Phạm Huỳnh Tam Lang từ nhỏ đã đam mê bóng đá. Khi lên TP. HCM học trường Trung học Petrus Trương Vĩnh Ký (nay là trường Lê Hồng Phong), chàng trai sinh 1942 được ông Nguyễn Văn Tư, vốn là một người có tên tuổi trong làng bóng đá Sài Gòn, hướng dẫn và cho tập luyện chung với đội AJS nổi tiếng thời bấy giờ.
Niềm đam mê trái bóng tròn lớn đến nỗi Tam Lang quyết định bỏ kế hoạch thi vào đại học để theo nghiệp cầu thủ. Năm 1960, khi mới 18 tuổi ông đã được gọi vào đội tuyển miền Nam. Sáu năm sau, ông cùng đồng đội tạo ra kỳ tích khi giành chức vô địch Merdeka Cup ở Kualur Lumpur - giải đấu danh tiếng được thành lập năm 1957 để chào mừng ngày quốc khánh của Malaysia.
Ngày đó, Merdeka là một giải đấu tiếng tăm, luôn quy tụ những đội mạnh nhất của châu Á. Việc được mời tham dự đã là một vinh dự. Chính vì vậy, sau khi đoạt chức vô địch, Tam Lang và các đồng đội được chào đón như những người hùng. Mỗi người được đứng trên một xe mui trần diễu hành về tòa đô chính - nơi có hàng ngàn hâm mộ chờ đón. Mỗi cầu thủ sau đó được tặng một chiếc lắc được làm bằng năm chỉ vàng ròng.
Sau chiến tích trên đất Malaysia, Phạm Huỳnh Tam Lang được truyền thông quốc tế gọi với biệt danh "Mũi tên vàng". Ông Thới Vinh, người đồng đội cùng được bầu vào đội "Ngôi sao châu Á" với Tam Lang năm 1967, nhớ lại: "Biệt danh đó xuất phát từ việc ông ấy thường xuyên cầm bóng băng lên, hướng tới khung thành đối phương với tốc độ dũng mãnh dù là một hậu vệ".
Sau năm 1975, hậu vệ quê Tiền Giang thi đấu cho đội cho đội Cảng Sài Gòn, rồi giải nghệ hai năm sau đó.
Năm 1981, Tam Lang được ngành thể dục thể thao TP HCM cử đi tu nghiệp lớp huấn luyện viên quốc tế tại Cộng hòa dân chủ Đức. Sau khi nhận được tấm bằng loại ưu, ông về dẫn dắt Cảng Sài Gòn và cùng đội bóng giành được nhiều danh hiệu cao quý, như bốn chức vô địch năm 1986, 1994, 1997, 2002 và hai Cup quốc gia năm 1992 và 2000...
Ông cũng nhiều lần được các huấn luyện viên nước ngoài mời vào vị trí trợ lý ở đội tuyển Việt Nam, bên cạnh một số lần đảm trách vai trò huấn luyện viên trưởng đội tuyển ở các kỳ SEA Games và Tiger Cup. Năm 2003, sau khi đội bóng Cảng Sài Gòn xuống hạng, Tam Lang chính thức giã từ sự nghiệp huấn luyện viên, kết thúc 28 năm nắm đội.
Là tượng đài của bóng đá Việt Nam nhưng cuộc đời của Phạm Huỳnh Tam Lang cũng trải qua nhiều nốt trầm. Sau này nhớ lại, ông từng phải thốt lên: "Số phận của tôi hẩm hiu lắm chứ không đầy rẫy vinh quang như nhiều người lầm tưởng".
Nỗi buồn lớn nhất của ông là mồ côi cha - vốn là chiến sỹ cách mạng, bị địch bắt và thủ tiêu năm Tam Lang mới ba tuổi. Suốt cuộc đời ông không thể biết tường tận gương mặt cha mình, ngoài cảm nhận qua bức di ảnh còn sót lại. Nỗi đau đáu lúc sinh thời của Tam Lang là tìm mộ của cha, nhưng không thành.
 |
Đội trưởng Tam Lang với chiếc Cup giải Merdeka năm 1966.
Đường tình duyên của cựu hậu vệ sinh năm 1942 cũng không được vẹn toàn. Ông quen nghệ sỹ cải lương Bạch Tuyết ba ngày trước khi đi Malaysia dự Merdeka 1966, và họ thành vợ thành chồng một năm sau. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân này chỉ kéo dài được bảy năm. Lần lập gia đình thứ hai với người vợ sau này cũng để lại nhiều uẩn khúc.
Trong nghiệp cầm quân, cựu danh thủ cũng nếm trải không ít chua chát - nhất là khi tuyển Việt Nam ba năm liền thất bại khi ông làm trợ lý cho Alfred Riedl ở Tiger Cup 1998, SEA Games 1999 và Tiger Cup 2000. Bên cạnh đó là nỗi đau về việc đội bóng mà ông coi như máu thịt Cảng Sài Gòn phải xuống hạng năm 2003.
Những năm cuối đời Tam Lang phải chống chọi với bệnh tim bằng tất cả sự kiên cường của một người trải nhiều sương gió. Tuy nhiên, sáng nay 2/6 người cựu cầu thủ ấy đã ra đi sau một cơn đột quỵ.
Theo Hải Thịnh
