Ngập ngừng bước chân vào mảng ebooks
Có lẽ do đặc thù sản phẩm khiến cho ngành sách được đánh giá là một trong những ngành chậm thay đổi nhất trong các nền kinh tế. Trước đây, khi doanh thu và lợi nhuận vẫn đảm bảo con số tăng trưởng thì việc “chậm thay đổi” mặc nhiên được coi là chấp nhận được. Tuy nhiên, trong cơn bão tốc độ về đổi mới và sáng tạo hiện nay, nhất là ở những khâu kinh doanh gắn với công nghệ thông tin, thì sự đứng yên của một công ty sách cũng đồng nghĩa với việc tụt lại phía sau và đánh mất miếng bánh thị phần.
Tại Việt Nam, mặc dù sách giấy vẫn chiếm vị trí thống lĩnh trong thị trường sách nhưng đã xuất hiện những dấu hiệu cho thấy vị trí đó không phải là “bất khả xâm phạm”. Sách điện tử dần lên ngôi cùng với những cách tiếp cận khách hàng (độc giả) mới mẻ và tạo hiệu ứng lan truyền hàng loạt đang dần khẳng định những giá trị của mình. Các nhà xuất bản và phát hành sách sớm nhận ra vị thế “độc tôn” của sách giấy nay đang bị đe dọa và đọc ebooks là một xu thế mới mà họ cần phải đón đầu để có thể tiếp tục tăng trưởng.
Tuy nhiên, để kinh doanh ebooks họ cần có một hệ thống kinh doanh riêng, khác biệt hoàn toàn với mô hình của sách giấy. Người dùng ebooks đọc sách trên các thiết bị điện tử nên đòi hỏi các nhà phát hành và xuất bản cũng phải cung cấp cho họ một nền tảng điện tử tương thích. Nếu tự xây dựng và vận hành một nền tảng như thế, các nhà phát hành và xuất bản phải đầu tư rất nhiều chi phí, nhân lực và thời gian. Nếu làm, chi phí đầu tư này chỉ có thể lấy từ lợi nhuận của mảng sách giấy. Thế nhưng, biên lợi nhuận mà họ thu được từ mảng sách giấy chủ lực cũng chỉ được 3-5% (cho lần xuất bản đầu tiên) sau khi trừ 50% cho khâu phân phối, 10-15% cho tác giả, 7% xin giấy phép xuất bản và 20-25% cho in ấn. Điều này cho thấy sự khó khăn về nguồn lực mà các nhà phát hành và xuất bản phải đối mặt nếu mong muốn phát triển nền tảng điện tử để kinh doanh ebooks.
Thêm vào đó, công nghệ thông tin không phải là thế mạnh hay kinh nghiệm của họ nên rất có thể những nguồn lực đầu tư này sẽ bị nhân lên hoặc lãng phí không cần thiết hay tệ hơn nữa là bị “đứt gánh giữa đường”.
Thực tế cho thấy, giai đoạn 2014 – 2015, một số nhà xuất bản sách đã tự phát triển các ứng dụng ebooks cho riêng mình. Tuy nhiên, cho đến nay, các ứng dụng đó chỉ đang hoạt động èo uột hoặc cầm chừng chứ chưa có nhiều khởi sắc.
Giải pháp thay thế giải tỏa gánh nặng
Cũng khởi động trong giai đoạn trên, nền tảng Waka lại tìm cho mình một hướng đi hoàn toàn khác. Vốn không phải là một nhà xuất bản hay phát hành sách giấy, tại thời điểm đó Waka không sở hữu bất kỳ cuốn sách nào. Thời gian đầu, Waka tập trung phân phối phiên bản điện tử của các cuốn sách đã xuất bản của các nhà phát hành trên cả nước. Từ năm 2017, Waka mở rộng thêm việc sản xuất nội dung bằng cách hợp tác với các nhóm dịch giả để dịch truyện nước ngoài đã được mua bản quyền và xây dựng riêng một đội ngũ tác giả sáng tác ngay trong Waka. Bằng cách này, Waka đa dạng hóa được nguồn tác phẩm cung cấp cho bạn đọc và chủ động hơn trong việc xuất bản sách điện tử.
Kết quả là tính đến cuối Quý I/2018, Waka đã thu hút được hơn 3 triệu người dùng – chỉ số tương đối lớn quyết định giá trị của nền tảng này.
Và mới đây, Waka đã bắt đầu bước sang một giai đoạn phát triển khác: hoạt động theo mô hình chuẩn của kinh doanh nền tảng bằng cách mở hệ thống của nó cho những nhà xuất bản và phát hành bên ngoài có thể bán ebooks trên hệ thống website và ứng dụng của Waka. Bước chuyển mình này được đánh dấu bằng công bố chính thức hợp tác khai thác tác phẩm với Saigon Books trên nền tảng điện tử. Theo thỏa thuận hợp tác, Waka sẽ tạo riêng một tủ sách của Saigon Books trên nền tảng Waka (bao gồm cả trên web, wap và app). Tại đó, độc giả sẽ tìm thấy tất cả bản ebooks những cuốn sách bán chạy nhất thuộc mảng nội dung thế mạnh của Saigon Books mà không phải lọc tìm giữa những tác phẩm của các nhà phát hành khác.
Vai trò của Waka là xây dựng nền tảng, số hóa các tác phẩm, kết nối các kênh thanh toán và hỗ trợ marketing cũng như chăm sóc khách hàng. Trong khi đó, Saigon Books sẽ chịu trách nhiệm cung cấp nội dung sách, xử lý vi phạm tranh chấp bản quyền sách và truyền thông marketing cho tủ sách.
Hình ảnh giao diện Tủ sách Saigon Books trên Waka.vn Bỏ qua tất cả những nghi ngại và e dè, Saigon Books là một nhà phát hành trẻ tuổi (thành lập từ năm 2016) dám dấn thân vào thị trường ebooks và tìm đến Waka như một phương án tiếp cận nhanh nhất với chi phí đầu tư gần như bằng 0. Tận dụng cơ sở hạ tầng công nghệ và cộng đồng người dùng sẵn có của nền tảng Waka, Saigon Books đang khôn ngoan “đi tắt đón đầu” để nhanh chóng trải nghiệm và kiếm doanh thu trong mảng ebooks.
Đây là lần đầu tiên mô hình hợp tác này xuất hiện trong lĩnh vực ebooks ở Việt Nam. Nó được kỳ vọng sẽ mở ra một phương thức kinh doanh không chỉ bắt nhịp được với xu thế hiện đại mà còn hiệu quả về mọi mặt.
Độc giả có thể tìm hiểu thêm về nền tảng xuất bản điện tử tại Waka.vn
