Tối 22/8, ông Thaksin bàn về các chính sách kinh tế có khả năng được chính phủ của Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra (con gái của ông) thực hiện. Ông cũng đề cập các vấn đề chính trị, bao gồm việc thành lập chính phủ và nguyên nhân của mâu thuẫn giữa ông và tướng Prawit Wongsuwan - một trong ba lãnh đạo cuộc đảo chính quân sự lật đổ Thủ tướng Yingluck Shinawatra (em gái của ông Thaksin).
Ông Thaksin đã tập trung chia sẻ tầm nhìn của mình và thảo luận giải pháp cho các vấn đề kinh tế và chính trị của Thái Lan trong tương lai tại Diễn đàn “Tầm nhìn cho Thái Lan 2024”.
 |
Ông Thaksin Shinawatra, cựu Thủ tướng Thái Lan, và con gái út – tân Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra. |
Ông Thaksin cho rằng, “người Thái không còn cười nhiều như trước nữa” vì họ đang mắc nợ nặng nề và cơ hội kinh tế bị hạn chế, dẫn đến cuộc sống không hạnh phúc.
Ông bày tỏ lo ngại về sự phụ thuộc ngày càng tăng vào mê tín dị đoan ở các vùng nông thôn, nơi nghiện ma túy, cờ bạc và rượu đang lan tràn, làm suy yếu lực lượng lao động cần thiết để thúc đẩy nền kinh tế.
Ông chỉ trích tình trạng vệ sinh không được bảo đảm và bảo dưỡng, bảo trì cơ sở hạ tầng không đầy đủ, cho rằng điều này là do thiếu trách nhiệm và tập trung vào thành công của từng tổ chức riêng lẻ thay vì lợi ích quốc gia.
“Điểm cốt lõi của quốc gia là cùng suy nghĩ về cách cải thiện đất nước và làm thế nào để chúng ta có thể đóng góp”, ông nói.
Ông Thaksin nói về bẫy nợ mà nhiều người Thái đang phải đối mặt, giải thích rằng nợ công của chính phủ có thể được giải quyết thông qua tăng trưởng GDP.
Hơn 90% gánh nặng nợ hộ gia đình đang đè nặng lên người dân. Ông không muốn thấy người Thái mất nhà, mất xe. Ông đề xuất tái cấu trúc nợ cá nhân.
“Nếu chúng ta có thể cắt tóc và tái cấu trúc nợ doanh nghiệp, tại sao không làm điều tương tự cho nợ cá nhân?”, cựu Thủ tướng Thái Lan nêu vấn đề.
Nền kinh tế ngầm của Thái Lan rất lớn, khoảng 50% của nền kinh tế chính thức. Nếu có thể đưa kinh tế ngầm ra ánh sáng, GDP sẽ tăng 50%, từ đó giảm tỷ lệ nợ và cải thiện khả năng trả nợ.
 |
Cựu Thủ tướng Thái Lan Thaksin Shinawatra. Ảnh: Khaosod. |
Phòng chống ma túy
Ma túy có tác động lớn đến người dân. Rất khó để đàn áp vì nhiều cơ sở sản xuất ma túy ở nước ngoài.
Những kẻ buôn bán ma túy ở Thái Lan chủ yếu là quy mô nhỏ, còn các nhà cung cấp lớn giao hàng trực tiếp. Vì vậy, giải pháp là giúp người nghiện ma túy từ bỏ chất gây nghiện, từ đó giảm nhu cầu, làm cho nguồn cung khó tồn tại.
Về trình độ công nghệ của Thái Lan, ông Thaksin nhận định: “Ngành công nghiệp của chúng ta đang tụt hậu so với thế giới. Nông nghiệp dẫn đầu, nhưng chúng ta tụt hậu về công nghệ”.
Về thị trường chứng khoán, ông cho rằng thị trường đã đánh mất niềm tin của nhà đầu tư. Việc quản lý và giải quyết vấn đề không nhanh chóng và chính xác.
 |
Cảnh sát Thái Lan tịch thu tang vật của một đường dây mua bán ma túy. Ảnh: The Nation. |
Trí tuệ nhân tạo
Ông Thaksin kêu gọi các doanh nghiệp Thái Lan cạnh tranh toàn cầu, với sự hỗ trợ của chính phủ, và áp dụng tư duy chiến lược và năng lực mạnh mẽ.
Ông chỉ ra chi phí sinh hoạt và năng lượng đang ở cao, nên cần phải nghiên cứu và phát triển để giảm chi phí năng lượng.
Ông Thaksin nhận ra địa - chính trị toàn cầu vừa là cơ hội vừa là thách thức cho Thái Lan, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ thương mại Mỹ-Trung hiện nay. Ông kêu gọi đất nước định vị mình trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ông đề cập đến sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), cho rằng Thái Lan phải thích nghi với những thay đổi này.
