Ngày 10/10 tới, Viện hàn lâm Thụy Điển sẽ công bố tân chủ nhân của giải Nobel Văn học 2018-2019. Điểm đặc biệt của năm nay là không chỉ một mà hai cái tên sẽ được vinh danh, bù lại cho một năm bị hoãn do bê bối chưa từng có. Mỗi người chiến thắng sẽ nhận được giải thưởng trị giá 9 triệu krona Thuỵ Điển (hơn 21 tỷ đồng).
Lần trở lại này, Viện hàn lâm Thụy Điển kỳ vọng, Nobel Văn học sẽ được cộng đồng văn học toàn cầu đón nhận.
Theo The Guardian, ông Anders Olsson - người đứng đầu uỷ ban giải thưởng tự tin rằng, việc lựa chọn người xứng đáng sẽ không theo những lề lối, quan điểm “thống trị” trong quá khứ, tránh xa bất bình đẳng giới (thiên về nam giới) và ưu tiên người châu Âu.
“Chúng tôi từng có quan điểm thiên về người châu Âu khi lựa chọn chủ nhân cho Nobel Văn học, nhưng bây giờ chúng tôi đang tìm kiếm từ khắp thế giới. Trước đây, nam giới được xem trọng hơn, nhưng bây giờ chúng tôi có rất nhiều tác giả nữ thật sự tuyệt vời. Vì vậy, chúng tôi hy vọng giải thưởng và toàn bộ quá trình của giải thưởng đã được đẩy mạnh và mở rộng phạm vi đánh giá”, ông Olsson cho biết.
Chính thay đổi này khiến dư luận hướng sự chú ý đến những nữ tác giả sáng giá nhất như tiểu thuyết gia Maryse Condé (82 tuổi, đến từ Pháp), nhà thơ người Canada Margaret Atwood (80 tuổi) và tiểu thuyết gia người Nga Lyudmila Ulitskaya (76 tuổi). Ngoài ra, những cái tên khác được kỳ vọng sẽ “làm nên chuyện” như tiểu thuyết gia/biên kịch nổi tiếng Hungary László Krasnznahorkai (65 tuổi), nữ nhà văn Ba Lan Olga Tokarczuk (57 tuổi), tác gia đến từ Nhật Bản Haruki Murakami (70 tuổi) hay nhà văn Kenya Ngugi wa Thiong’o (81 tuổi)…
Cho đến nay, tiêu chí lựa chọn người thắng giải Nobel Văn học vẫn còn là ẩn số. Tuy nhiên, theo ý chí của Alfred Nobel, giải thưởng thuộc về nhà văn/nhà thơ sáng tạo ra “tác phẩm xuất sắc nhất theo hướng lý tưởng”.
Năm 2018 là năm được đánh giá “đen tối” nhất lịch sử giải Nobel Văn học do bê bối lạm dụng tình dục và scandal sai phạm tài chính, dẫn đến loạt đơn từ chức được gửi về lãnh đạo Viện hàn lâm Thuỵ Điển.
Ông Jean-Claude Arnault và vợ Katarina Frostenson. Theo đó, nhiếp ảnh gia nổi tiếng Jean-Claude Arnault (71 tuổi) bị cáo buộc quấy rối tình dục đối với 18 phụ nữ tuỳ mức độ nghiêm trọng khác nhau. Ông này là chồng của nhà thơ Katarina Frostenson (65 tuổi), thành viên Viện hàn lâm Thuỵ Điển. Hai vợ chồng nhà Arnault có hợp tác với Viện hàn lâm Thụy Điển trong một số dự án văn hóa - nghệ thuật, mà Viện cấp kinh phí.
Theo thông tin từ nguyên cáo, một số vụ lạm dụng xảy ra tại Viện hàn lâm Thuỵ Điển. Không chỉ vậy, ông Arnault còn bị cáo buộc tiết lộ thông tin mật liên quan đến quy trình xét duyệt giải Nobel Văn học. Tháng 10/2018, ông Arnault bị kết án về hành vi tấn công tình dục,với án phạt 2 năm tù. Bà Katarina Frostenson và 5 người khác sau đó đã nộp đơn từ chức.
Vụ tai tiếng khiến uy tín của Viện hàn lâm Thuỵ Điển giảm sút nghiêm trọng, buộc lòng phải hoãn trao giải Nobel Văn học 2018.
