Giảm nghèo nhưng chưa bền vững
Ngày 25/7, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia chủ trì phiên họp đánh giá kết quả triển khai nhiệm vụ trong 6 tháng đầu năm 2019 và kế hoạch thực hiện từ nay tới cuối năm.
Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, đến hết tháng 6/2019 cả nước đã có 5.458 xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), chiếm 50,1% tổng số xã trên toàn quốc, hoàn thành trước yêu cầu của Nghị quyết Quốc hội và Chính phủ tới 18 tháng.
Nhiều địa phương được đánh giá rất tích cực, sáng tạo trong triển khai các mô hình sản xuất, huy động và bố trí nguồn lực đầu tư và cách làm hay để thúc đẩy Chương trình xây dựng NTM tiếp tục phát triển bền vững, sâu rộng hơn. Tuy nhiên, nhiều đơn vị xã do không duy trì được “phong độ” nên đã bị thu hồi quyết định.
Cụ thể, tỉnh Cà Mau đã thu hồi Quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh công nhận xã NTM của 2 xã do công tác thẩm định trước đó chưa nắm được hết thông tin. Hay ở Hà Tĩnh, Chủ tịch UBND tỉnh đã thu hồi Quyết định công nhận đối với 7 xã vì các xã này không giữ vững chất lượng và đáp ứng yêu cầu mới về khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu. “Không có chuyện đã đạt xã nông thôn mới thì mãi là nông thôn mới nếu không có sự nỗ lực phát triển hơn nữa”, ông Trần Thanh Nam cho hay.
Về Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Lê Quân cho biết, trong năm nay hộ nghèo dự kiến sẽ giảm xuống còn 4,5%, đạt yêu cầu của Quốc hội. Tuy nhiên tỷ lệ giảm nghèo chưa bền vững vì ngoài tỷ lệ tái nghèo thì tỷ lệ phát sinh hộ nghèo cao, lên tới 17,8% trong năm 2018. Chênh lệch giàu nghèo lại có phần tăng lên, năm 2014 khoảng cách thu nhập giữa hộ giàu và nghèo là 9,7 lần mà năm 2018 đã tăng lên 10 lần.
Nguyên nhân được xác định là do điều kiện tự nhiên, thiên nhiên khác nhau và phức tạp nên giải pháp thoát nghèo gắn với sinh kế bền vững chưa hiệu quả. Bên cạnh đó, khả năng tiếp cận dịch vụ và thị trường của hộ nghèo chưa lớn. Ví dụ chính sách BHYT có độ phủ cao nhưng khâu chi, phát thuốc, chữa bệnh thì rất thấp.
Về việc này, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, trước đây bà con hộ nghèo đi khám chữa bệnh thực hiện theo Quyết định số 139 của Thủ tướng thì họ được hỗ trợ khám chữa bệnh và phương tiện đi lại và có thể hỗ trợ cho thân nhân chăm lo. Nhưng khi chuyển sang thực hiện thống nhất theo BHYT thì những hỗ trợ này không được thực hiện. Tuy nhiên Bộ Y tế đang triển khai sáp nhập trung tâm y tế cấp huyện và trạm xá cấp xã, điều này sẽ giúp người dân tiếp cận y tế dễ hơn, nhất là địa phương khó khăn.
5 địa phương chưa giải ngân được một đồng vốn nào
Liên quan đến tốc độ giải ngân vốn, theo Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Võ Thành Thống, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công của các Chương trình mục tiêu quốc gia vẫn chậm, mới được 23% kế hoạch năm 2019, và không đồng đều cho cả nước. Đặc biệt có tới 47 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn bình quân chung của cả nước, cá biệt có 5 địa phương chưa giải ngân được một đồng vốn nào là Cà Mau, Khánh Hoà, Hoà Bình, Quảng Ninh và Đắk Nông và 6 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 10% là Thái Bình, Tiền Giang, Bình Thuận, Bình Định, Phú Yên, Gia Lai.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phê phán vấn đề giải ngân chậm trong 2 Chương trình mục tiêu quốc gia, điều này gây cản trở tới ý nghĩa an sinh xã hội rất lớn của chương trình tới người dân, nhất là ở các vùng khó khăn. Ông đề nghị các bộ, ngành và địa phương quyết liệt giải quyết những tồn tại này.
Để triển khai các nhiệm vụ, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ NN&PTNT tập trung làm tốt Hội nghị tổng kết 10 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia, gắn với tổng kết Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tập thể, sắp xếp công ty nông lâm nghiệp, đề xuất tới Chính phủ, Trung ương các phương hướng triển khai trong giai đoạn tới.
Bộ LĐTB&XH nhanh chóng sơ kết 5 năm thực hiện và đánh giá thực hiện chuẩn nghèo đa chiều, làm cơ sở thực hiện trong 5 năm tới, đặc biệt làm rõ chuẩn nghèo đối với trẻ em; Bộ KH&ĐT kiểm tra, đôn đốc tiến độ giải ngân vốn đầu tư công liên quan tới 2 chương trình này.
Cụ thể, tỉnh Cà Mau đã thu hồi Quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh công nhận xã NTM của 2 xã do công tác thẩm định trước đó chưa nắm được hết thông tin. Hay ở Hà Tĩnh, Chủ tịch UBND tỉnh đã thu hồi Quyết định công nhận đối với 7 xã vì các xã này không giữ vững chất lượng và đáp ứng yêu cầu mới về khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu.
