Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không có kế hoạch dự Diễn đàn Kinh tế thế giới vào tháng sau, bỏ qua cơ hội gặp mặt trực tiếp Tổng thống Trump để ký thỏa thuận thương mại. Bắc Kinh định cử Phó Thủ tướng Lưu Hạc đến Washington vào đầu tháng 1 để ký thỏa thuận giai đoạn 1, Bloomberg dẫn một nguồn tin giấu tên. Ðại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer cũng vừa nói ông chờ đợi sẽ cùng ông Lưu Hạc ký thỏa thuận dài 86 trang vào khoảng thời gian này.
Diễn đàn Kinh tế thế giới tại Davos, Thụy Sĩ (dự kiến diễn ra từ ngày 21 đến 24/1) kết thúc đúng ngày bắt đầu kỳ nghỉ Tết ở Trung Quốc. Theo truyền thống, ông Tập sẽ đi thăm một số địa phương trong dịp này. Còn ông Trump dự kiến tham dự Diễn đàn, các quan chức trong chính quyền Mỹ cho biết. Ðến nay, lần đầu tiên và cũng là duy nhất ông Tập đến dự sự kiện ở Davos là năm 2017, khi ông có bài phát biểu về bảo vệ thương mại toàn cầu và chủ nghĩa đa phương, ngay trước khi ông Trump tuyên thệ nhậm chức.
Mỹ và Trung Quốc trong tháng này thông báo đã thống nhất giai đoạn đầu của thỏa thuận thương mại. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin hôm 19/12 nói với CNBC rằng, thỏa thuận này đang được đánh giá về khía cạnh pháp lý và kỹ thuật, trước khi được công bố và ký vào đầu tháng sau.
Trở ngại mới
Nhiều nhà quan sát cho rằng, việc ông Trump bị Hạ viện Mỹ nhất trí luận tội trong cuộc bỏ phiếu ngày 18/12 khiến tiến trình đàm phán thương mại Mỹ - Trung đối mặt trở ngại mới. Họ cho rằng, tiến trình luận tội có thể sẽ khiến ông Trump không còn tập trung vào chuyện giải quyết xung đột thương mại giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới và khiến uy tín của chính quyền Mỹ hiện nay suy giảm. Tổng thống Trump cũng sẽ tập trung cho chiến dịch tái tranh cử vào cuối năm 2020, dẫn đến khả năng ông có thể sẽ mở những cuộc tấn công mới vào Bắc Kinh.
Ông James Zimmerman, đối tác của hãng luật Perkins Coie, văn phòng tại Bắc Kinh và là cựu chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc, cho rằng chuyện luận tội càng làm giảm sút uy tín của chính quyền Trump. “Quan điểm của Trung Quốc là ông Trump đã phung phí vốn liếng chính trị và sẽ không thể thuyết phục Quốc hội thông qua được cái gì. Ông Trump cũng đang trong hoàn cảnh khó khăn và bị phân tâm bởi tiến trình dẫn đến phiên xét xử ông tại Thượng viện”, báo SCMP dẫn lời ông Zimmerman. “Kịch bản tệ nhất là ông Trump sẽ châm ngòi lại cuộc chiến thương mại để lái dư luận khỏi chuyện luận tội và cố gắng vận động ủng hộ của dư luận”, ông Zimmerman nói thêm.
Từ chối bình luận về vấn đề này, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 19/12 nói rằng quy trình luận tội là vấn đề nội bộ của nước Mỹ. Còn Bộ Thương mại Trung Quốc nói rằng hai nước vẫn đang trao đổi thường xuyên về việc ký kết thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 để giải quyết những khác biệt về thương mại đã dẫn đến những đợt tăng thuế ăn miếng trả miếng đối với hàng tỷ USD hàng hóa.
Thỏa thuận giai đoạn 1 sẽ loại bỏ và giảm một số dòng thuế, đổi lại Trung Quốc sẽ mua thêm nông sản của Mỹ. Ðàm phán về thỏa thuận giai đoạn 2 đang được chờ đợi, nhưng chưa có thông tin chi tiết nào về chuyện này. Bộ Thương mại Trung Quốc cũng từ chối bình luận về tiến trình luận tội và câu hỏi liệu nó có ảnh hưởng đến đàm phán thương mại Trung - Mỹ.
Theo ông Lu Xiang, một nhà nghiên cứu về quan hệ Mỹ - Trung tại Viện Khoa học xã hội Trung Quốc, dù chuyện luận tội không phải cú đánh chí tử với Tổng thống Trump, nhưng có thể khiến ông mất tập trung và trì hoãn xử lý những thách thức mới. Ðiều đó có thể làm chậm quá trình giải quyết mâu thuẫn thương mại với Trung Quốc. Dù kết quả của tiến trình luận tội như thế nào, Bắc Kinh và Washington giờ đã ở trong một cuộc cạnh tranh ảnh hưởng về kinh tế và chính trị, sẽ vượt quá thời gian tại nhiệm của Tổng thống Trump, ngay cả khi ông tái đắc cử, giới phân tích chính trị nhận định.
Thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 là một khởi đầu tốt, nhưng cạnh tranh giữa hai nước sẽ không được giải quyết trong ngắn hạn, ông Fan Gang, giám đốc Viện Nghiên cứu kinh tế quốc gia tại Bắc Kinh, đánh giá. Chuyên gia này cho rằng cần có tầm nhìn dài hạn vì các vấn đề hiện nay không thể được giải quyết trong 5 hay 10 năm tới, SCMP dẫn lời ông Fan nói tại Diễn đàn thường niên của hãng Sinopec Capital hôm 18/12.
Dù kết quả của tiến trình luận tội như thế nào, Bắc Kinh và Washington giờ đã ở trong một cuộc cạnh tranh ảnh hưởng về kinh tế và chính trị, sẽ vượt quá thời gian tại nhiệm của Tổng thống Trump.
