Tên lửa vận tải Trường Chinh-5B của Trung Quốc được phóng từ Hải Nam vào ngày 29/4 để đưa mô-đun lõi Thiên Hòa lên quỹ đạo, phần này sẽ trở thành khoang cho 3 phi hành gia sống và sinh hoạt trên Trạm không gian Thiên Cung của Trung Quốc. Việc phóng mô-đun lõi là nhiệm vụ đầu tiên trong số 11 nhiệm vụ được yêu cầu để hoàn thành việc lắp đặt một trạm không gian.
Quân đội Mỹ cho biết phần còn lại của tên lửa lớn này dự kiến sẽ quay trở lại bầu khí quyển một cách mất kiểm soát; thời gian rơi xuống mặt đất dự kiến sẽ vào khoảng từ ngày 8 đến 10/5.
Bộ Tư lệnh Không gian quân đội Mỹ ngày 4/5 cho biết, họ “đang theo dõi sát và báo cáo cho công chúng vị trí của mảnh vỡ tên lửa. Hiện không thể xác định nơi nó rơi xuống Trái đất”.
Khi được hỏi trong cuộc họp báo ngày 6/5 liệu Mỹ có bắn hạ mảnh vỡ của tên lửa Trung Quốc hay không, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói: “Chúng tôi hy vọng nó sẽ rơi xuống nơi sẽ không gây ra thương vong; hy vọng nó sẽ rơi xuống đại dương hoặc những nơi tương tự” và nói rằng “không có kế hoạch bắn hạ”.
Trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng ngày 5/5, khi một phóng viên đặt câu hỏi: “Nếu mảnh vỡ của tên lửa Trung Quốc gây tổn hại cho Mỹ, Mỹ có yêu cầu Trung Quốc bồi thường không”, người phát ngôn Nhà Trắng Jen Psaki nói: “Chưa đến lúc chúng tôi thảo luận về vấn đề này. Chúng tôi đang theo dõi vị trí của nó thông qua Bộ Chỉ huy Không gian và hy vọng cuối cùng không phải làm điều đó”.
Bà nhấn mạnh: “Mỹ chú ý giải quyết vấn đề rác vũ trụ gây ra do sự gia tăng các hoạt động trong không gian. Mỹ hy vọng sẽ hợp tác với cộng đồng quốc tế để thúc đẩy hành vi có trách nhiệm trong không gian".
Trong khi đó, Trung Quốc cáo buộc truyền thông phương Tây đang phóng đại quá mức việc tên lửa của họ “mất kiểm soát” và có thể gây ra thiệt hại lớn. Theo Reuters, tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc cho rằng những thông tin nói tên lửa “mất kiểm soát” và có thể gây ra thiệt hại chỉ là “sự thổi phồng của phương Tây”.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho rằng xác suất gây hại do quá trình này gây ra là cực kỳ thấp. Theo Bloomberg và The Paper, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân khi trả lời câu hỏi của các phóng viên trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 7/5, nói rằng thông lệ quốc tế cho phép tên lửa đi vào bầu khí quyển để cắt bỏ và phá hủy.
Ông Uông Văn Bân cho biết, phía Trung Quốc rất quan tâm theo dõi việc tái nhập khí quyển của mảnh vỡ tên lửa, nhưng từ chối trả lời câu hỏi về vị trí dự kiến nó rơi xuống; thay vào đó, ông khuyên các phóng viên “hãy tham khảo ý kiến của các cơ quan liên quan”. Trong khi đó Cục Hàng không vũ trụ Quốc gia Trung Quốc đã không trả lời các câu hỏi liên quan của phóng viên Bloomberg.
Theo tin của The Guardian, khoang tên lửa Trường Chinh – 5B Trung Quốc bị mất kiểm soát này dài 30 mét, rộng 5 mét và nặng tới 21 tấn, nó có thể trở thành một trong những mảnh rác vũ trụ lớn nhất rơi xuống mặt đất. Khoang tên lửa này hiện đang nhào lộn tự do trên không gian quanh Trái đất, sắp đi vào tầng khí quyển thấp hơn, và dự kiến sẽ rơi xuống Trái đất một cách mất kiểm soát.
Mặc dù các nhà khoa học kỳ vọng rằng hầu hết các mảnh vỡ sẽ bị đốt cháy và phá hủy khi nó đi vào khí quyển, nhưng vẫn có một số sẽ đáp xuống những nơi khác nhau trên Trái đất, những phần này bao gồm một số kim loại và thủy tinh chưa được đốt cháy.
Một số nhà khoa học cho rằng, việc Trung Quốc để mảnh vỡ tên lửa quay trở lại Trái đất không kiểm soát là vô trách nhiệm.
Ông Paulo Lozano, Giám đốc Phòng thí nghiệm Lực đẩy Không gian tại MIT nói: “Họ (Trung Quốc) phải chịu trách nhiệm. Họ đã không cung cấp đủ thông tin hoặc không làm đủ công việc trong quá trình thiết kế để ngăn vật thể không gian quay trở lại Trái đất một cách mất kiểm soát. Tôi nghĩ điều đó rất quan trọng. Việc dọn dẹp hoàn toàn có thể không thực hiện được, đặc biệt nếu những mảnh vỡ này rơi xuống đại dương, chúng có khả năng biến mất trong đại dương vĩnh viễn. Hy vọng chúng sẽ không rơi trên đất liền, đặc biệt là ở những nơi công cộng, hậu quả sẽ rất tệ".
Ông Lozano cho biết, hầu hết tất cả các vụ phóng tên lửa ở Mỹ đều cần đến giai đoạn thứ 2. Trong giai đoạn này, động cơ khởi động lại để dẫn tên lửa quay trở lại trái đất trong một khu vực không có người được chỉ định. Tuy nhiên, tên lửa Trường Chinh - 5B không có thiết kế này.
Nhà vật lý thiên văn Đại học Harvard, ông Jonathan McDowell chỉ trích Trung Quốc đã cẩu thả trong vấn đề này, không nên để các vật thể nặng hơn 10 tấn từ không gian rơi xuống Trái đất. Ông nói, các mảnh vỡ gây nguy hiểm tiềm tàng có thể không bị cháy hoàn toàn khi nó quay trở lại bầu khí quyển với tốc độ siêu thanh, nhưng xác suất rơi xuống biển cao hơn vì 70% bề mặt Trái đất được bao phủ bởi đại dương. Tuy nhiên, ông McDowell nói với Reuters rằng vẫn có khả năng mảnh vỡ tên lửa có thể rơi trên mặt đất; thậm chí có thể rơi ở những khu vực đông dân cư.