“Thái Lan hoàn toàn nhận thức được các vấn đề của mình nhưng từ chối giải quyết chúng”, ông Thaksin nói và cho rằng đây là điểm yếu của đất nước, và chính phủ cần giao nhiệm vụ cho các bên chịu trách nhiệm để giải quyết từng vấn đề.
Tăng sử dụng ví điện tử
Ông Thaksin đề xuất Bộ Tài chính nên làm việc với Ngân hàng Trung ương Thái Lan để điều chỉnh chính sách tiền tệ và tài khóa, đồng thời tôn trọng sự độc lập của ngân hàng trung ương.
Ông đề xuất sử dụng ví điện tử để kích thích kinh tế, giới thiệu công nghệ mới cho công chúng, và cuối cùng tích hợp chúng với các dịch vụ của chính phủ.
Theo cựu Thủ tướng Thái Lan, tăng sử dụng ví điện tử có thể cùng lúc đạt được nhiều mục tiêu, bao gồm giúp kích thích kinh tế, giáo dục người dân về công nghệ, thu hút đầu tư…
Ví điện tử được hỗ trợ bởi công nghệ blockchain (chuỗi khối) và hợp đồng thông minh, cho phép kiểm soát chính xác và sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. “Nền kinh tế sẽ phát triển trên toàn quốc”, ông nhận định.
Trong tương lai, ví điện tử có thể được sử dụng cho tất cả các dịch vụ chính phủ. Chính phủ cũng có thể phát hành trái phiếu và bán chúng cho nhà đầu tư cá nhân thông qua ví điện tử. Nếu có sự phản đối và hiểu lầm về ví điện tử, hình thức này có thể thay đổi.
Công dân từ 16 tuổi được nhận tiền điện tử
Thái Lan mở đăng ký chương trình ví điện tử trị giá 10.000 baht (khoảng 7,3 triệu đồng) từ tháng 8/2024, với 50 triệu công dân từ 16 tuổi trở lên, có thu nhập dưới 1.900 USD/tháng và có ít hơn 13.600 USD trong tài khoản ngân hàng được hưởng lợi từ chương trình này để chi tiêu tại các cửa hàng địa phương. Tổng vốn của chương trình ví điện tử lên đến gần 500 tỷ baht (khoảng 14 tỷ USD), gồm 9 tỷ USD được trích từ ngân sách tài khóa năm 2024 và 2025, và gần 4,8 tỷ USD từ quỹ của Ngân hàng Nông nghiệp và Hợp tác nông thôn.
Thái Lan có thể bắt đầu chương trình ví điện tử bằng việc nhắm vào 13,5 triệu người dễ bị tổn thương và 1 triệu người khuyết tật, tổng cộng 14,5 triệu người, để kích thích nền kinh tế với hơn 100 tỷ baht vào tháng 9.
Trong tháng 10, khi ngân sách mới được thông qua, gần 30 triệu người đã đăng ký cũng sẽ nhận được lợi ích.
Ví điện tử có thể kích thích nền kinh tế chính xác hơn tiền mặt, vì một số người có thể chi tiêu tiền mặt theo cách kích thích nền kinh tế ít hiệu quả hơn hoặc với hiệu ứng lan tỏa thấp hơn.
 |
Thái Lan đang đẩy mạnh việc sử dụng ví điện tử trong dân chúng. Ảnh: The Nation. |
Theo ông Thaksin, để tái cấu trúc ngành công nghiệp, Thái Lan phải tăng thu hút đầu tư. Cựu Thủ tướng dẫn chứng về NVIDIA, một công ty công nghệ đang mở rộng cơ hội trong lĩnh vực bán dẫn. Thái Lan nên định vị mình là nơi an toàn nhất cho ngành này, ông nói.
“Ai muốn bán hàng cho Trung Quốc, Mỹ, hoặc châu Âu có thể thiết lập tại Thái Lan mà không gặp vấn đề gì vì chúng ta không đối mặt với các vấn đề địa - chính trị”, ông Thaksin nói.
Có sự quan tâm lớn đến việc thành lập các trung tâm dữ liệu tại Thái Lan, nhưng vẫn còn thách thức về chi phí điện và năng lượng sạch. “Với việc ô tô điện của Trung Quốc gia nhập thị trường, tôi đề xuất Thái Lan trở thành trung tâm sản xuất xe tay lái bên phải (tay lái nghịch)”, ông Thaksin nói.
Về hệ sinh thái ngành công nghiệp ô tô, khi các xe chạy xăng bị loại bỏ dần, Thái Lan cần đàm phán để đảm bảo xe điện của Trung Quốc sử dụng linh kiện Thái Lan hoặc có tỷ lệ nội địa hóa nhất định.
Theo ông Thaksin, Trung Quốc đang phát triển và phóng một số lượng lớn vệ tinh; Thái Lan nên đàm phán để hợp tác trong lĩnh vực này.
Các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Thái Lan đang gặp khó khăn vì họ quá giống nhau, dẫn đến sự thống trị của sản phẩm Trung Quốc. “Chúng ta cần cải thiện và thiết kế sản phẩm độc đáo hơn để cạnh tranh, đồng thời đảm bảo sự bảo vệ và công bằng”, ông Thaksin nói.
