vai nhô lên. Hoặc phụ huynh có thể cho trẻ cúi lưng cho hai tay ra trước xương sườn bên vẹo co lên so với bên không vẹo.
BS Sơn nhấn mạnh khi có các dấu hiệu nghi ngờ, các gia đình nên đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên về cột sống để làm các chẩn đoán xác định lại xem các cháu có bị vẹo không. Để phát hiện vẹo cột sống hay không bác sĩ chỉ định chụp phim chụp X Quang rất đơn giản, nhanh chóng.
Tác hại của cong vẹo cột sống:
Đầu tiên là thay đổi đường cong sinh lý của cột sống và hai vai mất cân đối, không đều, bên cao bên thấp; xương bả vai nhô ra. Ngoài ra có thể thấy ụ lồi trên lưng do cột sống bị xoáy vặn, xương sườn lồi lên.
Có thể bị gù, đặc biệt ở vùng lưng, thắt lưng, thường gù cong đều khiến đầu có xu hướng nhô ra trước. Nếu bị ưỡn, cột sống vùng thắt lưng cong ra phía trước, vai so lại.
Bệnh tiến triển từ từ, kéo dài, có thể khiến người bệnh chủ quan không để ý. Tuy nhiên, có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng. Ngoại hình người bệnh mất cân đối, gây mặc cảm, hạn chế hoạt động xã hội.
Trường hợp nặng, lồng ngực sẽ bị lép do xương sườn xẹp, chèn ép như tim, phổi. Phổi bị xẹp, giảm dung tích phổi, hạn chế sức thở gây suy hô hấp, dẫn đến suy tim, phù, khó thở. Ở giai đoạn muộn, các cơ quan trong ổ bụng cũng bị chèn ép và có cả các dấu hiệu chèn ép thần kinh.
Các trẻ phát hiện vẹo càng sớm thì những biến dạng cột sống và các cơ quan trong cơ thể càng nặng. Trẻ CVCS phát hiện sớm trước 10 tuổi thường tiên lượng nặng, bệnh nhân khó sống qua tuổi 30. Do vậy, cần phải phát hiện và điều trị bệnh càng sớm càng tốt.
