Ung thư đại tràng thường phát triển âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu.Việc nhận diện những dấu hiệu của ung thư đại tràng sẽ giúp phát hiện sớm bệnh, từ đó tăng khả năng điều trị hiệu quả và cơ hội sống cho người bệnh, TS.BS. Lê Việt Khánh (Bệnh viện Việt Đức) cho biết.
Thay đổi thói quen đi tiêu
Một trong những dấu hiệu sớm và phổ biến của ung thư đại tràng là sự thay đổi trong thói quen đi tiêu. Người bệnh có thể nhận thấy sự thay đổi trong tần suất, hình dạng hoặc cảm giác khi đi tiêu. Các thay đổi này có thể bao gồm:
Táo bón kéo dài: Ung thư đại tràng có thể làm tắc nghẽn một phần đại tràng, dẫn đến tình trạng táo bón kéo dài hoặc khó khăn khi đi tiêu. Những người mắc ung thư đại tràng có thể cảm thấy khó đi tiêu mặc dù đã uống nhiều nước và ăn nhiều chất xơ.
Tiêu chảy kéo dài: Ngược lại, một số người có thể gặp phải tình trạng tiêu chảy kéo dài, đôi khi kèm theo cảm giác đau bụng và đầy hơi. Điều này có thể xảy ra nếu khối u trong đại tràng gây kích ứng niêm mạc ruột hoặc làm rối loạn quá trình tiêu hóa.
Cảm giác không hết khi đi tiêu: Người bệnh có thể cảm thấy như không thể đi tiêu hết hoặc cần phải đi tiêu nhiều lần trong ngày. Điều này có thể là dấu hiệu cho thấy có sự tắc nghẽn hoặc tổn thương ở đại tràng.
Nếu sự thay đổi này kéo dài hơn một vài tuần, bạn nên đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân.
Đau bụng và khó chịu
Đau bụng là một dấu hiệu cảnh báo phổ biến khác của ung thư đại tràng, mặc dù nó không phải lúc nào cũng xuất hiện ngay từ đầu. Cơn đau bụng có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong bụng và có thể có những đặc điểm sau:
Đau âm ỉ hoặc co thắt: Cơn đau có thể âm ỉ hoặc co thắt, đặc biệt là sau khi ăn. Cảm giác đầy bụng, khó tiêu hoặc buồn nôn khá rõ.
Đau ở vùng đại tràng: Khi khối u phát triển và chèn ép vào thành đại tràng, người bệnh có thể cảm thấy đau ở các khu vực như hạ sườn trái, hạ sườn phải hoặc bụng dưới. Cơn đau có thể xuất hiện không thường xuyên nhưng lại kéo dài và gia tăng theo thời gian.
 |
| Đau bụng là một dấu hiệu cảnh báo phổ biến của ung thư đại tràng. |
Cảm giác khó chịu và đầy hơi: Ngoài đau bụng, người bệnh có thể cảm thấy đầy hơi hoặc trướng bụng. Điều này là do sự tắc nghẽn trong đại tràng làm cản trở quá trình tiêu hóa và dẫn đến sự tích tụ khí trong ruột.
Cơn đau bụng và cảm giác khó chịu này có thể trở nên tồi tệ hơn nếu khối u phát triển và gây tắc nghẽn hoặc viêm nhiễm trong đại tràng. Nếu tình trạng này kéo dài, người bệnh cần đến khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Xuất hiện máu trong phân
Một dấu hiệu quan trọng và dễ nhận thấy của ung thư đại tràng là sự xuất hiện của máu trong phân. Máu có thể lẫn trong phân hoặc làm phân có màu đỏ tươi hoặc đen, điều này phụ thuộc vào vị trí của khối u trong đại tràng.
Tuy nhiên, hiện tượng máu trong phân không phải lúc nào cũng dễ nhận thấy hoặc chỉ xuất hiện một lượng nhỏ mà người bệnh khó phát hiện được.
Sụt cân không rõ lý do
Khi khối u phát triển, nó có thể gây tắc nghẽn một phần hoặc toàn bộ đại tràng, làm giảm khả năng hấp thụ thức ăn và chất dinh dưỡng. Điều này dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, mệt mỏi và sụt cân nhanh chóng. Những người bị ung thư đại tràng cũng có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc yếu ớt do cơ thể không đủ năng lượng để duy trì các hoạt động hàng ngày.
Nếu sụt cân không rõ nguyên nhân kéo dài hoặc kết hợp với các triệu chứng khác như đau bụng, thay đổi thói quen đi tiêu hoặc máu trong phân, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán kịp thời.
Mệt mỏi và thiếu máu
Mệt mỏi và thiếu máu là hai triệu chứng phổ biến của ung thư đại tràng, đặc biệt là khi khối u gây chảy máu trong đường ruột. Thiếu máu có thể dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, mệt mỏi, da xanh xao và khó thở.
Mặc dù mệt mỏi là một triệu chứng chung của nhiều bệnh lý nhưng khi kết hợp với các dấu hiệu khác như máu trong phân hoặc thay đổi thói quen đi tiêu, nhiều khả năng là dấu hiệu của ung thư đại tràng.
Khi bệnh tiến triển, cơ thể không còn đủ năng lượng để hoạt động bình thường, người bệnh có thể cảm thấy kiệt sức mặc dù không làm việc quá sức.
Bao lâu nên nội soi để phát hiện sớm ung thư đại tràng?
Nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, có thể chữa khỏi lên đến 90%. Bệnh phát hiện ở giai đoạn càng muộn thì tỉ lệ chữa khỏi càng thấp và tỉ lệ sống trên 5 năm cũng xuống thấp. Việc người bệnh ung thư đại tràng sống được bao lâu phụ thuộc vào các yếu tố như: Thể trạng người bệnh, giai đoạn bệnh, khả năng đáp ứng điều trị…
Việc nội soi đại tràng để phát hiện ung thư đại tràng nên được thực hiện định kỳ, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao (người có bệnh lý về dạ dày, đại tràng, người thường xuyên hút thuốc, uống rượu bia, ăn nhiều đồ chiên xào cay nóng, người ít vận động…).
Theo các khuyến cáo từ Tổ chức Y tế thế giới và các chuyên gia y tế, người từ 50 tuổi trở lên nên bắt đầu tầm soát ung thư đại tràng bằng phương pháp nội soi đại tràng mỗi 10 năm nếu không có yếu tố nguy cơ đặc biệt. Tuy nhiên, nếu có tiền sử gia đình mắc ung thư đại tràng hoặc bản thân có các bệnh lý viêm ruột mãn tính (như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn), việc nội soi nên được thực hiện sớm hơn, thường từ 40 tuổi và tần suất có thể tăng lên mỗi 5 năm một lần. Đối với những người có triệu chứng bất thường như thay đổi thói quen đi tiêu, máu trong phân hoặc đau bụng kéo dài, cần thực hiện nội soi ngay lập tức mà không chờ đến tuổi tầm soát định kỳ. Việc nội soi kịp thời giúp phát hiện sớm ung thư đại tràng và các polyp tiền ung thư, từ đó mang lại cơ hội điều trị hiệu quả và tăng tỉ lệ sống sót.
