Nhưng có cái gì con người chưa hiểu hết được, chưa kiểm soát được, chưa làm chủ được mà không diễn biến phức tạp? Cụm từ ấy nghe qua trang trọng nhưng nghe lại thì nhàm tai bởi không có nội dung thiết thực. Viết và nói dường như theo thói quen.
Một thời, hễ có cuộc gặp nhau giữa những người đại diện cho các tập thể nào đó là trên các phương tiện truyền thông xuất hiện cụm từ bước ngoặt mới trong trong quan hệ giữa các tập thể. Nghe qua rất ấn tượng nhưng nghe hoài, ngẫm nghĩ thì thấy: Nếu những vị đại diện ấy tiếp tục gặp nhau, sau một số bước ngoặt, sẽ trở lại vị trí ban đầu (hoặc không thì cũng lảo đảo khi bên nọ khi bên kia). Giống như các báo cáo sản xuất nông nghiệp thời bao cấp luôn có câu “vụ này gieo cấy nhanh hơn 15 ngày so với cùng kỳ năm trước”. Nếu cứ sớm hơn liên tục như vậy, sau một số năm, vụ lúa ví dụ Đông Xuân sẽ thành vụ Thu Đông (!).
Mới đây, có một ông cán bộ địa phương được hỏi ý kiến về giải pháp cho hội văn nghệ hoạt động có chất lượng tốt hơn. Ba phương án được đưa ra: Tiếp tục bao cấp như hiện nay, chỉ cấp trụ sở còn lại hội tự lo, thả nổi cho hội thỏa sức bơi trong cơ chế thị trường. Ngẫm nghĩ một hồi, ông cán bộ địa phương trả lời: Đề nghị duy trì phương án thứ nhất. Ra khỏi nơi làm việc, ông này tâm sự: Ông rất muốn ủng hộ phương án thứ ba hoặc thứ hai nhưng đoán chừng người đi hỏi ý kiến thích phương án thứ nhất nên ông nói theo.
Nói theo như vậy là nói không thật lòng, thiếu suy nghĩ thấu đáo, nói để vuốt ve mơn trớn lỗ tai nhau, làm vừa lòng nhau là chính. Nói theo rõ ràng đã tự đánh mất bản thân mình, và chắc cũng không giúp cho sự phát triển bởi không tạo ra giá trị mới. Thời toàn cầu hóa mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đã hình thành các dây chuyền liên kết rộng lớn, muốn tham gia vào dây chuyền ấy, phải sáng tạo giá trị mới có chất lượng nổi trội với giá thành rẻ. Khi chỉ nói theo người khác, nói theo sách vở, nói những điều nhiều người đã biết thì khó có khả năng hội nhập vào các quá trình phát triển.
