Cuối năm 2004, đang lang thang trên mạng Internet, người của Cty A, đơn vị chuyên ngành xây dựng và thương mại tại TPHCM, mừng như bắt được vàng khi phát hiện có Cty chào bán cột chống giàn giáo đã qua sử dụng với giá chỉ từ 5 - 7 USD/cột chống.
Bên bán ở tận Seoul (Hàn Quốc), nhưng họ cung cấp đầy đủ thông tin về địa chỉ trụ sở, số điện thoại, số fax và đặc biệt có một cái tên vừa nghe đã cảm thấy yên tâm: Cty TNHH Hyundai Metal (1-154 Seorindong, KPO Box 558, Chongrogu, Seoul).
Sau khi liên lạc với đối tác và kiểm tra các thông tin đúng như lời quảng cáo, Cty A vội vàng ký ngay đơn đặt hàng. Tuy nhiên, do mới quen biết nên trong đợt đầu Cty cũng thận trọng chỉ đặt mua số hàng trị giá 5.000 USD và yêu cầu được thanh toán qua L/C.
Tiền trao cháo múc, chỉ sau vài ngày thanh toán, Cty A đã nhận được vận đơn của Cty Hyundai Metal gửi với số hàng đúng như hai bên đã ký hợp đồng.
Sập bẫy
Lô hàng thuận buồm xuôi gió đầu tiên khiến cho Cty A hoan hỉ. Cty quyết định đặt mua lô hàng lớn hơn, trị giá đến 31.257 USD. Để bớt rắc rối cũng như tỏ lòng tin tưởng lẫn nhau, hai bên thỏa thuận bỏ luôn thủ tục thanh toán qua L/C như đợt trước đã làm. Bên mua trả thẳng tiền, bên bán chuyển hàng sang, giản tiện vô cùng.
Bằng cách đó, đợt đầu trong thương vụ, Cty A đã nhận được số hàng trị giá 6.200 USD. Lòng tin nhân lên gấp bội. Đúng lúc này, Cty Hyundai Metal liên lạc với Cty A than thở rằng họ đang gặp khó khăn về tài chính, nếu không ứng hết tiền trước thì sẽ khó mà cung cấp đủ hàng. Chẳng một chút nghi ngờ, Cty A chấp nhận chuyển toàn bộ số tiền còn lại trong hợp đồng sang cho đối tác.
Một tháng, hai tháng, rồi ba tháng... trôi qua, số hàng đặt mua cũng như đối tác ở Hàn Quốc đều mất tăm. Cty A tìm mọi cách liên lạc nhưng đều không có kết quả, coi như mất trắng số tiền 25.057 USD (tương đương gần 400 triệu đồng).
Sai lầm ở đâu?
Có thể xem trường hợp trên đây như một kinh nghiệm trong hoạt động thương mại điện tử quốc tế - một hình thức kinh doanh mới mẻ tại Việt Nam. Ở đây, Cty A đã mắc phải một số sai lầm.
Thứ nhất, Cty đã không kiểm tra kỹ đối tác thông qua các cơ quan như lãnh sự, hiệp hội, đại diện phòng thương mại và công nghiệp của nước sở tại mà đã vội vàng ký hợp đồng. Luật sư của Cty A cho biết sau khi vụ việc xảy ra, ông đã nhờ đại diện Phòng Thương mại công nghiệp Hàn Quốc tại TPHCM kiểm tra và được biết Cty Hyundai Metal không phải là thành viên của tổ chức này. Một đại diện Phòng Thương mại công nghiệp Hàn Quốc nói rằng nếu Cty trên là thành viên thì chắc chắn họ sẽ tác động để vụ việc được giải quyết ổn thỏa.
Thứ hai, Cty A cứ nghĩ Công ty Hyundai Metal là Cty con của tập đoàn Hyundai. Nhưng theo Phòng Thương mại công nghiệp Hàn Quốc, sự thật không phải như vậy. Cty này đã mượn tên, núp bóng đại gia nổi tiếng nhằm tạo uy tín, từ đó dụ con mồi là Cty A vào tròng.
Thứ ba, giá rẻ do bên bán hàng đưa ra đã làm Cty A mất cảnh giác. Lẽ thường thấy giá rẻ thì ai cũng thích nhưng trong trường hợp này nó đã trở thành một cái bẫy nguy hiểm, nhất là đối với việc mua bán qua mạng và với khách hàng cả tin như Cty A.
Sai lầm cuối cùng làCty A đã bỏ công đoạn thanh toán qua L/C - một cách chi trả an toàn, để chuyển sang một phương thức thanh toán đầy rủi ro; đó là ứng tiền trước, nhận hàng sau.
Sắp tới, Cty A có thể kiện vụ việc ra tòa. Đây là một dạng tranh chấp khá mới mẻ mà bị đơn là một pháp nhân ở nước ngoài. Quá trình giải quyết sẽ rất phức tạp, và ngay cả khi Cty A thắng kiện đi chăng nữa thì việc thi hành án cũng không đơn giản. Nhất là khi giữa Việt Nam và Hàn Quốc đến nay vẫn chưa ký hiệp định hỗ trợ tư pháp.