Thúc đẩy “sức mạnh mềm”
Ngoài ra, cần thúc đẩy “sức mạnh mềm” dưới mọi hình thức, bao gồm esports (thể thao điện tử), nghệ thuật, thời trang và ẩm thực Thái. Đồng thời, nâng cao nông nghiệp và cải thiện hiệu quả sản xuất để tăng lợi nhuận.
Theo ông Thaksin, Thái Lan có thể phát huy tiềm năng từ du lịch bằng cách mở rộng sân bay Suvarnabhumi; phát triển khu giải trí, với các khu vực casino (sòng bạc) chiếm không quá 10% diện tích. Mỗi khoản đầu tư sẽ vượt quá 100 tỷ baht.
Ông nhận định, các khoản đầu tư công lớn phải giải quyết các vấn đề hệ thống, như vấn đề lũ lụt và hạn hán. Một đề xuất là khai hoang đất ở Bang Khun Thian và Pak Nam để giảm tắc nghẽn ở Bangkok và tăng diện tích xanh, chỉ cho phép tàu điện hoạt động trong khu vực. Điều này cũng sẽ giúp ngăn ngừa lũ lụt ở Bangkok.
Theo ông, kết nối thế giới bằng đường sắt cao tốc từ Bangkok đến Nong Khai phải hoàn thành để liên kết với sáng kiến Vành đai-Con đường của Trung Quốc.
Ngoài ra, áp dụng giá vé tàu điện 20 baht (khoảng 15.000 đồng) bằng cách thu phí cầu đường đối với ô tô trong thủ đô và tạo quỹ cơ sở hạ tầng để cải thiện hệ thống giao thông.
Trong khi đó, quản lý tài nguyên và giải quyết tranh chấp biên giới biển với các nước láng giềng để đạt được lợi ích tốt nhất cho người dân, cựu Thủ tướng Thái Lan nói.
Ngoài ra, thiết lập Thái Lan như một trung tâm tài chính bằng cách mời các ngân hàng toàn cầu mở chi nhánh để thực hiện các giao dịch quốc tế, trong khi các ngân hàng Thái nên mở chi nhánh ở nước ngoài để hưởng quyền lợi đối ứng.
Cần sửa đổi luật về sở hữu đất đai nước ngoài với các quy định mang lại lợi ích cho cả tăng trưởng kinh tế và quyền tiếp cận của công dân Thái.
“Cờ bạc trực tuyến gây ra sự chảy máu lớn của tiền Thái Lan; chúng ta cần quản lý thuế và đảm bảo lợi ích được sử dụng, đặc biệt là trong giáo dục”, ông Thaksin nói.
Thái Lan cần làm cho hệ thống thuế công bằng hơn và cạnh tranh hơn cho cả sinh hoạt và làm việc, bằng cách quản lý thuế giá trị gia tăng một cách hệ thống. Cùng lúc đó, cải cách bộ máy hành chính để giảm chi tiêu công và số lượng nhân viên, sử dụng nhiều công nghệ hơn.
 |
Món ăn Thái Lan nổi tiếng ở nhiều nước châu Á. Ảnh: The Nation. |
Vai trò của lòng từ bi
Ông Thaksin nhận định: “Chúng ta sống trong một hệ thống tư bản. Dù thích hay không, đó là nền kinh tế tư bản. Nhưng nhiều nền kinh tế tư bản đã sụp đổ vì thiếu lòng từ bi. Nếu không có lòng từ bi với những người kém may mắn hơn, sẽ khó để đất nước phát triển, và nó sẽ phát triển một cách què quặt”.
“Trước khi tôi kết thúc, tôi muốn nói một điều: Tôi muốn người Thái yêu thương nhau. Chúng ta đều là người Thái. Tôi đã trải qua nhiều thứ nhất, thấy cả địa ngục và thiên đường trong đời. Hôm nay, nếu bạn hỏi tại sao tôi có thể hòa hợp với người này hay người kia, tôi coi quá khứ là quá khứ. Không phải tôi đã quên - tôi nhớ mọi thứ - nhưng tôi muốn sống trong hiện tại và tương lai. Tôi muốn thấy người Thái đoàn kết. Tôi yêu đất nước này và muốn thấy đất nước thịnh vượng. Tôi sẵn sàng hỗ trợ cả khu vực công và tư từ phía sau”, ông nói.
 |
Tượng Phật khổng lồ trong chùa Wat Paknam Phasi Charoen ở thủ đô Bangkok của Thái Lan. Ảnh: Reuters. |
Khi được hỏi ông sẽ hỗ trợ con gái mình, thủ tướng trẻ tuổi nhất Thái Lan (38 tuổi), như thế nào, ông Thaksin nói ông phải làm nhiệm vụ của mình - giúp đỡ bằng ý tưởng và gợi ý, nhưng quyết định là của thủ tướng và nội các.
