Với sự đa dạng hiện nay của rất nhiều các thành phần giữ ẩm, làm ẩm, làm mềm da, chống lão hoá… để giúp cho làn da mịn, mềm, đẹp cần thiết phải đánh giá tình trạng da, mức độ khô hay mất nước, sự nhạy cảm, mục đích mong muốn của mỗi người để chọn sử dụng cho phù hợp, giữ mãi nét “xuân” trên làn da của bạn.
Da chính là hàng rào vô cùng quan trọng bảo vệ cơ thể của bạn trước những tác động trực tiếp từ bên ngoài. Làn da khỏe, đẹp không những giúp bạn được an toàn hơn mà còn làm bạn thấy tự tin hơn, trẻ trung hơn. Da chỉ có thể căng mịn, mềm mại khi các tế bào bề mặt của da có đủ các chất giúp cho da giữ ẩm, giữ nước.
Ở người bình thường, trong điều kiện độ ẩm cao, các chất nội sinh đủ để duy trì tình trạng mượt mà của da. Nhưng trong điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa như ở nước ta, khi thời tiết trở lạnh, khí hậu hanh khô làm cho da bị mất nước nhiều hơn, không còn giữ được độ ẩm cần thiết và trở nên khô ráp, thậm chí nứt nẻ.
Có nhiều chất nguồn gốc tự nhiên cũng như tổng hợp có khả năng hỗ trợ cho da giữ ẩm, giữ nước. Tuy nhiên, với mỗi người sẽ phù hợp với mỗi loại khác nhau.
Các chất ngăn ngừa mất nước qua da
Là các chất khi bôi lên da có khả năng hạn chế sự mất nước của da, chủ yếu là các chất dầu có khả năng tan trong mỡ nên thường được dùng làm chất phụ gia trong mỹ phẩm. Lựa chọn tốt nhất cho da khô trong nhóm này là vaselin, có khả năng giữ nước gấp 170 lần dầu ôliu. Điểm hạn chế của vaselin là gây cảm giác dơ bẩn và khó chịu.
Vaselin là một hợp chất hydrocarbon được chiết xuất từ sản phẩm dầu thô, có khả năng chống oxy hóa nên có thể tồn tại rất bền vững. Vaselin còn là chất ít gây dị ứng cho da nên sử dụng rất an toàn. Ngoài ra, một số chất như: paraffin, squalen, dimethicon, dầu đậu nành, dầu ép hạt nho, propylen glycol, sáp ong, lanolin… đều có thể dùng trong các sản phẩm mỹ phẩm có tác dụng giữ ẩm và giúp da mềm mại.
Tuy nhiên, chúng chỉ có tác dụng trong thời gian bôi ở trên da mà thôi. Trong số những loại trên, lanolin là một sản phẩm tự nhiên, tinh chế từ chất nhờn của con cừu, có chứa cholesterol là một thành phần quan trọng trong mỡ của da và ở trạng thái lỏng trong điều kiện nhiệt độ cơ thể.
Do vậy có thể hoà lẫn, hỗ trợ và tăng khả năng giữ ẩm sinh lý cho da. Vì lanolin có thể gây dị ứng với một số người nên nhiều loại mỹ phẩm hiện nay không chứa lanolin. Người ta hay sử dụng chất giữ ẩm kết hợp với chất làm ẩm để tăng khả năng dưỡng da.
Các chất làm ẩm da
Là các chất tan trong nước có khả năng hấp thu nước rất mạnh. Chúng có khả năng hút nước từ lớp dưới của da và từ môi trường khi độ ẩm từ 80% trở lên. Khi độ ẩm không khí thấp, các chất này thay vì hút nước từ bên ngoài vào làm ẩm da lại đi hút nước từ lớp dưới của da lên làm cho da càng khô hơn.
Chính vì vậy, tốt nhất là kết hợp chất giữ nước và chất làm ẩm. Khi hút nước vào bề mặt của da làm cho lớp trên của da trở nên mọng hơn, có cảm giác như các chất này giúp cho da mịn màng, chống nhăn nhưng chúng không có tác dụng chống nhăn thực sự. Các chất làm ẩm da thường dùng là: glycerin, sorbitol, sodium hyaluronate, urea, propylene glycol, hydroxy acid.
Glycerin: là chất hút nước rất mạnh gần giống các chất giữ nước tự nhiên trong tế bào sừng (tạo thành từ các acid amin) có khả năng hấp thu một lượng nước lớn ngay cả khi độ ẩm không khí thấp. Các sản phẩm có chứa glycerin có khả năng phục hồi cho làn da khô một cách nhanh chóng hơn hẳn khi không có glycerin. Có một hạn chế là glycerin làm cho lớp sừng trở nên dày hơn và xốp hơn.
Urea: cũng là một thành phần trong các chất giữ nước tự nhiên, ngoài ra, có tác dụng làm ẩm và chống ngứa nhẹ. Với nồng độ khoảng 3-10%, urea có tác dụng tốt đối với da khô, giảm sự mất nước qua da. Nhưng urea cũng có mùi khó chịu nên ít được đưa vào mỹ phẩm.
Hydroxy acid: là nhóm các acid nhẹ được chiết xuất từ các loại cây, quả như: mía, táo, nho… có tác dụng làm ẩm cho da, làm mềm tế bào sừng, có tác dụng tẩy nhẹ lớp tế bào ở trên nên làm mỏng lớp bề mặt da, do đó giúp da mềm, dẻo và đàn hồi tốt hơn. Song điều này lại làm cho da trở nên dễ bị tổn hại và nhạy cảm với ánh sáng.
Lactic acid: cũng có tác dụng tương tự như hydroxy acid. Ngoài ra, acid lactic còn làm tăng ceramide - một chất có tác dụng giữ nước của da, do vậy, tăng tác dụng giữ ẩm cho da.
Các chất làm mềm da
Là các chất thường được sử dụng trong mỹ phẩm làm mềm da, mịn da. Chúng có khả năng lấp vào các chỗ vảy da bong ra, làm da mịn hơn. Chất này còn có khả năng tăng độ kết dính của tế bào sừng, hạn chế bong vảy. Nhiều chất trong nhóm này cũng có cả tác dụng giữ ẩm và làm ẩm da như lanolin, dầu khoáng, vaselin.
Collagen
Nhiều hãng mỹ phẩm đưa collagen vào trong thành phần với thông tin collagen trong sản phẩm có thể bù đắp lượng collagen của da bị mất đi do quá trình lão hoá và giúp làm ẩm da. Sự thực thì collagen không thể thấm qua da mà dường như chúng chỉ tạo thành một lớp “màng” trên bề mặt khiến cho bề mặt da nhìn có vẻ mịn màng hơn và cũng ít có tác dụng giữ nước. Vì vậy, cũng không nhất thiết phải chọn những loại sản phẩm có thành phần collagen với mục đích giữ ẩm cho da.
Ngoài các loại giữ ẩm mềm da ở trên, trong mỹ phẩm, người ta thường đưa thêm các thành phần có tác dụng chống lão hóa da như: vitamin E, C, coenzym Q10, tinh chất trà xanh, đậu nành… để có được nhiều tác dụng trong cùng một loại sản phẩm.
TS.BS. Vũ Tuấn Anh
