Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper sẽ gặp hai người đồng cấp Ấn Độ trong cuộc đối thoại an ninh và chiến lược diễn ra ngày 27/10, sau đó ông Pompeo sẽ thăm Sri Lanka, Maldives và Indonesia. Tất cả các hoạt động này diễn ra khi cuộc cạnh tranh Mỹ - Trung tiếp tục căng thẳng và ông Trump tiếp tục khắc họa đối thủ Joe Biden là người mềm yếu với Trung Quốc.
Dù có yếu tố bầu cử thì thời điểm này cũng rất quan trọng đối với quan hệ Mỹ - Ấn vì Trung Quốc đang có ảnh hưởng ngày càng lớn ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Ấn Độ đang phải xử lý bất ổn ở vùng tranh chấp Kashmir với cả Trung Quốc và Pakistan. Căng thẳng Ấn - Trung trên vùng núi Himalaya vẫn chưa được giải quyết. Ông Trump từng đề xuất giúp tháo ngòi tình hình nhưng chưa có dấu hiệu quan tâm nào từ Trung Quốc hay Ấn Độ.
Ông Pompeo không giấu giếm mong muốn của chính quyền Trump về việc cô lập Trung Quốc. Khi được hỏi về chuyến thăm này, ông Pompeo nói tuần trước: “Tôi chắc chắn các cuộc gặp của tôi sẽ bao gồm những bàn bạc về cách các quốc gia tự do có thể làm việc với nhau để đẩy lùi những mối đe doạ mà Trung Quốc gây ra”.
Trước khi ông Pompeo và ông Esper thực hiện chuyến công du, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Stephen Biegun tuần trước thăm New Delhi, nhấn mạnh Washington muốn đẩy mạnh các lợi ích của Ấn Độ ở khu vực, xây dựng một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương mở và tự do, và đối phó với những nguy cơ mà các mạng viễn thông công nghệ cao của Trung Quốc gây ra vì Mỹ coi đó là yếu tố trung tâm trong các hoạt động mà họ gọi là “kinh tế săn mồi” của Trung Quốc.
Trong nhiệm kỳ của ông Trump, Mỹ và Ấn Độ tăng cường đáng kể quan hệ quốc phòng. Khi ông Trump thăm Ấn Độ vào tháng 2 năm nay, hai bên hoàn tất các thoả thuận quốc phòng trị giá hơn 3 tỷ USD. Thương mại quốc phòng song phương tăng từ 0 trong năm 2008 lên 15 tỷ USD năm 2019. Tuy nhiên, Ấn Độ vẫn không muốn bị kéo vào cuộc chiến giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ông G. Parthasarthy, một nhà ngoại giao Ấn Độ đã nghỉ hưu, nói với AP rằng Ấn Độ không muốn trở thành nước đi đầu chống lại Trung Quốc.
Ông Pompeo sẽ là ngoại trưởng Mỹ đầu tiên thăm Maldives từ năm 2004 đến nay. Theo thoả thuận quốc phòng hai bên đạt được trong tháng trước, Maldives đồng ý đẩy mạnh hợp tác với Mỹ và ủng hộ “khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương mở và tự do”.
Ấn Độ tin rằng nếu Mỹ can dự vào Sri Lanka nhiều hơn, Sri Lanka sẽ xích gần phía Mỹ - Ấn hơn Trung Quốc, giới phân tích nhận định. Tranh chấp trên biển Đông sẽ là vấn đề được nhấn mạnh tại chặng dừng chân cuối cùng của ông Pompeo ở Indonesia.
