Rau xanh trên sóng
Cuộc sống của cán bộ chiến sĩ nhà giàn DK1 thế hệ đầu tiên vào những năm 1989 đến 1995, “chất xơ” trong bữa ăn hằng ngày chủ yếu là rau muống khô đem ra từ đất liền. Dù là rau muống khô, nhưng thời điểm ấy quý như “Mì chính cánh”. Rau muống khô được ngâm trong nước cho mềm, thái nhỏ, nấu với tép khô đem ra từ đất liền. Mùa biển động, không câu được cá, tất cả các chiến sỹ nhà giàn đều ăn đồ hộp. Do lâu ngày không có rau xanh, nhiều chiến sĩ đi kiết lỵ, thậm chí đau bao tử.
Quy luật sinh tồn đòi hỏi những người lính DK1 phải suy nghĩ. “Lúc đó, ban chỉ huy DK1 quyết tâm: Mầm xanh phải vươn lên từ biển. Học cách trồng rau ở Trường Sa, chúng tôi tận dụng chậu, xô hỏng, những bẹ giường cũ để quây thành khung. Đất theo tàu đem ra từ đất liền. Khi những mầm xanh đầu tiên mọc trên nhà giàn Phúc Tần 3 từ những khay đất bạc mầu trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt, chúng tôi trào nước mắt”, Trung tá Nguyễn Văn Nam, nguyên chỉ huy trưởng tiểu đoàn DK1 chia sẻ.
Ngay sau đó, phong trào “Rau xanh trên sóng” ra đời. Hàng trăm máng gỗ theo tàu trực đến nhà giàn, hàng chục cân hạt giống được phân phát tận nơi, hàng tạ phân cali theo tàu chuyển đến. Một cuộc sinh tồn mới lâu dài được triển khai khẩn trương.
Những ngày đầu do chưa có kinh nghiệm, dù được “ưu tiên, tiếp sức”, song những mầm xanh ấy chỉ lên khỏi mặt đất là chết lụi hoặc thối gốc, vì hơi nước biển mặn và gió tạt. Không chịu bó tay, các chiến sĩ đã dùng bao tải cũ vá lại thành tấm bạt lớn, quây những bồn rau vào một góc, mà họ gọi là “làm nhà cho rau ở”, gió chiều nào che chiều ấy.
Người yêu xiêu lòng nhờ thơ “con cóc”
Gặp thiếu úy Nguyễn Văn An, nguyên chiến sĩ nhà giàn DK1/11 sáng mùng 2 Tết, thiếu úy An khoe với tôi bài thơ “Màu tím mồng tơi” mà anh đã gửi cho người vợ thân yêu của mình trước ngày cưới. “Ở nhà giàn có giàn mồng tơi/ cuồng phong không làm ướt lá/ bởi lính nhà giàn có màu phép lạ/ che nắng mưa bằng trái tim mình/ anh gửi tặng em màu của đại dương/ thư màu tím thắm tình anh tình biển/ nước ngọt rau xanh ở đây là “hàng hiếm”/ chỉ đủ nấu canh, cho đỡ khát lòng”. An bảo “Ngày ấy nếu không có bài thơ lãng mạn này, chưa chắc tôi đã lấy được cô ấy. Vợ tôi là cô giáo dạy nhạc, vốn rất yêu thơ. Tôi sáng tác bài thơ “con cóc” ấy trong mấy đêm liền, ai ngờ cô nàng cũng xiêu lòng trước giàn mồng tơi”.
“Những mầm xanh ấy không chỉ là biểu hiện sức sống mãnh liệt của cỏ cây hoa lá ở nơi khí hậu khắc nghiệt, mà khẳng định tinh thần làm chủ cuộc sống của cán bộ, chiến sĩ nhà giàn nơi đầu sóng ngọn gió”.
Thượng tá Nguyễn Thế Dĩnh
An kể, ở nhà giàn DK1, mồng tơi là loại rau dễ trồng nhất. Nhà nào cũng có giàn mồng tơi xanh biếc leo kín lan can. Sau những giờ huấn luyện nhọc nhằn, các chiến sĩ nhà giàn lại ôm đàn ghi ta dưới tán mồng tơi “nghêu ngao”, “mực mồng tơi màu tím, viết thư tình cho em, thương thương màu tím buồn hẹn nhau quán bên đường”. Đó là những phút giây sóng yên biển lặng và yêu đời nhất của các chiến sĩ.
Bên cạnh rau mồng tơi, các chiến sĩ nhà giàn trồng rau muống. Nhiều nhà giàn trồng được cả húng thơm, ớt cay, gừng, riềng, mía. Ngày thường, những bồn rau thơm là gia vị hấp dẫn, giúp cho các chiến sĩ ăn ngon hơn, ngày Tết cây ớt sai quả chưng giữa câu lạc bộ, chăng thêm dây xúc xích, hái hoa dân chủ đêm giao thừa. Có rất nhiều đoàn khách từ đất liền ra thăm đã hỏi “bí quyết gì mà ớt nhà giàn sai quả?”, các chiến sĩ nói vui “đó là nhờ những giọt nước hiếm có mùi ghét của người”. Nhiều người đã xin mấy quả về đất liền nhân giống.
Những nốt nhạc xanh mặn mòi vị biển
Thiếu tá Nguyễn Hồng Sơn, Chủ nhiệm Nhà văn hóa Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân xúc động trước những mầm xanh trên sóng trong một lần theo tàu đến nhà giàn Tư Chính 3 (DK1/11). Sau hơn chục ngày trải nghiệm từ những vườn treo “ba bi lon” ở các nhà giàn, thiếu tá Sơn đã cho “ra lò” ca khúc “Màu xanh nhà giàn” nhân kỷ niệm 23 năm ngày thành lập DK1. Ca từ giản dị chân tình như thấm vào gan ruột: “Ngôi nhà lính đó, nằm giữa trời và nước, dù ngoài khơi xa vẫn khoác một màu xanh, màu của quê hương thương nhớ bạt ngàn. Những ngôi nhà trên biển, người chiến sĩ ươm mầm tươi tốt, giống rau từ quê nhà gửi cả tình yêu mênh mông”. Bài hát này, được các chiến sĩ DK1 truyền tay nhau, ghi trong sổ tay chiến sĩ của mình. Chiến sĩ Nguyễn Văn Lượm ở nhà giàn DK1/10 viết thư cho bạn gái ở đất liền, câu đầu tiên kể: “Nơi anh ở là biển nước mênh mông, khí hậu khắc nghiệt lắm, nhưng vẫn xanh, đó là những bồn rau muống, rau mồng tơi trồng trong máng gỗ. Đó là màu xanh, sức sống của lính biển ở nơi gian lao em có biết không?”.
Thượng tá Nguyễn Thế Dĩnh, Chính trị viên tiểu đoàn DK1 chia sẻ: “Ở giữa biển khơi, trồng rau xanh không chỉ thiết thực nâng cao đời sống bộ đội, mà còn giúp các chiến sĩ vơi bớt nỗi nhớ đất liền”.
Những ngày xuân, những bồn rau xanh được làm “nền” để các chiến sĩ chụp ảnh, gửi tặng người thân yêu của mình trên “facebook” cá nhân.
